― Έχετε εκλεγεί στο Ευρωκοινοβούλιο με μια ατζέντα που αναφέρεται στις κλιματικές προκλήσεις της εποχής μας, καθώς και στην ανάγκη να αναλάβουμε δράση το συντομότερο δυνατόν. Σήμερα, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους νέους ανθρώπους;
Οι νέοι άνθρωποι δεν χρειάζονται κάποιο τυποποιημένο μήνυμα περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Σε όλο τον κόσμο άλλωστε, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι διαδηλώνουν μαζικά στους δρόμους (η Γκρέτα έχει μετατραπεί σε ένα σύμβολο των καιρών μας) για την κλιματική κρίση, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα αλλαγής κατεύθυνσης στους πολιτικούς των χωρών τους. Ζητούν να εισακουστούν οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων, οι οποίοι εκφράζουν σε όλους τους τόνους την ανάγκη να ληφθούν μέτρα. Βρισκόμαστε σήμερα στο σημείο μηδέν. Η αύξηση της θερμοκρασίας δεν αφορά τόσο τον ίδιο τον πλανήτη, όσο τη δυνατότητα του ανθρώπινου είδους να μπορεί να ζει πάνω σε αυτόν. Οι νέοι ενώνουν τη φωνή τους γιατί τους στερούμε το μέλλον τους. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς τους.
― Η Ευρώπη φαίνεται διατεθειμένη, επί χάρτου τουλάχιστον, να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για ένα πιο πράσινο μέλλον με όχημα της την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Αρκεί αυτή η πρωτοβουλία ή απαιτείται πιο ριζοσπαστικός μετασχηματισμός;
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι ένας οδικός χάρτης, αν θέλετε, τον οποίο δημιούργησε η Ευρωπαϊκή Ένωση για να προχωρήσουμε με ασφάλεια στο μέλλον, σε ζητήματα κλιματικής ισορροπίας. Πρόκειται επί της ουσίας για μια αναπτυξιακή στρατηγική, η οποία καλείται να οικοδομήσει την ανθεκτική κοινωνία του μέλλοντος. Όπως καταλαβαίνετε, το να πραγματοποιήσουμε τον αναγκαίο μετασχηματισμό μέσα στα επόμενα χρόνια, δεν είναι ένα αιτούμενο της οικολογίας πια, αλλά ένα ζήτημα που εκκινεί από την οικονομία και εξαπλώνεται σε κάθε πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας και της κλιματικής δικαιοσύνης. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία λοιπόν, είναι ένα εξόχως θετικό και σημαντικό πρώτο βήμα που εξετάζει ζητήματα νομικής κατοχύρωσης, θέματα ασφαλούς και καθαρής ενέργειας, θέματα που αφορούν τη βιομηχανία και την κυκλική οικονομία, ζητήματα που αφορούν την κινητικότητα (αεροπλάνα, πλοία, αυτοκίνητα) αλλά και θέματα που σχετίζονται με τη βιώσιμη αγροτική παραγωγή και την ασφάλεια των τροφίμων.
Η κλιματική κρίση, έχει ενώσει μια σειρά από ανορθολογικές δυνάμεις, που δεν πιστεύουν στην επιστήμη και που θεωρούν ότι μπορούν να οχυρωθούν πίσω από τείχη, αγνοώντας τι συμβαίνει έξω από αυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η «Μαύρη Διεθνής», την οποία αποτελούν χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και η Αυστραλία, οι οποίες έχουν βασίσει την οικονομία τους σε μεγάλο βαθμό ή και αποκλειστικά, στο πετρέλαιο. Όμως, η κλιματική κρίση δεν θα χαριστεί σε κανέναν.
― Η ελληνική κυβέρνηση πέρασε πρόσφατα έναν νόμο για τον «εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας» στην Ελλάδα, όμως υπήρξαν αρκετές αντιδράσεις τόσο από την αξιωματική αντιπολίτευση, όσο και από αρμόδιους φορείς, ΜΚΟ, τοπική αυτοδιοίκηση. Τι ακριβώς συνέβη;
Το περιβάλλον απαιτεί την εγρήγορση όλων μας - σήμερα, ίσως, περισσότερο από ποτέ. Ο συγκεκριμένος νόμος πέρασε από τη Βουλή, σε συνθήκες ελλιπούς κοινοβουλευτικής διαδικασίας, με μόλις 60 βουλευτές στα έδρανα, ενώ από τα 82 άρθρα που είχαν τεθεί, αρχικά, σε δημόσια διαβούλευση, στο νόμο εμφανίστηκαν εν τέλει 136. Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, είναι ότι υπάρχουν διατάξεις που ενισχύουν όλα όσα επιτείνουν την περιβαλλοντική υποβάθμιση και την κλιματική κρίση, θέτοντας νέα επίδικα και σημαντικές προκλήσεις για τα περιβαλλοντικά κινήματα και την κοινωνία των πολιτών. Διατάξεις, για παράδειγμα, που επιτρέπουν την έρευνα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων, μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, τη στιγμή που αφαιρείται από την τοπική αυτοδιοίκηση το δικαίωμα να εκφέρει γνώμη κατά την έναρξη δραστηριοτήτων εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε δημόσιες περιοχές.
