ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ: Ο ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Σημαντική συμβολή στην επιστήμη του εγκεφάλου αποτελεί το βιβλίο του Δημήτρη Σαραγκά Ο ευαίσθητος εγκέφαλος, από τις εκδόσεις IANOS.
Ο Ευαίσθητος Εγκέφαλος είναι, μετά το «Εγκληματίας ψυχασθενής. Ένας επικίνδυνος μύθος» (εκδόσεις IANOS), το δεύτερο βιβλίο του Δημήτρη Σαραγκά, διευθυντή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, ο οποίος, αφού σπούδασε ιατρική και ειδικεύτηκε στη Νευρολογία και την Ψυχιατρική, εργάστηκε για χρόνια κοντά σε παιδιά με βαριά νοητική υστέρηση, με άτομα εξαρτημένα από ουσίες, με ψυχικά διαταραγμένους παραβάτες και ασχολήθηκε με τις σχέσεις Δικαίου και Ψυχιατρικής.
Αφού κάνει μια αναδρομή στην ιστορία της Ψυχιατρικής, από τον Ιπποκράτη ως τις νευροεπιστήμες, ο συγγραφέας αναλύει τη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου που αποτελεί «έναν ευαίσθητο δέκτη των περιβαλλοντολογικών ή ενδογενών ερεθισμάτων, ο οποίος υπό την επίδραση των ερεθισμάτων αυτών αναδιαμορφώνει διαρκώς το οργανικό του υπόστρωμα και τη λειτουργική του έκφραση». Το συμπέρασμά του είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ευαίσθητος, με την έννοια πως διαθέτει τα χαρακτηριστικά ενός ανοιχτού, πολύπλοκου συστήματος, που αλληλεπιδρά διαρκώς με το περιβάλλον, και, όπως όλων των ζωντανών οργανισμών, η συμπεριφορά του είναι αυθόρμητη και απρόβλεπτη, και όχι μηχανιστική και γραμμική.
Βάσει αυτής της πραγματικότητας, ο Δημήτρης Σκαραγκάς επιχειρηματολογεί σχετικά με τη σημασία, τη ζωτική, στην πραγματικότητα, ανάγκη για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση των ψυχικών ασθενειών. Επισημαίνει ακόμα τους νέους δρόμους που ανοίγονται στη μελέτη του εγκεφάλου αλλά και στη νευρολογία με τα δεδομένα που φέρνουν στο προσκήνιο οι νέες τεχνολογίες.
«Στο βιβλίο αυτό γίνεται κριτική προσέγγιση αλλά και αμφισβήτηση βασικών θέσεων και δογμάτων της σύγχρονης ψυχιατρικής. Για παράδειγμα, αμφισβητείται η θεραπευτική αναγκαιότητα και χρησιμότητα της αυστηρά ταξινομικής προσέγγισης των ατόμων με ψυχικό πρόβλημα και προτείνεται η εξατομικευμένη προσέγγιση των ατόμων αυτών [...] Μεταξύ των άλλων θεμάτων, εξετάζεται και η αντίληψη της "επικινδυνότητας των ψυχασθενών". Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται η εγκεφαλική λειτουργία με πλαίσιο επιστημονικά πεδία από το χώρο της Ψυχιατρικής, των Νευροεπιστημών, αλλά και της Κυβερνητικής και της Φυσικής» διαβάζουμε στον πρόλογο.
Τέλος, στον Ευαίσθητο Εγκέφαλο γίνεται μια απόπειρα καταγραφής του τρόπου με τον οποίο δημιουργείται η ανθρώπινη συνείδηση, την οποία αντιδιαστέλει στη νοημοσύνη, αλλά και εξετάζεται το διαχρονικό, πανανθρώπινο ζήτημα της ύπαρξης ή μη της ελευθερίας της βούλησης.
