Την τελευταία δεκαετία έχει παρατηρηθεί μια αύξηση start-up εταιρειών, τα οποία έχουν ως επιχειρηματικό μοντέλο την διαχειρίση παροχής υπηρεσιών από ιδιώτες σε... ιδιώτες (peer-to-peer). Το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των εταιριών είναι το μοίρασμα ή ανταλλαγή (sharing), αγορά, πώληση ή ενοικίαση ανεκμετάλλευτων προϊόντων ή υπηρεσιών (underutilized assets) (Botsman, 2014) μέσω διαδικτυακών αγορών όπως για παράδειγμα προσωπικού χώρου (Airbnb, Roomorama, Liquid Space); μεταφορικού μέσου, δηλαδή αμάξι, μηχανή, ποδήλατο, σκάφος κλπ. (Uber, Lyft, Scoot, Spinlister), επαγγελματικών υπηρεσιών οπως chef, βαφέας, διακοσμήτριες, baby-sitters κλπ. (oDesk, Task Rabbit, Elance κλπ) ή ακόμα και την πώληση/ενοικίαση second-hand ή χειροποίητων προιόντων (eBay, Etsy, Yerdle κλπ).
Αυτό το κίνημα που αρχικά άνθησε στις ΗΠΑ, εξαπλώθηκε με ταχύς ρυθμούς σε όλο τον κόσμο ως απάντηση στην οικονομική κρίση και στη μείωση της αγοραστικής δύναμης. Το περιοδικό Τime (2011) το έχει συγκαταλέξει ως μία από τις 10 ιδέες που θα αλλάξουν τον κόσμο.
Στην Ελλάδα ήδη δραστηριοποιoύνται οι πολυεθνικές Airbnb και Uber, αλλά και πιο τοπικά start-ups όπως το Cookisto (μια πλατφόρμα για... καλοφαγάδες που δίνει πρόσβαση σε άτομα που μοιράζονται γεύματα), το Incrediblue (για όσους θέλουν να μοιραστούν το σκάφος τους και όσους θέλουν να νοικιάσουν ένα), το Dopios (απ' όπου μπορείς να πάρεις χρήσιμες συμβουλές από ντοπιους για τις διακοπές σου) και άλλα.
Το sharing economy πλέον έχει μπει για τα καλά στην ζωή μας, σαν ένα μοντέλο που μπορεί να υιοθετηθεί από όλους εμάς που θέλουμε να βγάλουμε έξτρα εισόδημα, είτε ενοικιάζοντας το σπίτι μας στο Airbnb, είτε μοιράζοντας τις διαδρομές με το αμάξι μας μέσω του Uber app, είτε πουλώντας τα χειροποίητα καλλυντικά που φτιάχνουμε μέσω του Etsy σε όλο τον κόσμο και όλο αυτά χάρη στο Internet. Είναι ένα κίνημα που προάγει τις αξίες μια τοπικής κοινότητας, της φιλίας και της εμπιστοσύνης.
Από την άλλη, όμως, η έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου για την λειτουργία αυτών των εταιρειών από τις τοπικές κυβερνήσεις (φορολογία και κανονισμός) δημιουργεί μια γκρίζα ζώνη και συγχρώνως μια ανασφάλεια για την υιοθέτησή τους, ενώ ήδη σε κάποιες χώρες η λειτουργία τους είναι οριστεί ως παράνομη, όπως για παράδειγμα η Airbnb και η Uber στην Νέα Υόρκη (NyPost, 2014).
Όπως και να έχει, σύμφωνα με τους όρους χρήσης των εταιριών (βλέπε Airbnb terms), οι εταιρείες αυτές «αποποιούνται πάσης ευθύνης» και οι χρήστες είναι αυτοί που πρέπει να γνωρίζουν και να συμμορφωθούν με τους νόμους και κανονισμούς της χώρας τους.
Σύμφωνα με ερευνητές, το sharing economy θα είναι μια σημαντική πηγή οικονομικής δραστηριότητας και νέας κατανάλωσης στο μέλλον το οποίο θα τονώσει την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και την ανάπτυξη. Γι'αυτό τον λόγο οι εταιρίες αυτές, αλλά και οι τοπικές κυβερνήσεις θα πρέπει να δουλεύουν συνεχόμενα για να κρατήσουν αυτό το κίνημα ζωντανό (Sundararajan, 2014).
*Η Αντωνέλλα Θωμά είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια (ΜsC in Economics and Business Administration) στο Roskilde University της Δανίας.
σχόλια