Τις παθογένειες της ελληνικής τηλεόρασης τις γνωρίζουμε. Κι όμως, ενώ πρόκειται για ένα μέσο που πολλοί εμίσησαν, η επιδραστικότητά του και ο τρόπος που χειραγωγεί τις μάζες εξακολουθούν να είναι χαρακτηριστικά ασυναγώνιστα.
Πώς θα έμοιαζε η τηλεόραση, αν μπορούσε να είναι ένας ασφαλής χώρος για ευάλωτα σώματα, θηλυκότητες, εξομολόγηση και ριζοσπαστική φαντασία; Πόσο επιδραστική θα μπορούσε να είναι, αν ξαφνικά απεκδυόταν από όλα τα χαρακτηριστικά που την κάνουν τοξική;
Στις 10 Ιουνίου κάνει live πρεμιέρα στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση το Kivotos Channel, ένα τηλεοπτικό κανάλι που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Πρόκειται για ένα fake pop-up κανάλι που προβάλλει τις ανθρώπινες περιπέτειες σε ένα μέλλον μετά από καταστροφή, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πρότζεκτ «Moving Borders», που υλοποιείται με την ανάθεση επτά ευρωπαϊκών πολιτιστικών οργανισμών, σε σύλληψη και καλλιτεχνική διεύθυνση του βρετανικού συνόλου Quarantine.
Εργαλειοποιούμε τις πρακτικές των τηλεοπτικών εκπομπών ώστε, όχι μόνο να τις υπονομεύσουμε, αλλά πολύ περισσότερο να τις χρησιμοποιήσουμε για να πούμε μία εναλλακτική ιστορία. Θέλαμε όλες αυτές οι ιστορίες να ακουστούν και μάλιστα ηχηρά. Η ζωή μας θα ήταν πιο εύκολη, η κοινωνία πιο συμπεριληπτική και εμείς οι ίδιες λιγότερο πληγωμένες χωρίς τις διακρίσεις που βιώνουμε.
Για την ελληνική συμμετοχή, η Στέγη ανέθεσε σε δύο νέους Έλληνες καλλιτέχνες να φανταστούν, σύμφωνα με το βασικό ερώτημα του «Moving Borders», τι θα διέσωζαν σε μια κιβωτό, από έναν κόσμο πολωμένο, ξενοφοβικό, ομοφοβικό, τρανσφοβικό, μισογυνικό, κατάφωρα εθνοκεντρικό.
To έργο που προέκυψε είναι λοιπόν ένα τηλεοπτικό κανάλι σε σύλληψη, σκηνοθεσία και δραματουργία του Ηλία Αδάμ και καλλιτεχνική επιμέλεια της Εύας Γιαννακοπούλου, που μας λένε περισσότερα γι' αυτό το καλλιτεχνικό - πολιτικό - ακτιβιστικό - ξεδιάντροπα διασκεδαστικό τους εγχείρημα.
— Γιατί η δική σας Κιβωτός αποφασίσατε να έχει αναφορές στην τηλεόραση; Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα; Πώς εντάσσεται τελικά στο πνεύμα του προγράμματος Moving Borders;
Ηλίας Αδάμ: Πάντα με ενδιέφερε να εξερευνήσω την τηλεόραση, ως ένα μέσο το οποίο είναι ηλίθιο και παράλληλα πολύ επιδραστικό. Πέρασα την παιδική μου ηλικία βλέποντας τους παππούδες μου να περνάνε τη ζωή τους μπροστά από μία τηλεόραση – η γιαγιά μου στην κουζίνα να μαγειρεύει και να βλέπει σίριαλ και ο παππούς μου στο χολ να βλέπει μπάλα σε μία πολυθρόνα, η οποία απ’ το πολύ καθισιό είχε αγγίξει το πάτωμα.
Με εξιτάρει η ιδέα ότι κάποι@ δημιουργεί περιεχόμενο το οποίο μπαίνει σε κάθε σπίτι και επιδρά στο μυαλό κάθε νοικοκυριού. Οπότε ήθελα να το κάνω κι εγώ. Η σκέψη ήταν η εξής: πώς θα χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη και την επιδραστικότητα της τηλεόρασης αλλά με όρους ευαλωτότητας, πολιτικής και κοινωνικής δικαιοσύνης;
Εύα Γιαννακοπούλου: Η τηλεόραση είναι μια ιδιάζουσα και πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση. Λόγω της μεγάλης της εμβέλειας, αποτελεί ένα πολύ καλό «βαρόμετρο» της κοινωνίας. Αρκεί να την παρακολουθήσεις, για να καταλάβεις προς τα πού κλίνει η κοινή γνώμη, τι αρέσει, τι δεν αρέσει κ.λπ. Από την άλλη είναι συντηρητική, φοβική, μη συμπεριληπτική, αλλά παράλληλα διασκεδαστική, μερικές φορές αφοπλιστική. Όταν κι εγώ ρωτούσα τη γιαγιά μου γιατί βλέπει τόση τηλεόραση, μου έλεγε ότι της κρατάει παρέα! Έχει λοιπόν και παρηγορητικό ρόλο.
To Kivotos Channel τα ξέρει όλα αυτά και τα χρησιμοποιεί αντιστρέφοντάς τα. Είναι ένα fake pop-up κανάλι το οποίο δεν είναι καθόλου κανονικό. Καταλαμβάνεται από θηλυκότητες, non binary υποκειμενικότητες, ψηφιακές ταυτότητες και ντραγκουίνες. Όλο αυτό κάπως μας λυτρώνει, αν συλλογισθούμε όλα όσα έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο και όχι μόνο.
— Είχατε στο μυαλό σας υπαρκτά πρόσωπα, αληθινές εκπομπές, όταν στήνατε το κανάλι σας; Θα αντιληφθούμε συγκεκριμένες αναφορές;
Η.Α.: Ναι, οι αναφορές είναι ξεκάθαρες. Εργαλειοποιούμε τις πρακτικές των τηλεοπτικών εκπομπών ώστε, όχι μόνο να τις υπονομεύσουμε, αλλά πολύ περισσότερο να τις χρησιμοποιήσουμε για να πούμε μία εναλλακτική ιστορία. Μία ιστορία σωμάτων τα οποία μιλούν, εκτίθενται, είναι ακραία ευάλωτα και πολιτικά και προσπαθούν να βάλουν φωτιά στην υποκρισία και την τυφλότητα του σύγχρονου κόσμου.
Ε.Γ.: Είναι αλήθεια αυτό. Θέλαμε όλες αυτές οι ιστορίες να ακουστούν και μάλιστα ηχηρά. Η ζωή μας θα ήταν πιο εύκολη, η κοινωνία πιο συμπεριληπτική και εμείς οι ίδιες λιγότερο πληγωμένες χωρίς τις διακρίσεις που βιώνουμε. Πέραν αυτού έχει μεγάλη σημασία το ποι@ διηγείται μία ιστορία, πώς και πότε. Οι πρωταγωνίστριες των εκπομπών είναι άτομα που εργαλειοποιούν με ριζοσπαστικό τρόπο το προσωπικό τους αφήγημα, το σωματοποιούν και το χρησιμοποιούν πολιτικά.
— Πώς έγιναν τα castings για τις περσόνες που θα στελεχώσουν το κανάλι σας; Τι κριτήρια έπρεπε να πληρούν;
Η.Α.: Δεν έγινε κανένα casting, η επιλογή των προσώπων έγινε διαισθητικά και ήταν κυρίως άτομα τα οποία δεν γνωρίζαμε και δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Δεν έγινε type casting, δεν έγινε casting ώστε να συμπληρωθεί το checklist των tokens που χρειάζεται ένα «πολιτικό πρότζεκτ». Ήρθαν άνθρωποι, οι οποίοι ήταν σε ένα ταξίδι πολιτικοποίησης και ήταν έτοιμ@ να πουν δυνατά την ιστορία τους.
Ε.Γ.: Πράγματι δεν έγινε casting, θα ήταν εξάλλου αντίθετο της σύστασης του Kivotos Channel. Eπίσης οι συμμετέχουσες δεν προέρχονται όλες από τον τομέα των παραστατικών τεχνών, υπάρχουν περφόρμερ, σκηνοθέτιδες/-ες, ακτιβίστριες, ντραγκουίνες, εικαστικοί, μία παλέστρια και ένας μουσικός. Αυτό που μας ενδιέφερε ήταν τα πρόσωπα και το τι είδους πολιτικές ιστορίες αφηγούνται.
— Ηλία, ως «καναλάρχης», τι περιμένεις, τι απαιτείς από το κανάλι σου; Υψηλά νούμερα; Διείσδυση στα νεανικά κοινά; Μεγάλες χορηγίες; Σκάνδαλα και buzz;
Χαχαχα, γελάω με τη λέξη «καναλάρχης», γιατί η ιδέα του καναλιού αυτού είναι να δημιουργήσουμε έναν νέο τρόπο συσχέτισης, ο οποίος δεν βασίζεται σε αρχηγούς, ειδικούς και σκληρές ιεραρχίες. Πάντως, ναι, θέλω υψηλά νούμερα, θέλω διείσδυση σε όλα τα κοινά, θέλω τσάι, θέλω σκάνδαλα, θέλω το Kivotos Channel να καθιερωθεί ως η απάντηση στην τηλεοπτική και την κοινωνική υποκρισία. Η γενιά Z με ενδιαφέρει ως κοινό, γιατί νιώθω ότι περισσότερο από όλες τις άλλες γενιές δεν βλέπει την εαυτή της στην τηλεόραση και τη mainstream τέχνη.
— Εν τέλει, τι θα διασώζατε σε μια Κιβωτό από την Ελλάδα του 2021;
Η.Α.: Δεν ξέρω και στην πραγματικότητα ούτε το Kivotos Channel επιχειρεί κάποια τέτοια απάντηση, τουλάχιστον με όρους statement. Περισσότερο τίθεται ως ερώτημα το ζήτημα της καταστροφής και της φαντασίωσης μίας επόμενης μέρας μετά την καταστροφή.
Ε.Γ.: Μου είναι μάλλον πιο ξεκάθαρο το τι δεν θα διέσωζα. Από την άλλη δεν θα ήθελα να βρίσκομαι σε μία θέση ισχύος από τη οποία θα υποδείκνυα τι περισώζεται και τι όχι. Αυτό είναι προνόμιο του κυρίαρχου λόγου και των κυρίαρχων σωμάτων, και το Kivotos Channel δεν είναι καθόλου αυτό. Θα έλεγα λοιπόν ότι πρέπει να διαπραγματευτούμε το ερώτημα ή να το αφήσουμε να αιωρείται.
Kivotos Channel | ARK Athens ολόκληρο το περφόρμανς
Πρεμιέρα: Πέμπτη 10 Ιουνίου στις 21:00
