Ο ΠΗΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ευρώπη έχει μπει πολύ ψηλά. Με στόχο τη συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τον μηδενισμό, έως το 2050, των εκπομπών αερίων που επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή, η πράσινη στροφή του ενεργειακού τομέα αποτελεί πλέον μονόδρομο. Άλλωστε, εδώ και δεκαετίες η επιστημονική κοινότητα έχει προειδοποιήσει ότι τα ορυκτά καύσιμα φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την καταστροφική πορεία του κλίματος της Γης.
Οι τεχνολογίες πλέον υπάρχουν και είναι σαφώς φθηνότερες απ' ό,τι στο παρελθόν, με συνέπεια οι επενδυτές να στρέφονται προς την καθαρή ενέργεια. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του BloombergNEF, ο κλάδος της «πράσινης ενέργειας» αναμένεται να προσελκύσει περί τα 11 τρισ. δολάρια τις ερχόμενες δεκαετίες. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και πετρελαϊκές εταιρείες-κολοσσοί, όπως η BP, η Eni, η Shell, η Total και η Chevron, παρουσίασαν φέτος τις «πράσινες» στρατηγικές τους για τον περιορισμό της εξάρτησής τους από τα ορυκτά καύσιμα. Στην Ελλάδα οι ΑΠΕ, συνεπικουρούμενες από το φυσικό αέριο, τείνουν να εξαλείψουν τον λιγνίτη από το ενεργειακό μείγμα.
Δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της, η χώρα μας στις 8 Ιουνίου δεν έκαψε λιγνίτη αλλά κάλυψε τις ανάγκες της κυρίως με φυσικό αέριο και ΑΠΕ. Η τάση καταγράφεται και στο τελευταίο δελτίο του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, στο οποίο διαφαίνεται ότι τον Σεπτέμβριο ο λιγνίτης συμμετείχε στην ηλεκτροπαραγωγή μόνο με 6,29%, ενώ η παραγωγή των μονάδων φυσικού αερίου κάλυψε το 42,01% του φορτίου, των ΑΠΕ το 23,77%, των υδροηλεκτρικών το 6,08%, ενώ οι εισαγωγές ρεύματος το 21,85%.
Έρχεται επενδυτική «καταιγίδα»
Η επενδυτική καταιγίδα στην πράσινη ενέργεια έρχεται ραγδαία, με όχημα τον κυβερνητικό σχεδιασμό για συμμετοχή των ΑΠΕ κατά 35% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας και κατά 61%-64% στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής έως το 2030. Οι συγκεκριμένοι στόχοι περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και προκύπτουν ως ανάγκη, μετά την απόφαση για σβήσιμο των φουγάρων στις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ έως το 2028. Συνολικά, θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους 43,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 9 δισ. ευρώ αφορούν αποκλειστικά τις ΑΠΕ και άλλα 5,5 δισ. ευρώ υποδομές του ηλεκτρικού συστήματος.
Παρά τον γόρδιο δεσμό που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας του ελλείμματος στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), από τον οποίο αποζημιώνονται οι παραγωγοί πράσινης ενέργειας, και του δεύτερου lockdown, το οποίο ενδέχεται να φέρει καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων (π.χ. λόγω πανδημίας υπάρχει ανεπάρκεια φωτοβολταϊκών πλαισίων), τα επενδυτικά σχέδια παραμένουν ζωντανά.
Παρά τον γόρδιο δεσμό που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας του ελλείμματος στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), από τον οποίο αποζημιώνονται οι παραγωγοί πράσινης ενέργειας, και του δεύτερου lockdown, το οποίο ενδέχεται να φέρει καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων, τα επενδυτικά σχέδια παραμένουν ζωντανά.
Πρωταγωνιστές στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται είναι όλοι οι παραδοσιακοί ενεργειακοί όμιλοι της χώρας, όπως και πολυεθνικές εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ή νέοι διεθνείς «παίκτες». Ήδη έργα ισχύος 76 GW βρίσκονται σε διάφορα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας. Πρόκειται για ισχύ πολλαπλάσια εκείνης που απαιτείται για να επιτευχθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ, οπότε, όπως έχει πει χαρακτηριστικά η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), κ. Αλεξάνδρα Σδούκου, «έχουμε την πολυτέλεια να είμαστε επιλεκτικοί», ενθαρρύνοντας την υλοποίηση των αποδοτικότερων και οικονομικά ανταγωνιστικότερων έργων.
Η ΤΈΡΝΑ Ενεργειακή ήδη πρωταγωνιστεί στις ΑΠΕ με ένα χαρτοφυλάκιο που φτάνει τα 606 MW (μεγαβάτ) στην Ελλάδα και τα 780 στο εξωτερικό, ενώ έχει προγραμματίσει να φτάσει τα 2.800 MW εντός της επόμενης πενταετίας. Παράλληλα, διαθέτει δύο ώριμα πρότζεκτ συνολικού προϋπολογισμού 800 εκατ. ευρώ ‒έναν υβριδικό σταθμό στο Αμάρι Κρήτης και ένα έργο αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία– και αναμένει από την κυβέρνηση το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο για να τα υλοποιήσει. Μάλιστα, η ΤΕΡΝΑ είναι ανάδοχος του έργου «Άη Στράτης Πράσινο Νησί» που έχει σχεδιάσει το ΚΑΠΕ και στοχεύει σε διείσδυση ΑΠΕ άνω του 85% στο ηλεκτρικό σύστημα του νησιού, με παράλληλη κάλυψη των αναγκών θέρμανσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι το επόμενο νησί που θα «πρασινίσει» θα είναι η Αστυπάλαια, με τη στήριξη της Volkswagen.
