To τελευταίο διάστημα, τα μέσα ενημέρωσης και η πολιτική σκηνή κινητοποιήθηκαν για να δείξουν την ανησυχία τους σχετικά με τη θεαματική άνοδο των εξτρεμιστικών, ακραίων, λαικιστικών και κυρίως, αντι-ευρωπαϊκών κινημάτων.
Πράγματι, η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008, όχι μόνο αποσταθεροποίησε την ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά είχε και πολύ αρνητικές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αυτή η κρίση οδήγησε σε αύξηση των εθνικιστικών κινημάτων και των ευρωσκεπτικιστών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες που εδώ και καιρό βρίσκονται στην ΕΕ, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, οι οποίες υπέστησαν σκληρές πολιτικές λιτότητας, αρχίζουν να αμφιβάλλουν για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το...Ευρωπαϊκο όνειρο
Αντιθέτως άλλα κράτοι, εκτός ΕΕ ονειρεύονται την ένταξη τους σ'αυτή την ένωση ''πλουσίων", "ευημερών'' και δημοκρατικών κρατών. Ειδικότερα οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ουκρανία, η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, η Μολδαβία και άλλες, σχηματίζουν ''ουρά'' έξω από τις πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιμένοντας με ανυπομονησία την ενδεχόμενη είσοδο τους. Αυτή η λεγόμενη Ανατολική Ευρώπη, μετα-σοβιετική, γνώρισε (για τις περισσότερες χώρες) μια δικτατορία, μια πρόσφατη ιστορία εντάσεων μεταξύ κρατών ακόμα και ενα πραγματικό πόλεμο (για τη Γιουγκοσλαβία). Αυτή η Ευρώπη έχει πλέον την ανάγκη να γευτεί την ειρήνη, τη ευημερία και τη δημοκρατία. Αυτές οι τρεις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν πλέον ακαταμάχητη ελκυστική δύναμη για την Ανατολή. Η Βαλκανική Ευρώπη στρεφόμενη προς τη Δύση, η οποία χρησιμεύει ως μοντέλο και προστατευτική δύναμη, επέστρεψε στο όνειρο της να ενταχθεί σε μια πολλά υποσχόμενη "δυτική νεωτερικότητα» της κοινωνικής και οικονομικής προόδου.
Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες μεγάλων φιλοευρωπαϊκών διαδηλώσεων στην Ουκρανία. Ένα σημαντικό μέρος του ουκρανικού πληθυσμού βγήκε έξω στους δρόμους του Κιέβου για να διαμαρτυρηθεί για την απόφαση της κυβέρνησης του Γιανουκόβιτς να στραφεί προς τη Ρωσία απορρίπτοντας την πολυαναμενόμενη συμφωνία με την ΕΕ. Οι Ουκρανοί πολίτες διαμαρτυρήθηκαν έντονα, κρατώντας στο χέρι μια ευρωπαϊκή σημαία.
Οι Ουκρανοί πιο Ευρωπαίοι... κι απ΄τους Ευρωπαίους
Η ευρωπαϊκή σημαία που κυματίζει στην καρδιά των διαδηλώσεων στο Κίεβο, παράλληλα με τη θεαματική άνοδο του αντιευρωπαϊκού αισθήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δείχνει ουσιαστικά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση συμβολίζει περισσότερο κάτι θετικό εκτός των συνόρων της παρά εντός. Οι Ουκρανοί αισθάνονται Ευρωπαίοι και βλέπουν το μέλλον τους στην Ένωση. Ένα μήνυμα από την Ανατολή που έρχεται σε αντίθεση με τον ευρωσκεπτικισμό της Δύσης.
Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί η Κροατία, η οποία είδε το όνειρο της ένταξης στην ΕΕ να γίνεται πραγματικότητα. Τη 1η Ιουλίου του 2013, έγινε το 28ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τίποτα δεν φαινόταν σταματάει τον ενθουσιασμό των Κροατών οι οποίοι εν καιρώ κρίσης του ευρώ, αποφάσισαν να ενταχθούν στην Ένωση.
Αυτές οι ουκρανικές και κρόατικες ενδείξεις μας υπενθυμίζουν ότι, παρά τον εσωτερικό ευρωσκεπτικισμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να θεωρείται από το εξωτερικό ως μια ελκυστική οικονομική δύναμη, όπου επικρατεί η δικαιοσύνη και η δημοκρατία. Στην επιλογή μεταξύ των δύο συνόλων, της Δυτικής Ευρώπης και της Ανατολικής, μετα-σοβιετικής, το πρώτο είναι που κερδίζει με μεγάλη διαφορά. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα, συνοδεύονται από ένα καθησυχαστικό νομικό πλαίσιο, σε αντίθεση με μια μετα-σοβιετική κρατική λειτουργία που χαρακτηρίζεται από διαφθορά, έλλειψη διαφάνειας και εμφανή κατάχρηση εξουσίας.
Ολοκληρώνοντας λοιπόν, και για να ενθαρρύνουμε τους εαυτούς μας, εμείς οι Ευρωπαίοι, πρέπει να πιστέψουμε στα ευρωπαϊκά όνειρα και ιδανικά, διότι η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από χρήματα, κάτι περισσότερο από ένα δημοσιονομικό σύμφωνο. Η Ευρώπη είναι μια ιδέα, μια ελπίδα που δεν θα μας απογοητεύσει.
