Η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπό την πρόεδρό της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όχι μόνο έχει αποτύχει μέχρι τώρα στην πολιτική διαχείριση της πανδημίας αλλά την προηγούμενη εβδομάδα έστρεψε όλα τα βλέμματα πάνω της με το χάος και τις παλινωδίες που προκάλεσε μετά την αποκάλυψη των προβλημάτων και στις προμήθειες των εμβολίων από την AstraZeneca.
Το ντόμινο των παλινωδιών προκάλεσε από το πουθενά νέο πρόβλημα με τη Βόρεια Ιρλανδία, καθώς στην απεγνωσμένη της προσπάθεια να διορθώσει το θέμα της ροής των εμβολίων της AZ, έσπευσε να απαγορεύσει τις εξαγωγές, μη αντιλαμβανόμενη ότι η απόφασή της θα δημιουργούσε «σκληρό σύνορο» μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας, για την αποφυγή του οποίου είχαν δώσει μάχη κατά τη διαδικασία του Brexit.
Παρά τις συνεχιζόμενες γκάφες και αστοχίες της Κομισιόν, ωστόσο, κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να αναλάβει τις ευθύνες. Την ώρα που η κριτική φούντωνε σε όλες τις χώρες, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επέλεγε να ενημερώνει επιλεκτικά τα γερμανικά ΜΜΕ, προσπαθώντας να καθησυχάσει την κοινή γνώμη στη χώρα της, όπου το ερώτημα που εξακολουθεί να διατυπώνεται πιεστικά είναι: «Πότε θα πλησιάσει η Ε.Ε. τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στους εμβολιασμούς;».
Το ερώτημα αυτό από μόνο του είναι άλλη μία ένδειξη του μεγέθους της αποτυχίας. Το προηγούμενο διάστημα υπήρχε μια περιφρονητική κριτική για τους Τραμπ και Τζόνσον σχετικά (και) με την πανδημία, αλλά, απ' ό,τι φάνηκε στην πράξη, οι κυβερνήσεις τους είχαν προνοήσει και είχαν κάνει καλύτερες συμφωνίες με τις φαρμακευτικές από την Κομισιόν. Επίσης, όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, «η αποτυχία της Ε.Ε. με τους εμβολιασμούς έχει κι άλλη ανάγνωση. Η επίδοση της Βρετανίας είναι η καλύτερη επιβεβαίωση της επιλογής του Brexit για τους οπαδούς του».
Είναι γεγονός ότι η επιστήμη έκανε τεράστια άλματα προόδου για την παραγωγή των εμβολίων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν ήταν έτοιμες να παραγάγουν άμεσα τις αναγκαίες ποσότητες για τον παγκόσμιο πληθυσμό, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαμάχη μεταξύ των ισχυρότερων χωρών για το ποια «θα αρπάξει» τις πρώτες παρτίδες.
Στη Γερμανία, την πατρίδα της προέδρου της Κομισιόν, ασκείται μάλλον η πιο σκληρή κριτική εναντίον της, παρότι η γερμανική κυβέρνηση αντιλήφθηκε το πρόβλημα νωρίτερα από πολλές χώρες της Ε.Ε., γι' αυτό προσπάθησε να κάνει παράλληλες συμφωνίες, παραβιάζοντας την κοινή απόφαση.
Η γερμανική κυβέρνηση, σύμφωνα με τα γερμανικά ΜΜΕ, εκτιμά ότι η Κομισιόν είχε τη δυνατότητα να παραγγείλει πιο γρήγορα και με καλύτερους όρους, κάτι που παραδέχεται και ο υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, ο οποίος πλέον διερευνά τη δυνατότητα προμήθειας εμβολίων ακόμα και από την Κίνα και την Ρωσία.
Κατά τα άλλα, ήδη σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου οι παραγγελθείσες δόσεις που περίμεναν δεν έρχονται, ο σχεδιασμός έχει τιναχτεί στον αέρα και οι εμβολιασμοί αναβάλλονται.
Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η κοινή διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρείες που παράγουν τα εμβόλια ήταν σωστή, όπως και η χρηματοδότησή τους από την Ε.Ε. Η αστοχία εντοπίζεται στις συμφωνίες για την προμήθειά τους και στα συμβόλαια που υπέγραψαν, όπου δεν κατάφεραν ούτε να εξασφαλίσουν την άμεση παράδοση των ποσοτήτων που ήθελαν ούτε να θέσουν όρους και ρήτρες που θα δέσμευαν τις εταιρείες ώστε να μην μπορούν να κάνουν πίσω χωρίς κόστος.
Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό «Spiegel», οι ευθύνες αποδίδονται κυρίως στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και στην επίτροπο Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου. Και οι δύο τώρα προσπαθούν να παρουσιάσουν ως επιτυχία το ότι η ΑΖ θα παραδώσει 40 εκατομμύρια δόσεις μέχρι τις 31 Μαρτίου, αντί 31 εκατομμύρια που είχε πει πριν από λίγες μέρες ότι θα παρέδιδε, προκαλώντας όλες αυτές τις αντιδράσεις, ενώ πρόκειται μόλις για το 1/3 των αρχικών δεσμεύσεων.
