ΤΕΣΑ ΝΤΕ ΛΟΟ: ΟΙ ΔΙΔΥΜΕΣ

«ΜeineLiebe» είπε κατευναστικά,«για έξι χρόνια καθόμασταν στα γόνατατου ίδιου πατέρα, εσύ στο ένα κι εγώ στοάλλο. Αυτό δεν μπορείς να το σβήσειςέτσι στα καλά καθούμενα...». Hιστορία δύο δίδυμων αδελφών που χωρίστηκανσε ηλικία έξι ετών (εύρημα συχνάαξιοποιήσιμο στη μυθοπλασία) μετατρέπεταιστα χέρια της κορυφαίας Ολλανδήςσυγγραφέως Τέσα ντε Λόο σε ένα ισχυρόκάτοπτρο διπλής όψης για την εξαρχήςανάγνωση της πρόσφατης ιστορίας. Oιδίδυμες (εκδόσεις Gema,μετάφραση Γιάννης Ιωαννίδης) -ένα απότα εκατό κορυφαία βιβλία της χρονιάςτων «Sunday Times»και στα 50 κορυφαία βιβλία του «Ιndependent»για το καλοκαίρι του 2005- κατορθώνουνπίσω από την προφανή ευκολία της ΝτεΛόο στη ρέουσα αφήγηση να θέσουν θέματαοπωσδήποτε αιχμηρά, συχνά και ενοχλητικά:η κριτική της ιστορίας του Τρίτου Ράιχαπό μέσα, η πολλαπλών αναγνώσεων ιστορικήεξέλιξη αλλά και ο τρόπος που επιδράτόσο η φύση όσο και οι συνθήκες στηδιαμόρφωση της προσωπικότητας - ηπερίφημη nature versusnurture διαμάχη.

Ηρωίδες στο βιβλίοείναι η Άννα και η Λόττε, δίδυμες πουχωρίστηκαν στα έξι τους χρόνια μετά τοθάνατο των γονιών τους και μεγάλωσανχωριστά: η μία με τον αυστηρό παππού στηγερμανική ύπαιθρο και στη συνέχεια μετον άντρα της που ήταν μέλος των S.S.,και η άλλη στην Ολλανδία με ένα σταλινιστήθείο που έκρυβε Εβραίους για να τουςσώσει από τους ναζί. Hπρώτη «εξιδανικεύει το παρελθόν» καιέχει την αγριάδα και την αγαρμποσύνημιας στερεότυπης Γερμανίδας της υπαίθρου.Η δεύτερη, αποστασιοποιημένη και θυμωμένηγια τους δεσμούς αίματος που την δένουνμε αυτήν τη γυναίκα - «εντελώς ξαφνικάέσπασε το λούστρο ενός δυσάρεστουμυστηρίου που το είχε σφραγίσει εδώ καιάπειρα χρόνια». Συναντιούνται σε ηλικία74 ετών σε ένα σπα στο Βέλγιο, όπου έχουνκαταφύγει και οι δύο για θεραπεία,προκειμένου να αντιμετωπίσουν τηναρθρίτιδα που τις βασανίζει. «Το αίμαμιλάει» συχνά, πάνω και από τα λόγια,για την αμηχανία τους και τις βαθιέςδιαφορές τους τις μέρες που ζουν σε αυτότο σπα. Μαζί υποχωρεί το πέτρωμα χρόνιωνπεποιθήσεων για την ιστορία και τιςεπιλογές των ανθρώπων κάτω από κρίσιμεςσυγκυρίες. Το ενοχικό ζήτημα επανέρχεταισυνέχεια, ως υπόμνηση, μετά από κάθεέντονη συζήτηση και αφορά βέβαια τηνεξολόθρευση εκατομμυρίων ανθρώπων απότο «όραμα» του Τρίτου Ράιχ. Η μοίραέρχεται να σε συναντήσει παντού, κυρίωςεκεί που σπεύδεις για να βρεις καταφύγιοκαι γι' αυτό η Ντε Λόο επέλεξε η συνάντησηαυτή να γίνει σε ένα σπα, όπου οι επισκέπτεςξεφεύγουν από την καθημερινότητα καιμπαίνουν σε μια νωθρή κατάσταση ακινησίας- σώματος και μνήμης. Και όμως εκεί ηΆννα και η Λόττε νιώθουν πως «ο πόλεμοςκατάκλυζε τη θεραπευτική αγωγή τους.Κάλεσαν φαντάσματα και τα φαντάσματαήρθαν με τις ξεφτισμένες ψυχές τους,μέσα σε ρημαγμένο τοπίο, κάτω από τομολυβένιο ουρανό με μυρωδιά μπαρούτηςκαι φωσφόρου, μια μεγάλη καταγγελίαενάντια στο ξεπούλημα του δικαιώματοςστη ζωή, στην ελευθερία, στον ανθρωπισμό,στη χριστιανική φιλανθρωπία, αξίες πουείχαν κάποτε σημασία, λέξεις από μιααρχαϊκή γλώσσα, μια Εσπεράντο τηςαφέλειας».

Διαβάζοντας τη βιωμένηιστορία ενός πολέμου και από τις δύοόψεις, ο αναγνώστης νιώθει πως η Τέσσαντε Λόο πέτυχε τον εξανθρωπισμό τηςιστορίας, τη ρήξη των μανιχαϊστικώνπεποιθήσεων περί καλού και καλού. Δενείναι τυχαίο ότι το βιβλίο έγινε καιταινία -μία από τις κλασικές πλέον τουολλανδικού κινηματογράφου- και ήτανυποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.