JOHN HASKELL: ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΑΘΑΡΤΗΡΙΟ

Ο JohnHaskell (Τζον Χάσκελ) είναιο νέος συγγραφέας-υπνωτιστής. Κάθε φράσηείναι μια στενή κυκλική σκάλα που οαναγνώστης μπορεί μόνο να την κατέβει,στο υπόγειο της ψυχής, στην κόλαση(την δαντική inferno) τηςπλοκής και των λέξεων του Haskell.Και όλα αυτά στο πρώτο του μυθιστόρημα(μόλις), το Αμερικάνικο Καθαρτήριο, πουκυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσειςΠάπυρος στην ανακουφιστικά πιστήμετάφραση της Σοφίας Ανδρεοπούλου. Ηυπόθεση μοιάζει αμερικάνικα κοινότυπη:ο Τσαρλς κάνει μια στάση σε ένα βενζινάδικογια να αγοράσει τρόφιμα, ενώ η γυναίκατου, η Αν, τον περιμένει στο αυτοκίνητο.Βγαίνοντας, διαπιστώνει πως το αυτοκίνητοκαι η Αν έχουν εξαφανιστεί. Ότανανακαλύπτει τυχαία στο γραφείο της έναχάρτη με σημειωμένες πόλεις και σημείατων ΗΠΑ, αποφασίζει να την αναζητήσει.

Αυτός λοιπόν ο κοινότυποςκαμβάς αποτελεί το πρόσχημα για νααποκαλυφθεί, ως μαγική εικόνα, μια γραφήβαθιά μοντέρνα, εσωτερική, αλλά και μεσαφείς λογοτεχνικές απηχήσεις, και έναςπροβληματισμός ευφάνταστα μεταφυσικός.Τα πάντα στο Αμερικάνικο Καθαρτήριομοιάζουν με κάτοπτρα της άλλης όψης(άλλωστε ο «άλλος κόσμος» είναι ο ουρανόςπου σκεπάζει την ιστορία). Υπαινιγμοί,μια αιρετική αίσθηση του θείου, έναςαπό τους πιο εκκωφαντικούς μονολόγουςτης πρόσφατης λογοτεχνίας (αυτός τουΤσαρλς) περιστρέφονται σαν γλώσσα γύρωαπό τον καυτό ουρανίσκο που δημιουργείτο λεξιλόγιο του Haskell,κατορθώνοντας να αρθρώνει έναν νέοτρόπο γραφής.

Ανατρέχοντας στοβιογραφικό του, είδα πως είναι ηθοποιόςκαι έχει σπουδάσει δημιουργική καιθεατρική γραφή στο UCLA καιστο Κολούμπια. Μου φάνηκε απλώς λογικό.Ψάχνοντας περισσότερο, διαπίστωσα πωςέχει ζήσει μια περίοδο της ζωής τουάστεγος. Και αυτό το ανέστιο του βιώματοςέμοιαζε ξαφνικά απολύτως αναμενόμενοκαι λογικό - ο κορμός μιας αφήγησης καιενός στυλ γραφής που κινείται μπορείνα είναι απόλυτα εσωτερικός, αν καιπεριπλανώμενος. Στο μεγαλύτερο μέροςτου μυθιστορήματος ο νιόπαντρος Τσαρλςαναζητεί τη γυναίκα του και κινείταιστους μεγάλους αυτοκινητόδρομους τωνΗΠΑ, με όχημα ένα παλιό προβληματικόPulsar. Ο μονόλογος του ήρωακυριαρχεί και λειτουργεί ως το πιοδυνατό ηχείο όλων των φόβων και προσδοκιώντου. Ηχείο αποκαλυπτικό των παιχνιδιώναυτοπαγίδευσης που κάνουμε με τον εαυτόμας αλλά και της δύναμης της θέλησηςκαι της βούλησης. Διότι πέρα από την υφήαστυνομικού μυθιστορήματος ή roadmovie, το AμερικάνικοΚαθαρτήριο αφορά την περιπέτεια τωνσυναισθημάτων ενός ανθρώπου, τιςψυχολογικές εντάσεις που αντιμετωπίζει.«Είναι πιθανό ότι ερμήνευα τον κόσμογια να ταιριάζει στις ανάγκες μου καιαν το έκανα αυτό δεν με ένοιαζε. Ο κόσμοςδεν νοιάζεται για το πώς βλέπουμε αυτόπου συμβαίνει. Αλλά συμβαίνει, κι εγώσυνέβαινα εξάλλου».

Ο Haskellπροφανώς αποφάσισε να γράψει μια σύγχρονηαλληγορία και με πείσμα τοποθέτησε στοπρώτο του μυθιστόρημα όλα τα στοιχείαπου θα δικαιολογούσαν αυτή την ιδιότητα.Πέρα από τις δαντικές απηχήσεις, επέλεξενα χωρίσει το έργο του σε επτά μέρη, κάθεένα από τα οποία έχει ως τίτλο ένα απόεπτά θανάσιμα αμαρτήματα με έναν τρόποπου δεν χαρακτηρίζει τις ζωές και τιςεπιλογές των ηρώων, όσο, μάλλον, τα όριαενός κλουβιού με κυλιόμενο τροχό πουπαγιδεύει την υπαρξή τους. «Και το θέμαδεν είναι να αποδεχτείς το θάνατο. Δενσυμβαίνει έτσι. "Αποδέχομαι" είναιμια λέξη σε ένα λεξικό και αυτό πουσυμβαίνει δεν είναι μια λέξη, όπως τασύννεφα δεν είναι λέξεις, ή ο τύπος πουοδηγεί με το χέρι του κρεμασμένο έξωαπό το παράθυρο, δεν είμαι μια λέξη. Αλλάσυμβαίνουν. Όλα αυτά συμβαίνουν καιμετά χάνονται».