OLIVER SACKS: ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΦΩΝΕΣ - Περιήγηση στον κόσμο των κωφών

Μετά το Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέλο, και το Ένας ανθρωπολόγος στον Άρη, όπου εξερευνούσε το παράλληλο σύμπαν στο οποίο ζουν οι άνθρωποι που υποφέρουν από νευρολογικές παθήσεις, ο διάσημος νευρολόγος Όλιβερ Σακς καταδύεται με τη συνηθισμένη του οξύνοια στον κόσμο των κωφών, διατρέχει κατ' αρχάς την ιστορία της αντιμετώπισής τους από την παγκόσμια κοινότητα των ακουόντων (και μόνο το γεγονός ότι στα αγγλικά χρησιμοποιείται η φράση deaf and dumb για να περιγράψει την περίπτωσή τους, με τη λέξη dumb να σημαίνει εκτός από βωβός και ηλίθιος, είναι αρκετά ενδεικτικό για τη μοίρα που τους επιφυλάξαμε επί αιώνες), και προβληματίζεται, ορμώμενος από την ύπαρξη των προγλωσσικά κωφών, των ανθρώπων δηλαδή που γεννήθηκαν κωφοί ή που έχασαν την ακοή τους σε βρεφική ηλικία, για τη γλώσσα και τη σχέση της με τη σκέψη. Ο Σακς, διεισδυτικός μελετητής και βαθύτατα ανθρωπιστής, φωτίζει τις εκφραστικές δυνατότητες της νοηματικής γλώσσας, αποτιμά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκ γενετής κωφοί αλλά και τις διακρίσεις που πρέπει να ξεπεράσουν για να λειτουργήσουν στην κοινωνία και καταλήγει να κοιτάζει τους κωφούς κάτω από έναν νέο «έθνικ» φωτισμό, σαν ένα λαό με ξεχωριστή γλώσσα και μ' έναν δικό τους πολιτισμό, όπως γράφει.

Το φαινομενικά πεπερασμένο θέμα με το οποίο καταπιάνεται το Βλέποντας φωνές γίνεται στα χέρια του Όλιβερ Σακς -όπως και στα προηγούμενα βιβλία του- μια πλατιά δέσμη φωτός που αναδεικνύει τις πιο μύχιες πτυχές της ανθρώπινης υπόστασης. Γράφει ο ίδιος στον πρόλογο του βιβλίου: «Θα έλεγε κανείς ότι η ιστορία και η μελέτη των κωφών και της γλώσσας τους, της νοηματικής, έχει πολύ περιορισμένο ενδιαφέρον. Κι όμως, κατά τη γνώμη μου, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Είναι αλήθεια ότι οι εκ γενετής κωφοί αποτελούν μόνο το 0,1% του πληθυσμού αλλά οι προβληματισμοί που εγείρονται χάρη σ' αυτούς θέτουν ζητήματα ευρύτερης και μεγάλης σημασίας. Η μελέτη των κωφών δείχνει ότι πολλά απ' όσα μας χαρακτηρίζουν ως ανθρώπους -οι δυνατότητές μας για τη γλώσσα, για τη σκέψη, για επικοινωνία και πολιτισμό- δεν αναπτύσσονται αυτόματα μέσα μας, δεν αποτελούν απλώς βιολογικές λειτουργίες αλλά, εξίσου, λειτουργίες κοινωνικές και ιστορικές ως προς την προέλευσή τους· ότι αποτελούν ένα δώρο -το πιο υπέροχο δώρο - από τη μια γενιά στην άλλη. Βλέπουμε ότι ο πολιτισμός είναι ουσιαστικός όσο και η φύση».