Τις προηγούμενες μέρες επιβεβαιώθηκε ότι υπάρχουν ρήτρες «βέλτιστης προσπάθειας» στη σύμβαση με την εταιρεία, όπως ισχυριζόταν δηλαδή η ΑΖ, οι οποίες δεν ευνοούν νομικές ενέργειες εναντίον της.
This fiasco is really starting to hurt @vonderleyen. I don't recall @JunckerEU ever facing such heat, despite the endless crises on his watch. https://t.co/tfHhAMxci6
— Tom Nuttall (@tom_nuttall) January 31, 2021
Μετά απ' όλα αυτά, ως νέο «όπλο» στη μάχη του εφοδιασμού των εμβολίων παρουσιάστηκε ο «μηχανισμός διαφάνειας» που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο οποίος θα υποχρεώνει τις εταιρείες που παράγουν εμβόλια σε χώρες της Ε.Ε. να ενημερώνουν τις αρμόδιες Αρχές πριν τα εξάγουν σε χώρες εκτός Ε.Ε.
Αυτό προκάλεσε την αντίδραση της βρετανικής κυβέρνησης που προμηθεύεται τα εμβόλια της Pfizer από το Βέλγιο, η οποία ζήτησε να «αποφευχθεί ο εθνικισμός των εμβολίων», αναφέροντας ότι η συγκεκριμένη εταιρεία έχει δεσμευτεί να τους προμηθεύει με 2 εκατομμύρια δόσεις την εβδομάδα.
Πιεσμένη από την αρνητική δημοσιότητα που απολαμβάνει αυτές τις μέρες, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αποφάσισε να καλέσει εχθες εκτάκτως στις Βρυξέλλες ανταποκριτές ευρωπαϊκών εφημερίδων και να τους μιλήσει. Ο σκοπός της ήταν να μην κατηγορείται άλλο για την επιλεκτική της σχέση με τα γερμανικά ΜΜΕ αλλά και για να περιορίσει την επικοινωνιακή ζημιά τόσο για την ίδια, όσο και για την Κομισιόν.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε στους δημοσιογράφους που κάλεσε ότι μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2021 η Ε.Ε. θα έχει λάβει 406 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων από αυτά που έχουν ήδη εγκριθεί, ενώ αναμένονται και άλλα από εκείνα που θα εγκριθούν το επόμενο διάστημα. Αν εγκριθεί, είπε, το εμβόλιο της Johnson & Johnson και της CureVac, ο αριθμός των δόσεων θα φτάσει τον Ιούνιο τα 486 εκατομμύρια.
Όλα αυτά με την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα υπάρχουν άλλες καθυστερήσεις, πράγμα που μένει να το δούμε. Υπάρχει επίσης και το θέμα των μεταλλάξεων του υιού για το οποίο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφρασε την ανησυχία της.
Όσο αφορά τη διένεξη με την AstraZeneca, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι αποκαταστάθηκε η συνεργασία των δύο πλευρών, αλλά είναι σαφές ότι εκείνη έχει υποχωρήσει, αφού η ΑΖ δεν πρόκειται να παραδώσει τον αρχικό αριθμό δόσεων που είχε συμφωνηθεί. Στο θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας παραδέχθηκε έμμεσα το λάθος της λέγοντας ότι έχει "απόλυτη συναίσθηση του πόσο ευαίσθητο είναι".
Είναι γεγονός ότι η επιστήμη έκανε τεράστια άλματα προόδου για την παραγωγή των εμβολίων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν ήταν έτοιμες να παραγάγουν άμεσα τις αναγκαίες ποσότητες για τον παγκόσμιο πληθυσμό, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαμάχη μεταξύ των ισχυρότερων χωρών για το ποια «θα αρπάξει» τις πρώτες παρτίδες.
Η διαμάχη αυτή, μαζί με τη μετάλλαξη του ιού στις περιοχές όπου δεν έχουν καθόλου εμβόλια (Αφρική), επιβεβαιώνει ότι η λύση ήταν αυτή που εγκαίρως είχε διατυπωθεί δημόσια από τον καθηγητή Ηλία Μόσιαλο, δηλαδή να δοθεί η δυνατότητα παραγωγής των εμβολίων σε όλες τις βιομηχανίες που μπορούν να το κάνουν. Μια λύση στην οποία αναγκαστικά θα καταφύγουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όπως βλέπουμε και από τις συνεργασίες της Pfizer που ανακοινώθηκαν για την παραγωγή των εμβολίων της από τις Sanofi και Novartis.
Αναμφίβολα, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να τα έχει καταφέρει πολύ καλύτερα στο θέμα της προμήθειας των εμβολίων, δείχνοντας προνοητικότητα και έχοντας ένα plan B, που δεν υπήρξε. Η πρόκληση πλέον είναι να διορθώσει τα λάθη της με γρήγορες κινήσεις, αποτρέποντας τις εθνικιστικές συμπεριφορές και την επικράτηση του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
σχόλια