Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου

Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου Facebook Twitter
1

Δεν είναι λίγες οι φορές που η φύση έκλαψε για την πρόωρη απώλεια ενός νέου. Για την ομορφιά που έσβησε νωρίς, το απόλυτο μέγεθος ενός ταλέντου που χάθηκε στο κρύο χώμα. Όλοι οι μύθοι –από τους εφήβους της Παλατινής Ανθολογίας έως τη χολιγουντιανή εκδοχή του Τζέιμς Ντιν– μιλούν για τον όμορφο νέο που στέρησε από τη ζωή το δικαίωμα της πανηγυρικής αποθέωσής της. Στους αμέτρητους θρύλους που θέλουν την κατάρα της νεανικής απώλειας να είναι τόσο έντονη όσο έντονα και απροσδόκητα ενσκήπτει συγκαταλέγεται κι αυτός του Άιρτον Σένα, του αξεπέραστου πιλότου της Φόρμουλα 1, που κατέληξε στην πίστα της Ίμολα, την 1η Μαΐου του 1994, ακριβώς πριν από είκοσι χρόνια. Την ημέρα της κηδείας του στη Βραζιλία –όπου και ο τόπος καταγωγής του– κηρύχθηκε εθνικό πένθος, ενώ τα περιοδικά, στα εξώφυλλα που αφιέρωναν στην πανέμορφη εικόνα του, δεν έπαψαν να θέτουν το μόνιμο και ανεξίτηλο ερώτημα: γιατί αυτόν; Και γιατί τόσο πρόωρα;

Σε αυτό το ερώτημα που στοιχειώνει το ασυνείδητο όλων όσοι δεν μπορούν να χωνέψουν το αδόκητο χαμό ενός οδηγού που δεν ήταν φτιαγμένος μόνο για να τρέχει αλλά κυρίως για να μαγεύει και να νικά-έρχεται τώρα να απαντήσει με μια πρωτότυπη και συναρπαστική βιογραφία ο Βασίλης Τσακίρογλου – Senna: Το πνεύμα της ταχύτητας (από τον εκδοτικό οίκο Key Books). Το ξέπνοο κορμί του Senna μοιάζει να κατατρέχει τον συγγραφέα από τη μουχρή άσφαλτο μέχρι την τελευταία σελίδα του βιβλίου – με τον ίδιο τρόπο που οι φωνές των νεκρών υπαγόρευαν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι ήρωες στον Σαίξπηρ. Όσο για την πρωτότυπη αφιέρωση που δεσπόζει στην τρίτη σελίδα –στο Τέλος–, τα λέει όλα από μόνη της: στόχος του βιογράφου δεν είναι να απευθυνθεί (μόνο) στους ειδικούς της Φόρμουλα 1 αλλά σε όλους όσοι μαγεύονται από τον μύθο των ταλαντούχων ανθρώπων που απέρχονται νωρίς. Θαρρείς πως η δριμύτητα του θανάτου του Senna είναι ευθέως ανάλογη με το πάθος με το οποίο γράφεται αυτό το βιβλίο και με το πάθος με το οποίο ριχνόταν ο Βραζιλιάνος πιλότος στους αγώνες: ένα πάθος τόσο έντονο και τόσο βαθύ που δεν μπορούσε παρά να συγγενεύει με το ένστικτο του έρωτα και του θανάτου: «Κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του, ο Senna πλησίαζε όλο και πιο κοντά στην κόψη Έρωτα και Θανάτου, στο σημείο της έσχατης μονομαχίας, ανάμεσα στα δύο αυτά πρωταρχικά στοιχεία, στην ώρα της δικής του έσχατης κρίσης» εξηγεί ο συγγραφέας. «Προσεγγίζοντας πλέον το αναπόφευκτο τέλος της καριέρας του ως πιλότου Φόρμουλα 1, ήταν αναγκασμένος να δημιουργήσει μια νέα ισορροπία ανάμεσα στην πηγή της μόνης ηδονής που τον έκανε να νιώθει πραγματικά ζωντανός και στον κίνδυνο που μονίμως διέτρεχε – ακριβώς εξαιτίας της αναζήτησης αυτής της συγκεκριμένης και ιδιαίτερης ηδονής».

