Μια χορτοφάγος με πολιτικά ένστικτα****

Δεν είμαι χορτοφάγος αλλά ο τίτλος ήμουν σίγουρη πως θα προσελκύσει τον διπλάσιο αριθμό αναγνωστών απ' ότι κάποιος άλλος οπότε καταχρηστικά τον χρησιμοποίησα. Για την ιστορία, βέβαια, δεν είναι και τόσο παραπλανητικός αφού εδώ και αρκετό καιρό φλερτάρω κι εγώ με την ιδέα όλου αυτού του εναλλακτικού τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου που έχει θεοποιήσει τα αγαθά τα οποία οι παππούδες του θεωρούσαν δεδομένα.

Ωστόσο, ερωτήματα σαν τα παρακάτω με βασανίζουν και δε με αφήνουν ακόμα να καταλήξω. "Μήπως μετά θα αρχίσουμε να δηλητηριάζουμε και να ξεριζώνουμε τα φυτά με την ίδια μανία και ευκολία, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις αυξημένες ανάγκες ενός χορτοφαγικού πληθυσμού;" " Άραγε στις νέες οργανικές καλλιέργιες θα συνεχίσουμε να απασχολούμε χιλιάδες ανήλικα που τα μικρά τους χέρια εξυπηρετούν την γρηγορότερη συγκομιδή κι η μειονεκτική τους θέση την φθηνότερη εργασία;" "Πόσο χώρο για μεταλαγμένα προιόντα θα αφήσουν αυτές οι νέες διατροφικές μας συνήθειες και τελικά ποιός θα είναι αυτός που θα πλουτίζει πάλι από την εκμετάλευσή τους;" Και άλλα πολλά. Βλέπεις, όταν το πρόβλημα είναι ο άνθρωπος, η ατιμωρισία και η ασυδοσία φαίνεται να αφήνουν περιθώρια για τα πάντα.

Θα ήταν καλό όλοι μας να εξυγειάνουμε τις πολιτικές και κοινωνικές μας συνήθειες με την ίδια αυταπάρνηση και αφοσίωση που τελευταία επαναδιαπραγματευόμαστε τις διατροφικές και οικολογικές. Είναι μάταιο, εξάλλου, να έχουμε ξεχάσει τον πολιτισμό μας στο σπίτι και να τρέχουμε στα βουνά για να τον ανακαλύψουμε.

Η αλήθεια είναι πως μετά από όλα αυτά που έχω δει κι έχω διαβάσει τελευταία, δε μπορώ πια να καταναλώσω κρέας χωρίς να νιώθω συνδετικός κρίκος σ' αυτήν την αλυσίδα θανάτου. -Παλιά τη λέγαμε τροφική αλυσίδα, θυμάσαι;- Είναι συναίσθημα περισσότερο παρά λογική. Πέρυσι δεν έτρωγα ψάρια, αποτέλεσμα δεκάδων σοκαριστικών ντοκιμαντέρ για τις καταστροφικές συνέπειες της υπεραλίευσης και πριν δύο χρόνια αρνούμουν κατηγορηματικά να αγοράσω καλλυντικά που αποδεδειγμένα δοκιμάζονται με φρικτά πειράματα στα ζώα. Τα τελευταία 10 χρόνια δε, ανακυκλώνω φανατικά αφού θεωρώ χρέος μου να σώσω από την αδιάκριτη υλοτομία έστω και ένα δέντρο.

Aυτή τη στιγμή, όμως, με απόγνωση σκέφτομαι πως όσο κι αν προσπαθείς να προλάβεις το κακό, ο εχθρός είναι τόσο ισχυρός που δύσκολα μπορείς να τον νικήσεις. Λέγεται σύγχρονος δυτικός τρόπος ζωής, είσαι μέρος του από τότε που γεννήθηκες και θα σταματήσεις να τον τροφοδοτείς με αίμα και σκουπίδια την ημέρα που θα πεθάνεις. Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ πως δεν κάνεις καλά που είσαι χορτοφάγος, ακτιβιστής ή οικολόγος. Πραγματικά η συμβολή σου είναι σημαντική και σ' ευχαριστώ που φροντίζεις να με ενημερώνεις για όλα τα αποτρόπαια που ούτε θα μπορούσα να φανταστώ ενόσω δουλεύω όλη μέρα για να καταναλώνω. Σε σέβομαι, σε θαυμάζω και ειλικρινά αναρωτιέμαι πώς γίνεται ασυνείδητα να συνεχίζω να συμπεριφέρομαι σαν κανίβαλος ενώ συνειδητά δε μπορώ να σκοτώσω ούτε κουνούπι.

Απλά μερικές φορές μέσα σ' αυτό το πηγάδι χωρίς πάτο, διερωτώμαι. Μήπως πρέπει, επιτέλους, να κοιτάξουμε λιγάκι πώς δε θα τρώμε ο ένας τον άλλον και μετά όλα τα υπόλοιπα; Έτσι κι αλλιώς, όπως κάθε καλά οργανωμένο έγκλημα, έτσι κι αυτό της σύγχρονης εκμετάλευςης της φύσης και του ανθρώπου έχει μία αχίλλειο πτέρνα που στο τέλος μπορεί να το προδώσει. Μία αχίλλειο πτέρνα που επιλέγουμε να την αγνοούμε ενώ κοιμίζουμε τις συνειδήσεις μας με βαλεριάνα και ιλάνγκ- ιλάνγκ.