Το δεύτερο ισχυρότερο χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ στην Ελλάδα, με 482,3 MW, διαθέτει η Ελλάκτωρ, η οποία πρόσφατα ανακοίνωσε συμφωνία με την πορτογαλική ΕDP Renewables για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων 900 MW, μια επένδυση περίπου 1 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), ακολουθούν οι ENEL Green Power, με 353,7 MW, και η EREN, με 282,9 MW. Όσον αφορά την ENEL, θα αναπτύξει από κοινού με τη γαλλικών συμφερόντων Akuo Energy Greece φωτοβολταϊκά πάρκα 284 MW στη Βόρεια Ελλάδα. Η γαλλική εταιρεία σχεδιάζει επίσης να διευρύνει την παρουσία της στη χώρα μας με επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 1.034 MW. Σχετικά με την Iberdrola Rokas, που κατέχει 270,9 MW, έχει κατοχυρώσει ήδη στους διαγωνισμούς ΑΠΕ έργα 134 MW, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τα τέλη του 2022.
Δυναμική διείσδυση στις ΑΠΕ έχει βάλει ως στόχο και η ΔΕΗ, η οποία θα επιχειρήσει εντός της επόμενης τριετίας να καλύψει το κενό που θα αφήσει στην παραγωγή της η απομάκρυνση από τον λιγνίτη. Σε συνεργασία με σημαντικούς εγχώριους και διεθνείς «παίκτες», όπως έχει δηλώσει ο επικεφαλής της επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης, σχεδιάζει να ξεπεράσει το 1 GW έως το 2023 μέσα από μια δεξαμενή έργων –σε διαφορετικά αδειοδοτικά στάδια‒ περίπου 6 GW που ήδη διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της. Στα σκαριά βρίσκονται από τη ΔΕΗ έργα φωτοβολταϊκών πάρκων στην Πτολεμαΐδα (30 MW και 200 MW) και στη Μεγαλόπολη (50 MW). Να σημειωθεί ότι η επιχείρηση έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τη γερμανική RWE για την υλοποίηση κοινής επένδυσης 2 GW φωτοβολταϊκών. Παράλληλα, η θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες μαζί με την εταιρεία Ηλέκτωρ του Ομίλου Ελλάκτωρ θα εκμεταλλευτούν τα γεωθερμικά πεδία σε Λέσβο, Μήλο, Κίμωλο, Πολύαιγο, Νίσυρο και Μέθανα.
Μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα των ΑΠΕ αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας έχει σχεδιάσει και ο Όμιλος Μυτιληναίου. Το ίδιο και η Motor Oil, που στοχεύει να ξεπεράσει τα 300 MW έως το 2023. Μάλιστα, η εταιρεία έχει υπογράψει συμφωνία με τη ΔΕΗ για την ανάπτυξη αιολικού πάρκου 100 MW σε ελληνικό νησί. Όσο για τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ.), ο στόχος τους για ανάπτυξη έργων πράσινης ενέργειας φτάνει τα 600 MW ως το 2025. Ήδη ολοκληρώθηκε η εξαγορά του φωτοβολταϊκού των 204 MW στην Κοζάνη από τη γερμανική JUWI, η οποία και θα το κατασκευάσει. Στροφή στην καθαρή ενέργεια ετοιμάζεται να κάνει και άλλη μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στα ορυκτά καύσιμα. Η ΔΕΠΑ, εκ των πρωταγωνιστών στην αγορά φυσικού αερίου, στο νέο της επιχειρησιακό σχέδιο για την πενταετία 2020-2024 προγραμματίζει επενδύσεις 120 εκατ. ευρώ προκειμένου να χτίσει σε ένα «πράσινο» χαρτοφυλάκιο 240 MW.
Παράλληλα, το επιτελείο του ΥΠ.ΕΝ. ετοιμάζει το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο που θα καλύπτει τα κενά σε αδειοδότηση, χωροθέτηση και διασύνδεση υπεράκτιων αιολικών πάρκων, καθώς το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι έντονο τόσο από ελληνικούς όσο και από διεθνείς ομίλους.
Ωστόσο, ο επενδυτικός πυρετός στις ΑΠΕ πρέπει να αφήσει χώρο και για τις ενεργειακές κοινότητες, ώστε να εμπλακούν στην παραγωγή πράσινης ενέργειας πολίτες, δήμοι, αγροτικές ενώσεις και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, έως το 2030 η παραγωγή ρεύματος από συστήματα αυτοπαραγωγής και ενεργειακού συμψηφισμού από ΑΠΕ θα φτάσει στο 1 GW, ισχύς που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες 330.000 ελληνικών νοικοκυριών.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια