Ένας νεαρός άντρας καπνίζει κοιτώντας το είδωλό του στον καθρέφτη. Φοράει μεϊκάπ, έχει ρόλεϊ στα μαλλιά και υπέροχα μακριά νύχια. Το πορτρέτο του 1966 με τίτλο «A young man in curlers at home on West 20th Street» από τη συλλογή «Freaks» της Νταϊάν Άρμπους στοιχειώνει τη ζωή του σκηνοθέτη και ηθοποιού Βασίλη Βηλαρά. «Με γοητεύει και ταυτόχρονα με κάνει έξαλλο που βαφτίζει “φρικιό” κάτι που για μένα είναι τόσο όμορφο και λογικό. Η ίδια η Άρμπους ήταν αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, όποτε υποθέτω πως αυτό που νιώθω είναι συνεπές με την ύπαρξή της».
Με έμπνευση αυτήν τη φωτογραφία ο Βασίλης ξεκίνησε να κάνει μια μεταγραφή της στο σήμερα. Βασική του επιθυμία είναι η επανοικειοποίηση του όρου «freak», με τρόπο ανάλογο του reclaiming που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον όρο «queer» από τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ‒ αυτοί οι όροι στο παρελθόν έχουν υπάρξει ιδιαίτερα κακοποιητικοί και στιγματιστικοί. «Αν αντέχουμε, μπορούμε να κυκλοφορούμε έξω όπως γουστάρουμε, με φούστες, τακούνια, βαμμένα νύχια, και να πηγαίνουμε έτσι στις δουλειές μας, χωρίς να είναι απαραίτητα “καλλιτεχνικές”, με την ευχή αυτό να γίνει κάποτε ήσσονος σημασίας».
Πόσο εξοικειωμένα είναι, τελικά, τα (cis γκέι) αγόρια με το femme στοιχείο και πόσο εύκολα μπορούν να αγκαλιάζουν τη «θηλυκή» τους πλευρά; Τι συμπεράσματα έχει βγάλει ο Βασίλης από αυτό το πείραμα; «Δεν υπάρχει μία απάντηση. Είναι πολύ προσωπικό για κάθε άτομο. Έχω συνεργαστεί με αγόρια που φρικάρουν στην ιδέα να φορέσουν φούστα αλλά και με παιδιά που απαιτούν να έχουν βαμμένα νύχια».
Κάπως έτσι προέκυψε το φωτογραφικό πρότζεκτ «Sexless First Dates», που ονομάστηκε έτσι γιατί κάθε συνάντηση, κάθε γνωριμία και τελικά κάθε φωτογράφιση των αγοριών που ποζάρουν στον φακό του Βασίλη ήταν σαν ένα πρώτο ραντεβού, αλλά χωρίς το σεξ.
«Τα αγόρια που φωτογραφίζω μπορεί να τα ξέρω προσωπικά, μέσω social media, ίσως με βρίσκουν αυτά πρώτα, αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτό που με αφορά είναι να χαρακτηρίζονται, μεταξύ άλλων, από μια ευγένεια, μια ησυχία και μια παράξενη εξωστρεφή εσωστρέφεια, αν αυτό βγάζει νόημα. Τα αγόρια αυτά θέλησαν να μοιραστούν μαζί μου τα femme κομμάτια που στοιχειοθετούν την προσωπικότητά τους, φορώντας στην πλειονότητά τους στερεοτυπικά γυναικεία ρούχα ή αξεσουάρ.
Το outfit και τα πιθανά props που χρησιμοποιούνται σχηματίζουν κατευθείαν μια εικόνα στο κεφάλι μου. Κάθε φορά που κανονίζω φωτογράφιση με κάποιον, σκάει ένα mental image του πώς θέλω να τον αποτυπώσω. Και αρχίζω το κυνηγητό σε thrift stores, σε γνωστούς που έχουν brands με ρούχα και είναι τόσο ευγενικοί, που μου τα δανείζουν, και στις ντουλάπες όλων των φίλων μου για να βρω αυτό που σκέφτηκα.
Για να σπάσει ο πάγος, πριν αρχίσουν τα κλικ, μοιραζόμαστε με τα “μοντέλα” ιστορίες από την παιδική μας ηλικία, ξέφρενες εφηβείες, βαμμένα νεανικά μαλλιά, πρώην γκόμενους και, φυσικά, την καραντίνα. Ο στόχος, ένας: να δημιουργηθεί ένα safe space και για τις δύο πλευρές, ώστε να ξεδιπλώσουμε το queer στοιχείο που μας ενώνει.
Μέσα από όλες αυτές τις συζητήσεις συνειδητοποίησα, μεταξύ άλλων, πόσο σοκαριστικό είναι να ακούω για αγόρια που τα έδιωξαν οι μπαμπάδες τους από το σπίτι επειδή είναι γκέι. Συμβαίνει. Δεν περίμενα ότι αυτό θα συνέβαινε σήμερα, αλλά συμβαίνει».