Αναφέρομαι στην ξεχασμένη από καιρό σημασία του νόμου. Μπορεί να γελάσεις -μπορεί και να κλάψεις- καθώς το κεφαλαιο νόμος, ειδικά στην Ελλάδα, είναι μία περίπλοκη εξίσωση που ισούται με το μηδέν. Όμως, ξέρεις, πάντα μέσα μου θα πιστεύω πως κύριος πολέμιος της δικαιοσύνης ήταν και θα είναι η άρνηση του πολίτη να κατανοήσει και να χρησιμοποιήσει σωστά τη νομοθεσία, παρά εκείνοι που επιμένουν να την βάλλουν με σκοπό το συμφέρον.

Δεν έχω καταλάβει, ας πούμε, πώς έχουμε καταφέρει κάτι τόσο δραστικό όσο η αποχή από διατροφικές συνήθειες δεκάδων αιώνων ενώ ταυτόχρονα αρνούμαστε την μέχρι τώρα εντυπωσιακή μας πρόοδο από Νεάντερταλ σε κοινωνικά και μετέπειτα σε πολιτικά όντα, παρκάροντας παράνομα εν έτει 2015 σε μπάρες αναπήρων. Ή καπνίζοντας αναίσχυντα σε κλειστούς χώρους. Πώς στο καλό νιώθουμε τόσο δυνατοί να τιθασεύουμε τα κρεατοφαγικά μας ένστικτά για να προασπίσουμε τα δικαιώματα των ζώων ενώ την ίδια στιγμή τόσο μαλθακοί ώστε να μην προασπίζουμε τα δικαιώματα του πολίτη απέναντι σ' αυτό που λέμε κράτος. Ένα κράτος το οποίο οι ίδιοι δημιουργήσαμε ακριβώς για να προστατευτούμε. -Μιας και ο θεός που τα πάντα εν σοφία εποίησεν δεν είχε καμία ανάμιξη σ' αυτή τη μπίζνα.-
Ο νόμος ή θεσμός ή κανόνας ή όπως αλλιώς, λοιπόν, εκφράζει εις τους αιώνες των αιώνων τη δική μας βούληση και αυτοδιάθεση. Μ´ αυτόν έχουμε οργανωθεί σε κοινωνίες, έχουμε θεμελιώσει τα δικαιώματα μας και τελικά αυτός έχει επισφραγίσει τον πολιτισμό μας που τόσο επιμένουμε να υπερασπιζόμαστε σήμερα. Γι αυτό και είναι τόσο εξοργιστικά γελοίο κάθε φορά που οι ίδιοι τον παρακάμπτουμε ή δεν τον γνωρίζουμε.

Ο νόμος είναι αυτός που μας οχύρωσε σε πόλεις-κράτη, συνυπόγραψε για το Πρωτόκολλο του Κιότο και προσφάτως κατήργησε την κλειτοριδεκτομή στη Νιγηρία. Είναι, επίσης, εκείνος που υοθέτησε την σημαντικότατη πλην άγνωστη "Σύμβαση του Aarhus" ακριβώς για να μπορεί να αυτοπροστατεύεται. Παρόλα ταύτα, περίπου δύο στους τρεις Έλληνες πολίτες, σήμερα, δεν τη γνωρίζουν. Αγνοούν επίσης τη συνθήκη της Βαρκελώνης, τις περισσότερες απ´ τις κοινοτικές οδηγίες ενώ ένα εξίσσου μεγάλο ποσοστό παραβιάζει καθημερινά τα άρθρα του Συντάγματος.

Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως θα ήταν καλό όλοι μας να εξυγειάνουμε τις πολιτικές και κοινωνικές μας συνήθειες με την ίδια αυταπάρνηση και αφοσίωση που τελευταία επαναδιαπραγματευόμαστε τις διατροφικές και οικολογικές. Είναι μάταιο, εξάλλου, να έχουμε ξεχάσει τον πολιτισμό μας στο σπίτι και να τρέχουμε στα βουνά για να τον ανακαλύψουμε. Η λογική επιτάσσει, πρωτίστως, να σεβαστούμε τις δικλείδες που οι ίδιοι έχουμε εφηύρει για να επιβιώσουμε και να εξελιχθούμε. Ας ενημερωθούμε, λοιπόν, κι ας δοκιμάσουμε, επιτέλους, να μη λειτουργούμε κατά παρέκκλιση των διατάξεων αλλά υπέρ αυτών. Ας το δοκιμάσουμε μία φόρα όπως το τόφου. Και βλέπουμε, μπορεί και να μας αρέσει. Είναι ένα αρχικό μα απαραίτο βήμα προκειμένου κάθε επόμενη προσπάθεια για αρμονική συμβίωση ανθρώπου και οικοσύστηματος να έχει κάποιο μετρίσιμο αποτέλεσμα.

Προσωπικά και για να κλείσω, έβρισκα πάντοτε χαζό να διαθέτουμε ως είδος ένα πανίσχυρο όπλο και να μη το παίρνουμε στον πόλεμο. Αλλά αφού ξαφνικά -και επιτέλους- εκτιμήσαμε τόσο τη φύση, ας ρωτήσουμε τους εαυτούς μας το εξής. Πότε ήταν, αλήθεια, η τελευταία φορά που θυμόμαστε εκείνη να παραβαίνει τους νόμους της;