ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ: Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΛΙΣΤΑΣ

Ο πρώτος που έφερε στη λογοτεχνία την έννοια του καταλόγου, της λίστας, είναι μια παλιά μας γνωριμία, ο Όμηρος. Από τη μέρα εκείνη που αποφάσισε να φτιάξει μια ολόκληρη ραψωδία δομημένη πάνω στα ονόματα των πλοίων και των καπετάνιων τους που φτάνουν στο λιμάνι της Τροίας, η λογική της απαρίθμησης προσώπων, αντικειμένων, εννοιών, εικόνων, ήρθε να στοιχειώσει τόσο τη λογοτεχνία όσο και τη ζωγραφική, αλλά και άλλες τέχνες, όπως την εσωτερική διακόσμηση ή τη μικρογλυπτική.

Γιατί πρέπει να διαβάσει κάποιος το βιβλίο-άλμπουμ του Ουμπέρτο Έκο Η ομορφιά της λίστας; Θα έλεγα ακριβώς επειδή μπορεί να εντρυφήσει σε αυτό το πολύ γνωστό αλλά σπάνια καταγραμμένο είδος τέχνης, και μάλιστα με οδηγό έναν εκπληκτικό δάσκαλο και σημαντικό σύγχρονο συγγραφέα. Ο Έκο έγραψε την Ομορφιά της λίστας μετά από παραγγελία του Μουσείου του Λούβρου, άρα έγραψε ένα κείμενο με εμφανή τη διάθεσή του να εξηγήσει, να εκλαϊκεύσει (αλλά σε καμιά περίπτωση να απλοποιήσει ή να εκχυδαΐσει), να αναλύσει όσο καλύτερα μπορεί το θέμα του. Κι επειδή δάσκαλος είναι, αλλά με ιδιαίτερη αγάπη στην εικόνα, ο Έκο διάλεξε ο ίδιος, ειδικά για την έκδοση αυτή, μία-μία τις εικόνες που συνοδεύουν το κείμενο. Αποτέλεσμα, μια σπάνια καταλογογράφηση εικόνων που αφορούν το ίδιο θέμα, μια εξαιρετική συγκέντρωση απεικονίσεων που σπάνια βρίσκει κανείς σε άλλα βιβλία του είδους.

Αυτός είναι ο δεύτερος, κατά τη γνώμη μου, λόγος που κανονικά πρέπει να στείλει κάθε ενδιαφερόμενο στο βιβλιοπωλείο. Σε περιόδους κρίσης, όπου η μελαγχολία, η ανησυχία και η μουτζούφλα μάς κάνουν αναγκαστική παρέα, ένα βιβλίο σαν αυτό είναι μια ανάσα, ένα καλόδεχτο δώρο. Αυτός, άλλωστε, ήταν πάντα ο προορισμός της τέχνης και της λογοτεχνίας, ήδη από εκείνη τη μέρα που τα πλοία ξεκίνησαν να πολεμήσουν στην Τροία κι είχαν ανάγκη από έναν ταλαντούχο ραψωδό.