Πόσο εξοικειωμένα είναι, τελικά, τα (cis γκέι) αγόρια με το femme στοιχείο και πόσο εύκολα μπορούν να αγκαλιάζουν τη «θηλυκή» τους πλευρά; Τι συμπεράσματα έχει βγάλει ο Βασίλης από αυτό το πείραμα; «Δεν υπάρχει μία απάντηση. Είναι πολύ προσωπικό για κάθε άτομο. Έχω συνεργαστεί με αγόρια που φρικάρουν στην ιδέα να φορέσουν φούστα αλλά και με παιδιά που απαιτούν να έχουν βαμμένα νύχια.
Γενικά, θα έλεγα ότι οι άνθρωποι που καταλήγουν στο στούντιο και τους έχω επιλέξει, όσο με έχουν επιλέξει κι εκείνοι, είναι όσοι δεν αντιλαμβάνονται το femme ως κάτι στο οποίο χρειάζεται να αντισταθείς. Ωστόσο, γνωρίζω πόσο ομοφοβικοί, τρανσφοβικοί και απαξιωτικοί απέναντι σε οτιδήποτε feminine μπορεί να είναι πολλοί γκέι άντρες, ειδικά στον χώρο του θεάτρου, όπου είναι και η βασική μου επαγγελματική θέση. Όμως αυτούς δεν θα τους φωτογράφιζα ποτέ».
Το «Sexless First Dates» είναι ένα πρότζεκτ σε εξέλιξη, βάσει του οποίου, όταν ολοκληρωθεί, καλώς εχόντων των πραγμάτων θα εκδοθεί ένα λεύκωμα και θα γίνει μια έκθεση, «για να έρθουν όλα τα μοντέλα και οι φίλοι μας, και άλλοι, που θα γίνουν καινούργιοι φίλοι μας, και να γεμίσει χρώμα και νάζι η αίθουσα».
Άραγε είναι πιο εύκολο να περνάνε μηνύματα, όπως αυτά που επιχειρεί να εξετάσει ο Βασίλης, μέσα από το γυμνό; Και τι έχει να μας πει το γυμνό, όταν έχουμε περάσει εδώ και καιρό σε μια εποχή meta-γυμνού, όπου τίποτε πλέον δεν μπορεί να αποτελέσει πρόκληση ή έκπληξη; «Το γυμνό θα συνεχίσει να είναι “θέμα”, όσο η πλειοψηφία του πληθυσμού εξακολουθεί να γαλουχείται και να ασπάζεται την πατριαρχία. Το ανθρώπινο σώμα είναι υπέροχο, όπως και κάθε ζώου. Οι γάτες μου έχουν υπέροχα σώματα και είναι πάντα γυμνές. Δεν ξέρω τι έχει να μας πει το γυμνό. Είναι πολύ προσωπικό. Και τα ρούχα είναι πολύ ωραίο πράγμα, και τα έχουμε μόνο οι άνθρωποι. Γυμνά σώματα, λίγα ρούχα, πολλά ρούχα, δεν ξέρω.
Ελπίζω ότι περνάμε σε μια περίοδο που, αφού τα πάντα έχουν συμβεί, είναι πλέον κουλ να ξανασυμβούν. Ούτε ξέρω αν διαφοροποιείται κάπως το δικό μου πρότζεκτ, ούτε και μου χρειάζεται να συμβεί αυτό. Η τέχνη, νομίζω, είναι ένα μόνιμο αλισβερίσι ιδεών και αισθήσεων που ποτέ δεν σκέφτηκες πρώτος, απλώς σε εμπνέουν. Και προσθέτεις το δικό σου στολίδι σε ένα υπάρχον χριστουγεννιάτικο δέντρο. Πόσο διαφορετικά είναι πια τα χριστουγεννιάτικα δέντρα;»
Ο Βασίλης Βηλαράς θα συμμετάσχει τον Ιούνιο, ως ηθοποιός, στην καινούργια μουσική παράσταση την ομάδας Oper(o) στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Το φθινόπωρο θα σκηνοθετήσει την επόμενή του παράσταση, βασισμένη στα βασανιστήρια της Μακρονήσου, και τον χειμώνα θα επαναληφθεί η παράσταση «Κερένια Κούκλα» που σκηνοθέτησε πέρσι στο Bios και διακόπηκε λόγω lockdown.
Παράλληλα, η μικρού μήκους ταινία «Red riding shoes», που έφτιαξε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων της Στέγης, ξεκινά την πορεία της σε φεστιβάλ του εξωτερικού.
Instagram: @vasvil
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
