ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ: ΧΑΡΤΕΣ

ΟιΧάρτες -το καινούργιο βιβλίο του ΘεόδωρουΓρηγοριάδη από τον Πατάκη- δεν έχουνορατά σύνορα. Παλινδρομούν ανάμεσα σεμοναχικές κωμοπόλεις και συνοικίες, σευγρές σπηλιές με σκοτεινά νερά και ψυχράψηφιακά ερημητήρια. Κατοικούνται όμωςαπό ανθρώπινα πλάσματα: τραγουδίστριες,φαντάρους, ποιητές, πρόσφυγες, ερωτικέςγυναίκες, αλλόκοτα ζευγάρια και σιωπηλάαγόρια. Πλάνητες που έζησαν στο περιθώριοτων γεγονότων και διεκδίκησαν τον έρωτααλλά και το χαμό τους.

ΟιΧάρτες, κατά το συγγραφέα, είναι η ιστορίαμιας παρέας φίλων που περιφέρονται σεπόλεις, ερημιές και ξενιτιές στιςουτοπίες και στις δυστοπίες της φαντασίαςτους. Πρόκειται για ιστορίες ευτράπελες,μελαγχολικές, απρόβλεπτες και γοητευτικές.Λίγες μέρες πριν από την εμφάνιση τουνέου του βιβλίου -όγδοο στη σειρά- σταβιβλιοπωλεία, ο Θεόδωρος Γρηγοριάδηςμας μιλά για την προσωπική τουανθρωπογεωγραφία.

Τισας οδήγησε στη μικρή φόρμα, στην επιθυμίανα αφηγηθείτε μικρές ιστορίες σαν ανάσεςζωής;
Κάποιαστιγμή άρχισα να βλέπω γύρω μου πιοαποσπασματικά. Το παρελθόν και το παρόνσχηματίζονταν σε μικρές ιστορίες. Ημικρή και περιεκτική φόρμα έμοιαζε μιακαινούργια αφηγηματική πρόκληση. Απότην άλλη έβλεπα στα βιβλιοπωλεία«μυθιστορήματα-τούβλα» και ένιωθανα χτίζονται τείχη φλυαρίας γύρω μου.

Οι«χάρτες» σας περιέχουν χωριά καισυνοικίες, ξένες χώρες και ουτοπικούςπροορισμούς. Οι ιστορίες σας μοιάζουντην ίδια στιγμή φανταστικές καιπραγματικές. Tο ίδιο καιοι ήρωές σας. Έχει κάποια σημασία αυτήη παλινδρομική κίνηση από το φανταστικόστο πραγματικό;
Ποτέδεν ξεχώρισα τις φαντασιώσεις και τοόνειρο από την πραγματικότητα - αν έτσιαποκαλούμε τις καθημερινές μας κινήσεις.Ο καθένας χτίζει τη δική του πραγματικότητα,η λογοτεχνία οφείλει να καταγράψει όλεςτις αποδράσεις μας. Δεν υπάρχει πιαρεαλισμός όπως εννοείτο παλιότερα.

Οιήρωές σας, χωρίς να είναι περιθωριακοί,μοιάζουν ταπεινοί και «ηττημένοι».Είναι γεμάτοι αδυναμίες, κάνουν λάθη,«καίγονται» από πάθη, βασανίζονταιαπό ματαιωμένα συναισθήματα, μυστικάκαι προκαταλήψεις. Σας γοητεύουν αυτούτου είδους ήρωες ή μήπως θεωρείτε ότι,μοιραία κάποια στιγμή, όλοι βρισκόμαστεστην ίδια θέση;
Είστεπολύ διακριτικός, κύριε Καρουζάκη, μετις φράσεις σας. Οι ήρωές μου είναι κάτιακόμη χειρότερο: νευρωτικοί, αρρωστημένοι,διαστροφικοί. Στις εβδομήντα ιστορίεςδεν νομίζω να υπάρχει έστω και ένας πουθα είχε πιθανότητα «αγιοποίησης».Κι αυτό έγινε χωρίς προσχεδιασμό. Όλοιοι άνθρωποι κουβαλάνε μια εξωτερικήκαι κοινωνικά αποδεκτή εκδοχή του εαυτούτους και μια εσωτερική και μυστικήπλευρά, με την οποία φαντασιώνονται τακαλύτερα και τα χειρότερα. Επομένωςόλοι οι άνθρωποι είναι εν δυνάμειλογοτεχνικοί ήρωες.

Γράψατεπρόσφατα ότι θέλατε να τους δώσετε «μιακουκίδα λογοτεχνικής γης». Αυτή,λέτε, να είναι και η μεγάλη δωρεά τηςλογοτεχνίας;
Όπωςτο λέτε. Η λογοτεχνία αποκαλύπτει ζωέςκαι ιστορίες που κάτω από άλλες συνθήκεςδεν θα έβγαιναν στη φόρα. Παράδειγμα ηιστορία «Παρτουζίτσα», ένα τρυφερόερωτικό τρίο, σε μια κωμόπολη τηςΚομοτηνής, όπου στο τέλος απομένουν οιδύο άντρες. Απέδωσα και στους δύο έναπαλιό χρωστούμενο από τη θητεία τους.Κανένας άλλος θεσμός, πλην της λογοτεχνίας,δεν θα τους παρείχε τέτοια ασυλία.

Επιθυμίασας ήταν ακόμα να κάνετε τον αναγνώστηνα κλάψει, να γελάσει, να ερεθιστεί. Ποιαικανότητα επιτρέπει στο συγγραφέα ναπροκαλεί στους αναγνώστες τέτοιουείδους συναισθήματα;
Οτρόπος που επιλέγεις να του πεις μιαιστορία, το ύφος της αφήγησης, ο τόνοςσου, ο υπαινιγμός, το εύρος της αγκαλιάςσου. Ξεκίνησα να διαβάζω δώδεκα χρονώνγια να ανακαλύψω τον κόσμο και τα πάθητου. Ελλείψει μάλιστα ερωτικού υλικού(αρχές δεκαετίας εβδομήντα), αυνανιζόμουνμε σκηνές από βιβλία του Ζολά και τουΤσβάιχ. Αυτό με έκανε συγγραφέα, όχι τααναγνωστικά με τις βλαχοπούλες και τατσολιαδάκια. Μακάρι και τα δικά μουβιβλία να προσφέρουν ανακούφιση σεκάποιους αναγνώστες.

Οιπερισσότερες ιστορίες σας είναιεσωστρεφείς, σκοτεινές, υπαινικτικές.Ποια είναι η σημασία αυτής της επιλογής;
Νομίζωότι επιλέγω ανάλογα με τον κόσμο καιτους ανθρώπους που με περιτριγυρίζουν.Ακούω και αφουγκράζομαι πάρα πολύ,κυκλοφορώ σε εντελώς διαφορετικούςχώρους και ζω ανάμεσα στην επαρχία καιτην πρωτεύουσα. Ο αδιόρατος ιστός πουσυγκροτεί όλα αυτά τα πρόσωπα και τιςκαταστάσεις είναι το υλικό μου. Δεννομίζω ότι κυκλοφορώ σε διαυγείςορίζοντες, εκτός αν πράγματι επέλεξανα βρίσκομαι σε ζώνες όπου σκοτεινιάζεικάπως η ψυχή και στρέφεσαι στα άδυτάτης.

Mάλλονδεν σας γοητεύουν οι μητροπόλεις, ακόμακαι λαμπερές αμερικάνικες πόλεις ή καιτο αχανές διαδίκτυο φέρουν, στο βιβλίοσας, τη μελαγχολία μιας κλειστήςκοινότητας.
Πρινδέκα χρόνια ήθελα να ζω στο Λονδίνο ήστη Νέα Υόρκη. Ώσπου μια μέρα κλείστηκαστο μετρό του Λονδίνου και έπαθαντελιριακή κλειστοφοβία. Διατηρώ ακόμητο εισιτήριο για να ανέβω κάποτε ωςτουρίστας στην ταράτσα των ΔίδυμωνΠύργων. Καταρρέουν τα μητροπολιτικάσυστήματα. Οι μητροπόλεις έδωσαν τόποστους διαδυκτιακούς τόπους, όπου έχωμετοικήσει για τα καλά. Παρά τα πολυμέσαπου συνοδεύουν τις πλοηγήσεις μου, στοτέλος βγαίνω εξοντωμένος. Πράγματι ημελαγχολία είναι απόρροια κάθε κλειστούσυστήματος, κάθε καινούργιας πρότασης,γιατί τελικά δεν ευχαριστιέται η ψυχή.

Ανκαι οι ιστορίες είναι αυτοτελείς καιτα πρόσωπα διαφορετικά, το βιβλίο μοιάζεινα αφηγείται την ιστορία μιας ολόκληρηςγενιάς. Ποια είναι τα χαρακτηριστικάτης;
Ηγενιά μου μεγάλωσε τη δεκαετία τουεξήντα σε μια Ελλάδα αγροτική καιημιαστική, αποβλακώθηκε τερατωδώς επίχούντας, απελευθερώθηκε λυσσασμένα στημεταπολίτευση, φόρεσε προφυλακτικό τηδεκαετία του ογδόντα και βίωσε τη«βιοτεχνία» της μικροπολιτικήςκαι παραοικονομίας σε ένα απολίτιστοπεριβάλλον τη δεκαετία του ενενήντα.Τώρα ωριμάζουμε, άλλοι σε γραφεία, άλλοιμε άτακτα παιδιά και άλλοι στην ορθοστασίασε ξεθυμασμένες συναυλίες, ξεγελώνταςτον εαυτό μας.

Ανήκουνόλοι οι ήρωες του βιβλίου στην προσωπικήσας ανθρωπογεωγραφία ή κάποιοι σαςείναι εντελώς ξένοι;
Σχεδόνόλες οι ιστορίες μου είναι αληθινές καιμερικές -αυτές του τέταρτου Χάρτη- θαπεριμένω να πραγματοποιηθούν στο απώτατομέλλον - εφόσον υπάρξει κάποια κλωνοποίηση...

Ποιοιθέλετε ν' αγαπήσουν τους ήρωές σας;
Όσοιαναγνωρίσουν κομμάτια ζωής στους ήρωέςμου, πράγμα που σημαίνει αναγνώστεςκάθε ηλικίας, ανήσυχοι, διορατικοί,έτοιμοι να κολυμπήσουν στα βαθιά χωρίςναυαγοσώστες.

To βιβλίο του Θεόδωρου Γρηγοριάδη "Χάρτες" κυκλοφορεί στις αρχές Νοεμβρίου