ΤΖΟΥΝΤΙΘ ΧΕΡΙΝ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Πρόθεση της ΤζούντιθΧέριν αποτελούσε εξαρχής να δώσει μιασαφή εικόνα για το τι ήταν το Βυζάντιο,διαλύοντας μύθους και στερεότυπα, ναεξηγήσει το μηχανισμό λειτουργίας τουαλλά και να εκφράσει όλα όσα πραγματικάαντιπροσωπεύει το Βυζάντιο σήμερα.Σχέδιο που μοιάζει εξαιρετικά φιλόδοξο,αφού έπρεπε να αναμετρηθεί με μια ιστορίαδαιδαλώδη, όπου οι φήμες μπλέκουν μετην αλήθεια συχνά. Και όμως, μετά τηνανάγνωση του Τι είναι το Βυζάντιο(εκδόσεις Ωκεανίδα, μετάφραση ΧριστιάνναΣαμαρά) ο αναγνώστης διαπιστώνειανακουφισμένος ότι ουδείς θα ήταναρμοδιότερος να λύσει τη σύγχυση, ναφτάσει στα δυσερμήνευτα μονοπάτια τουΒυζαντίου και να αφηγηθεί αντικειμενικάτην ιστορία του, χωρίς να του απομυζήσειτη γοητεία και τη σχεδόν σκανδαλιστικήυπόσταση ορισμένων πτυχών του. Πέρα απότις καλές προθέσεις βέβαια, η σημαντικήκυρία Χέριν είχε τη βαθιά γνώση και τηνεμπειρία που της προσφέρει η ιδιότητατης καθηγήτριας Βυζαντινής ιστορίαςστο King'sCollege του Λονδίνου.

H έκδοσητου βιβλίου συμπίπτει με μια στιγμήόπου το Βυζάντιο ενδιαφέρει και μοιάζειπερισσότερο «καυτό» παρά ποτέ (ενδεικτικήείναι η μεγάλη επιτυχία της έκθεσης«Βyzantium» που πραγματοποιείταιστο Λονδίνο σε συνεργασία του RoyalAcademy of Αrtsκαι του Μουσείου Μπενάκη). Η ίδια η Χέριναποδίδει αυτή την «τάση» στη διάθεσήμας να μάθουμε τα πάντα και εν συνεχείανα αποκρυπτογραφήσουμε το Ισλάμ μέσακαι από το γεγονός ότι το Βυζάντιοεπέζησε κατά την ισλαμική επέλαση αλλάκαι στη διάθεση να δούμε τους αέναουςμηχανισμούς μετεξέλιξης της ευρύτερηςπεριοχής των Βαλκανίων.

Η Χέριν επέλεξε ναδημιουργήσει πυλώνες, πάνω στους οποίουςοικοδόμησε το βιβλίο. Οι πυλώνες αυτοίήταν πρόσωπα, γεγονότα, περιστατικά πουγύρω τους υφαίνεται το πολυεπίπεδοσκηνικό διαφορετικών χρονικών φάσεωντης βυζαντινής ιστορίας. Πάντως, ησυγγραφέας παραδέχεται: «Το μεγαλύτεροπρόβλημα που αντιμετώπισα ήταν πωςέπρεπε να αποκλείσω, με μεγάλη δυσκολίαβέβαια, έναν τεράστιο όγκο εύγλωττωνπαραδειγμάτων και συναρπαστικώνλεπτομερειών. Αυτό που προσφέρω στοναναγνώστη είναι μια επιλογή από μεζέδες».Χώρισε το βιβλίο σε τέσσερις μεγάλεςενότητες (Ίδρυση του Βυζαντίου, Από τοαρχαίο στο μεσαιωνικό πρόσωπο τουΒυζαντίου, Το Βυζάντιο γίνεται μεσαιωνικόκράτος, Παραλλαγές του Βυζαντίου), κάθεμία από τις οποίες χωρίζεται σε επιμέρουςκεφάλαια. Αυτοκράτορες, διπλωματία,ευνούχοι, προπύργια της Ορθοδοξίας,χώροι αναμόχλευσης παγανιστικώνθρησκειών, ο ρόλος των γυναικών, η γέννησητης μοναστικής ζωής, η Θεοδώρα, οιημερομηνίες ορόσημο, οι πορφυρογέννητοιπρίγκιπες, η άλωση... : σταθμοί της ρέουσας,γοητευτικής αφήγησης της Χέριν σε αυτότο βιβλίο, που σε πολλά σημεία παραδίδειmasterclass για τον τρόποσυγγραφής ιστορικών αναγνωσμάτων γιαμη εξειδικευμένο κοινό, χωρίς εκπτώσειςεπιστημονικές. Πείθει ταυτόχρονα πωςτα γκροτέσκα στερεοτυπικά σχήματα πουεπιβλήθηκαν σχετικά με το Βυζάντιοαπείχαν από την πραγματικότητα, όπωςσυνεχίζει να απηχείται στην ευρύτερηπεριοχή. «Ελπίζω να απέδειξα πως τοΒυζάντιο απέχει πολύ από την παθητικήστάση που του προσάπτουν... Κληροδότησεστον κόσμο ένα αυτοκρατορικό σύστημαδιακυβέρνησης βασισμένο στην άρτιαπολιτική διοίκηση και στο στέρεοφορολογικό σύστημα. Παρέδωσε ένα νομικόοικοδόμημα με θεμέλιο τη ρωμαϊκήνομοθεσία, καθώς και ένα μοναδικό σύστημακοσμικής εγκυκλίου παιδείας που διέσωσεμεγάλο μέρος της κλασικής και τηςπαγανιστικής γνώσης».