ΛΟΥΙ ΦΕΡΝΤΙΝΑΝ ΣΕΛΙΝ: ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ

Αναφήναμε μόνο τους ιδιοφυείς να ασχολούνταιμε τη λογοτεχνία, πιθανόν να ζούσαμε σ'ένα πληκτικό κόσμο. Πέντε βιβλία θα ήταναρκετά για να μας θρέψουν πνευματικάπερισσότερο από μισό αιώνα. Βεβαίωςτέτοιου είδους νοητικά παιχνίδια μπορούννα γίνουν επικίνδυνα στα χέρια τουανθρώπινου είδους. Ιδίως όταν έχειαποδείξει με πόση ιδιοτέλεια μπορεί ναχρησιμοποιήσει και το εκλεκτότεροπνευματικό αγαθό. Δεν μας εμποδίζεικανείς να παραδεχτούμε όμως ότι ανάμεσαστα ύψιστα λογοτεχνικά αγαθά του 20^ούαιώνα έχει περίοπτη θέση, χωρίς αμφιβολία,ένα βιβλίο. Δεν είναι άλλο από το περιβόητοΤαξίδι στη άκρη της νύχτας του ΛουίΦερντινάν Σελίν, το οποίο κυκλοφορείξανά στη γλώσσα μας μεταφρασμένουποδειγματικά από τη Σεσίλ Ιγγλέση-Μαργέλλου.

Όπωςκάθε σπουδαίο έργο τέχνης, έτσι και τοΤαξίδι... του Σελίν ανακινεί από τηνπρώτη του έκδοση το 1932 μέχρι και σήμεραθυελλώδεις συζητήσεις και αντιδράσεις.Δέχεται ακόμα τους πιο αντιφατικούςχαρακτηρισμούς. Είναι το βιβλίο πουέχει αποκληθεί με την ίδια ζέσηαριστούργημα και ανοσιούργημα, ακροδεξιόκαι μαρξιστικό, έκφυλο και μηδενιστικό.Το πιο παράδοξο χαρακτηριστικό τουσυνδέεται, όμως, μ' ένα σκοτεινό αίνιγμα:πώς ο ευφυής δημιουργός του, ο οποίοςκατάφερε να διεισδύσει με τόσο θάρροςκαι μαεστρία στα άδυτα του ανθρώπινουψυχισμού, υπήρξε τόσο υστερικά αντησιμίτηςκαι φιλοφασίστας. Χωρίς να μολύνει,ευτυχώς, ποτέ το λογοτεχνικό του σύμπανμε τους αντισημιτικούς λιβέλους καιτις αλλόκοτες απόψεις του.

Τιαφηγείται στο Ταξίδι στην άκρη τηςνύχτας ο Σελίν; Τα πάντα. Την περιπέτειατου ανθρώπινου είδους με μια γλώσσαανελέητη, μπάσταρδη, βλάσφημη καιεκρηκτική. Η ιστορία ξεκινά στο Παρίσιτου 1914, όταν οι ηρωικές σάλπιγγες του1^ου Παγκόσμιου Πολέμου καλούν τονεαρό γιατρό Φερντινάν Μπαρταμού νακαταταγεί στο στρατό και να πολεμήσειεναντίον των Γερμανών. Το μεγάλο ταξίδιείχε μόλις αρχίσει. Ο ήρωας θα βιώσειτον παραλογισμό, τη φρίκη και την ανοησίατου πολέμου, θα επιχειρήσει να λιποτακτήσει,θα πληγωθεί και θα επιστρέψει στο Παρίσι.Αργότερα θα ταξιδέψει στην Αφρική, όπουθα έρθει αντιμέτωπος με τη βαρβαρότητατης αποικιοκρατίας. Άρρωστος μεπαραληρηματικό πυρετό στην Αφρική, θαμπει σ' ένα ισπανικό πλοίο για να φτάσειστη Νέα Υόρκη και στη χώρα όπου ονειρευότανπάντοτε να ζήσει. Η μοναξιά και η εξαθλίωσητον ακολουθούν σε κάθε του βήμα στο ΝέοΚόσμο, ενώ ο ταραχώδης βίος του θασυνεχιστεί και όταν θα επιστρέψει στηνΕυρώπη. Ούτε οι έρωτες ούτε οι φίλοι θαμπορέσουν τελικά να γλυκάνουν το βίοτου Μπαρμαντού και να εμπνεύσουν στουςαναγνώστες του Ταξιδιού... λίγη πίστηστο ανθρώπινο είδος. Ο Σελίν σκίζει όλατα πέπλα, αποκαλύπτει τη μικροψυχία καιτην ανάπηρη ανθρώπινη φύση. Δεν χαρίζεταιούτε κανακεύει κανέναν, και προπαντόςνιώθουμε ότι δεν εξαιρεί τον εαυτό του.Δεν διστάζει να υποδείξει με τον πιοανελέητο και ωμό τρόπο ως υπαίτιο τηςδυστυχίας και της κατάντιας του πολιτισμούμας τον ίδιο τον άνθρωπο. Είμαστε σχεδόνβέβαιοι ότι όσοι έσπευσαν με ευκολίανα λοιδορήσουν το Ταξίδι... και το«μηδενισμό» του δεν άντεξαν νααντικρίσουν το σκοτεινό είδωλό τουςστο σελινικό επίτευγμα.

Τούφος του Σελίν, διαβολικά άμεσο καισαγηνευτικό, βρήκε δεκάδες μιμητές.Ανάμεσά τους ο πολύς Σαρτρ, ο Ζαν Ζενέ,ο Ουίλιαμ Μπάροουζ, ο Τζακ Κέρουακ, οΧένρι Μίλερ, ο Κουρτ Βόνεγκατ, ο Μπουκόφσκικαι τόσοι άλλοι που μας πούλησαν αργότερα«λογοτεχνική μούρη», ακολουθώνταςτο μονοπάτι του σελινικού Ταξιδιούστην άκρη της νύχτας.