― Την περίοδο της πανδημίας, τοποθετηθήκατε ουκ ολίγες φορές στα media, σχετίζοντας τον ιό με την κλιματική κρίση. Τι σχέση έχουν;
Πρέπει να γίνει σαφές στον κόσμο ότι η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό και με άλλες προβληματικές «αναπτυξιακές» επιλογές, μας κάνουν περισσότερο ευάλωτους στην ανάπτυξη νέων ιών. Για παράδειγμα, ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο όπως μια πλημμύρα, διευκολύνει την μεταφορά μολυσματικών παραγόντων. Σκεφτείτε τώρα τη μεγάλη εικόνα. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι πάγοι λιώνουν, η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Πλέον, υπάρχουν περιοχές που πλήττονται συχνότερα από ακραία καιρικά φαινόμενα και βροχοπτώσεις, ενώ άλλες δοκιμάζονται από μεγάλης έντασης καύσωνες και ξηρασίες. Η φύση δεν θα πέσει αμαχητί, όσο η παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον παραμένει τόσο ζημιογόνα όσο σήμερα.
― Για να θέσουμε, όμως, ως προτεραιότητα τον πλανήτη, θα πρέπει να αλλάξουμε πρωτίστως το μοντέλο παραγωγής, κατανάλωσης, την οικονομία γενικότερα. Την ίδια στιγμή πολλοί ισχυροί παράγοντες δεν φαίνονται να συμμερίζονται τις ίδιες ανησυχίες…
Δυστυχώς, η κλιματική κρίση, έχει ενώσει μια σειρά από ανορθολογικές δυνάμεις, που δεν πιστεύουν στην επιστήμη και που θεωρούν ότι μπορούν να οχυρωθούν πίσω από τείχη, αγνοώντας τι συμβαίνει έξω από αυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η «Μαύρη Διεθνής», την οποία αποτελούν χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και η Αυστραλία, οι οποίες έχουν βασίσει την οικονομία τους σε μεγάλο βαθμό ή και αποκλειστικά, στο πετρέλαιο. Όμως, η κλιματική κρίση δεν θα χαριστεί σε κανέναν. Όπως προβλέπει ο Έρικ Χομπσμπάουμ, αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε στον 21ο αιώνα. Διότι ο άνθρωπος αψήφησε το οικοσύστημα. Την ισορροπία μεταξύ των ζωντανών οργανισμών και του φυσικού τους περιβάλλοντος. Συμπεριφέρθηκε ως ιδιοκτήτης του πλανήτη. Οι επιπτώσεις του σύγχρονου πολιτισμού, για τις γενιές του μέλλοντος, θα είναι άνευ προηγουμένου αν δεν δράσουμε άμεσα και αποφασιστικά.
― Μιας και αναφερθήκατε στις ΗΠΑ, η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, προσφάτως, επανάφερε και κάποια άλλα διαχρονικά θέματα – τις φυλετικές διακρίσεις, την αστυνομική βία, τους πάσης φύσεως διαχωρισμούς, που καθώς φαίνεται, παραμένουν βαθιά ριζωμένοι σε θεσμούς και κοινωνία, παρά τους αγώνες δεκαετιών. Πώς βλέπετε τις μαζικές αντιδράσεις;
Είναι σαφές, πως τα γεγονότα στις ΗΠΑ έχουν αποκτήσει όλα τα χαρακτηριστικά μιας κοινωνικής εξέγερσης και είναι απολύτως λογικό. Ήταν τόσο εμφανές το ρατσιστικό μένος των αστυνομικών, τη στιγμή που ένας συνάνθρωπός μας φώναζε επί έξι λεπτά ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει. Σε σοκάρει η σκηνή. Ο ρατσισμός, η κτηνώδης βία, η υποβάθμιση της ανθρώπινης ζωής. Ζητήματα που, φυσικά, δεν μας είναι άγνωστα, τα αντιμετωπίζουμε και στην Ελλάδα -δεν πάει καιρός, άλλωστε, από την δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. Το ζητούμενο, όμως, παραμένει: δικαιοσύνη.
σχόλια