Funeral Parade of Roses του Toshio Matsumoto, 1969, Ιαπωνία, 107’
Θυμάμαι ξεκάθαρα που την τελευταία Κυριακή από τις Νύχτες Πρεμιέρας του 2009 προβαλλόταν αυτή εδώ η ταινία με τον τόσο «darkwave-πριν-το-darkwave» τίτλο, αλλά λόγω ασυνεννοησίας μεταξύ των μελών της παρέας δεν κατάφερα να την παρακολουθήσω τότε. Δεν ήταν και λίγοι αυτοί που και μόνο η ιδέα μιας ταινίας που καταπιάνεται με το θέμα των τραβεστί τους ήταν ιδιαίτερα απωθητική. Οπότε την είδα μετά από κάποιο καιρό μέσα στη θαλπωρή του σπιτιού, μακριά από το μεγάλο πανί του Δαναού. Εν τέλει δε με πείραξε και ιδιαίτερα, κάλλιο αργά παρά ποτέ.
Δεν είναι και λίγες φορές που οι Ιάπωνες σκηνοθέτες έχουν διασκευάσει με περισσή φροντίδα κάποιο διαχρονικό θεατρικό έργο κόβοντας και ράβοντάς το στα μέτρα του προσωπικού τους στυλ. Ο Akira Kurosawa διασκεύασε τόσα έργα του Σαίξπηρ μεταφέροντας τα στη φεουδαρχική Ιαπωνία (Θρόνος του Αίματος/Μάκβεθ, Ran/Βασιλιάς Ληρ) ή ακόμα και έργα της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας (Ο Ηλίθιος του Ντοστογιέφσκυ), δίνοντας τους το άρωμα των sakuras, των ανθών της ιαπωνικής κερασιάς που ανθίζουν με τον ερχομό της Άνοιξης. Ο Matsumoto, όμως, δεν προσπάθησε να είναι λυρικός η ρομαντικός, τουλάχιστον με ευρύ τρόπο.
Χτίζοντας μία γιαπωνέζικη πολυκατοικία ακριβώς δίπλα από το θέατρο που πρωτοπαίχτηκε ο Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή, ακολουθεί όσο πιο πιστά γίνεται την βασική ιδέα του, δίνοντάς της όμως μια νέα διάσταση. Το σενάριο ακολουθεί τον βίο και την πολιτεία των τραβεστί στην Ιαπωνία, εστιάζοντας ταυτόχρονα σε μια από αυτές, την Eddie, κυνηγημένη από τα φαντάσματα (η μήπως θα’ πρεπε να πω Oni μιας και είμαστε στην Άπω Ανατολή?) του παρελθόντος της, που προσπαθεί να αναλάβει ηγετική θέση στο drag club που εργάζεται, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε σύγκρουση με την έτερη ντίβα του μαγαζιού, τόσο για το club όσο και για τα μάτια του αφεντικού/χρηματοδότη τους.
Εντρυφούμε επίσης στην καθημερινότητά τους. Βόλτες στα εμπορικά κέντρα, μεθύσια, λήψη ναρκωτικών ουσιών παρέα με έναν ερασιτέχνη σκηνοθέτη φίλο τους, τον οποίο βοηθούν ενίοτε στις ταινίες του και στη Νύχτα, που αποζητούν την επιβεβαίωση της θηλυκής πλευράς τους στη σαγήνευση των θαμώνων του μέρους ακολασίας στο οποίο εργάζονται. Δε διστάζουν όμως να μας αποκαλύψουν και τις μεταξύ τους σχέσεις, τη ψυχοσύνθεσή τους και τα κίνητρα που τις οδήγησαν σε αυτό το βίο (δοσμένα μέσα από το υπέροχο σπάσιμο της κανονικής ροής της ταινίας και τις εξομολογήσεις-παρασκηνιακές συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών).
Μπορεί σε μια πρώτη ανάγνωση να φαίνεται σαν μια κοινότυπη ταινία-εξερευνητή μιας ταμπού πλευράς της κοινωνίας, αλλά δεν είναι. 2 λόγοι? Πρώτα κοιτάξτε την ημερομηνία που κυκλοφόρησε και, δεύτερον, βγάλτε από το μυαλό σας τη βατή υπόθεση της (εξαιρετικής) Στρέλλας και βάλτε στη θέση της πειραματικά ψυχεδελικά πλάνα που μπορούν εύκολα να αποσπάσουν την προσοχή αυτού που δε θα αφιερώσει χρόνο και συγκέντρωση.
Το ασπρόμαυρο φιλμ μας δείχνει τι θα γινόταν αν ο Buñuel έβγαινε για ποτό με τον Godard και τον Kurosawa σε μια κακόφημη περιοχή της Ιαπωνίας με μια κάμερα ανά χείρας. Ο σουρεαλισμός και η έλλειψη επιφανειακής πλοκής σε ορισμένα σημεία λειτουργούν με τραμπουκισμό στο μέσο θεατή. Ειδικά η εναρκτήρια σκηνή με δυο αντρικά κορμιά να παραδίδονται στην ηδονή σε άσπρο α λα Bergman-ικής Personas φόντο άνευ συνοδείας μουσικής και η μετέπειτα σκηνή που η Eddie περιπλανιέται στο κέντρο, βλέπει μια συμβολική πένθιμη παρέλαση (ναι, από ‘δώ βγήκε ο τίτλος) κατά της εξουσίας, κυνηγιέται από έναν κορτάκια με άσχημες βλέψεις και μπαίνει σε μια γκαλερί για να γλιτώσει όπου και αρχίζει να έχει παραισθήσεις από τους πίνακες, δείχνουν τι κακοτρόχαλος είναι ο δρόμος για αυτούς που δεν έχουν το 4x4 της υπομονής και της ευρείας φαντασίας. Κριτική, λοιπόν, όχι στα πλάσματα της νύχτας αλλά σε μια κοινωνία που διαρκώς αλλάζει προς το χειρότερο.
Ο Stanley Kubrick επηρεάστηκε ιδιαίτερα από αυτή την ταινία και την είχε κατά νου όταν γύριζε το (λατρεμένο μου) Κουρδιστό Πορτοκάλι. Οι σκηνές των «γυναικοκαυγάδων» θα σας το φέρουν στο μυαλό εντόνως αν τη δείτε. Δε θα σας εξηγήσω το λόγο, αρκετό spoiler έχω κάνει εξηγώντας την υπόθεση. Αν είστε λάτρεις των ονομάτων που αναφέρονται παραπάνω και δεν την έχετε δει ήδη, ώρα να προσθέσετε και το όνομα του Matsumoto στη λίστα των αγαπημένων σας. Κυκλοφορεί από την Eureka Productions και τη Masters of Cinema σε πολύ ενημερωμένα videoclub, χωρίς ελληνικούς υπότιτλους.