Ayrton Senna-Μεταξύ έρωτα και θανάτου Facebook Twitter

Επιχειρώντας, δηλαδή, ο διάσημος πρωταθλητής να φτάσει ψηλότερα σε επιδόσεις, οδηγούσε τον εαυτό του στα όριά του: ψυχικά, πνευματικά, σωματικά. Για την επίτευξη του στόχου επιστράτευε όλες του τις δυνάμεις και δεν έμενε μόνο στο προφανές, που ήταν ένα ακόμα καλύτερο πολ-ποζίσιον ή η μάχη για την πρωτιά. Σάμπως ο Σένα να γνώριζε, όπως εκείνοι καταραμένοι ήρωες του Μίλερ, πως «ό,τι δεν κυλάει και δεν τρέχει με καταστροφικές ταχύτητες είναι νεκρό», σανιδώνοντας το γκάζι ακόμα και σε στιγμές που οι συνθήκες δεν το ευνοούσαν. Η χριστιανική του πίστη –για την οποία κάνει εκτενώς λόγο ο Τσακίρογλου– μοιάζει, αντίστοιχα, να πήγαζε από τη μοιραία «επιφοίτηση» που ερχόταν σε στιγμές που ο ίδιος ξεπερνούσε τα όριά του κι αντίκριζε κατάματα, σαν από θαύμα, τον Θεό. Και η αλήθεια είναι ότι τα μεγέθη δεν είναι αρκετά για να εξηγήσουν το φαινόμενο Senna απλώς ως αυτό ενός ακόμα παγκόσμιου πρωταθλητή. Ο Senna είχε «κάτι», λένε όσοι δεν μπορούν να ορίσουν ακριβώς το χάρισμα που τον έκανε να ξεχωρίζει από τους άλλους, κι αυτό το «κάτι» είναι που εξετάζει διεξοδικά ο συγγραφέας στο βιβλίο: παρότι καταγράφει σχοινοτενώς κάθε κρίσιμο περιστατικό της αγωνιστικής ζωής του, ξέρει ότι η σχέση του Senna με το τιμόνι υπερέβαινε τις απτές περιγραφές. Μοιραία, λοιπόν, ο συγγραφέας επιστρέφει στο γεγονός του θανάτου και οτιδήποτε καταγράφεται γύρω από τη ζωή του αδικοχαμένου πιλότου περνάει από το σκονιστήρι αυτό. Θαρρείς ότι τα πάντα στο βιβλίο αντανακλώνται σε έναν θανατικό καθρέφτη που τους δίνει μια άλλη διάσταση, πιο ουσιαστική και πιο ακριβή: ο Προστ δεν είναι, έτσι απλώς, ένας ανταγωνιστής αλλά ο διαμεσολαβητής για να ανιχνεύσει ο Senna την άλλη πλευρά του εαυτού του, ο Σουμάχερ, πέρα από αντίπαλος, γίνεται η προέκταση της δικής του αυστηρότροπης και τελειοθηρικής εμμονής και η αγαπητικιά του Γκαλιστό ο τρόπος για να εξασφαλίσει τη διαιώνιση μιας ζωής που ένιωθε ότι θα κοβότανε νωρίς. Όλα καταλήγουν, μέσα από μια μορφή συμπαντικής «συμπάθειας», να γίνουν κομμάτια του παζλ που συγκροτούν τη «larger than life» προσωπικότητα του Senna – εξού και το ότι δεν πρόκειται για άλλη μια βιογραφία αλλά ένα λεπτομερές ψυχογράφημα που απευθύνεται στον καθένα. Στον οποιοδήποτε, δηλαδή, θέλει να καταλάβει τι είναι αυτό που κάνει τη φωτεινή αίγλη ενός αστέρα να σβήνει στην κατάμαυρη νύχτα της αυτοκαταστροφής και τα σπουδαία και μεγάλα ταλέντα να καίγονται σαν τα κεριά. Στο επίμετρο ο συγγραφέας μάς εξηγεί την απόλυτη αφοσίωσή του σε οτιδήποτε είχε να κάνει με τον Ayrton Senna και την ιδιότυπη νοερή σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσά τους. Στο σημείο αυτό συγγραφέας και ήρωας εναλλάσσονται ως δύο προσωπικότητες ή μάλλον ως ιδιότητες που χάνονται η μία μέσα στην άλλη – σάμπως ο συγγραφέας να γίνεται ήρωας της ταχύτητας με οδηγό τη γραφή και ο αποθανών ήρωας να (καθ)οδηγεί τον συγγραφέα. Κι αυτή, τελικά, είναι, ίσως, η μεγαλύτερη και αδιαμφισβήτητη επιτυχία μιας καλοσκηνοθετημένης βιογραφίας όπως αυτή, ότι συγγραφέας, ήρωας, δόξα, έρωτας και θάνατος γίνονται ένα.

Βιβλίο
1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Βιβλίο / Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Μόλις μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, βιβλία δυστοπικού περιεχομένου και πολιτικής θεωρίας εκτοξεύτηκαν στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων πωλήσεων, αποδεικνύοντας ότι η ανάγνωση παραμένει το ένα και μοναδικό όπλο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια