Φώτης Βλαστός: Η ανατομία του κύματος

Θα σημειωθούν πολλές αλλαγές, θα έρθουν κι άλλες μεγάλες κρίσεις, θα βρεθούμε μπροστά σε δεινά ή θα αποκαλύψουμε κόσμους που δεν θα έχουμε καν φανταστεί. Αλλά πάντα θα υπάρχει η χαρά της αφήγησης, αυτή η κραταιά δύναμη που απλώνεται σαν κύμα και κατακλύζει τα πάντα. Γράφοντας έξω από τα όρια της πιο απλής αναπαράστασης και ανιχνεύοντας διαφορετικούς αφηγηματικούς τρόπους, τρεις Έλληνες συγγραφείς μάς παρουσιάζουν βιβλία που δεν μένουν στο προκείμενο: χαρακτηριστικό παράδειγμα η φανταστική γραφή του Φώτη Βλαστού, που ξεπηδάει από τις παλιές ιστορίες της Σεχραζάτ και τολμάει να φτάσει μέχρι το Διάστημα, ο ασθματικός ρεαλισμός του Νίκου Αδάμ Βουδούρη, που κρύβει μια αφάνταστη τρυφερότητα, αλλά και η ατμοσφαιρική διάσταση της πένας του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, που φτιάχνει εικόνες και υποβλητικά εικαστικά σύμπαντα.

Απρόσμενη και γοητευτική είναι, λοιπόν, η Ανατομία του Κύματος του Φώτη Βλαστού που κυκλοφορεί από τη Μικρή Άρκτο, ένα εξαιρετικό μετα-αφήγημα για τους όρους της εξιστόρησης, της βιολογίας, της τεχνολογίας, της ύπαρξης. Γιατί υπάρχουμε, γιατί σκεφτόμαστε και, εν πάση περιπτώσει, γιατί όλα καταλήγουν ευφάνταστες ιστορίες μοιάζει να αναρωτιέται ο συγγραφέας και γιατρός στο επάγγελμα. Φέρνοντας στον νου τους περίφημους αλχημιστές-ανατόμους της Αναγέννησης, ο Βλαστός προσπαθεί να εντοπίσει την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από το ατελείωτο ταξίδι της σκέψης. Από την ελληνιστική Αλεξάνδρεια του Ηρόφιλου και της Αγνοδίκης –της πρώτης γυναικολόγου στην Ιστορία– έως την ελισαβετιανή Αγγλία, ο άνω θρώσκων αρχέγονος πρωταγωνιστής του Βλαστού αναζητά τις δικές του απαντήσεις για το πού ακριβώς βρίσκεται το κέντρο του σύμπαντος και της ψυχής, αντλώντας πληροφορίες άλλοτε μέσα από ανατομίες σε διαφορετικές εποχές και διαφορετικούς αιώνες και άλλοτε μέσα από βολιστήρες στην πρώτη διαστημική αποικία του Εγκέλαδου. Αμέτρητα είναι τα παραδείγματα που μαρτυρούν αγωνιώδη και δημιουργική προσπάθεια στην πορεία κατάκτησης της γνώσης. Βεζίρηδες που μελετάνε το πρόβλημα του υδραργύρου και θέλουν να δαμάσουν τον ήλιο αλλά και «να συγκρατήσουν τα νερά του Νείλου στην κοίτη τους» συνομιλούν ιδανικά με χημικούς, επιστήμονες και σπουδαίους ευγονιστές. Είναι άκρως εντυπωσιακό το πλήθος των πληροφοριών και το βάθος των αναζητήσεων που αποκαλύπτει καθεμία από αυτές τις ιστορίες, δοσμένες πάντα με τη ζωντάνια που είχαν τα μεταφορικά σχήματα των μεγάλων ποιητών. Και αυτή τελικά είναι η μαγεία του βιβλίου, που έγκειται στη γοητεία της αφηγηματικής του δύναμης αλλά και στη σημασία που δίνει ο συγγραφέας σε κάθε λεπτομέρεια, επιμένοντας πως οι επιμέρους διαταραχές δεν είναι παρά αφορμή για μια ακόμα ανακάλυψη, εξιστόρηση και ομορφιά. Γιατί η «ζωή αποκαλύπτεται μόνο καθώς κινούμεθα προς τα πίσω, αλλά βιώνεται μόνο καθώς κινούμεθα προς τα μπρος», όπως επισημαίνεται στο τέλος κάποιας ιστορίας. Τα πάντα μετράνε λοιπόν εδώ: τα μεγέθη, οι λέξεις και τα χρώματα – ειδικά το μπλε και το μοβ.