Με αναφορά στην αντιπυρική πρόληψη και την αντιμετώπιση των φετινών καταστροφικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, για την οποία κυβέρνηση και αρμόδιες αρχές δέχονται κριτική από τοπικές αρχές και αντιπολίτευση, ξεκίνησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την πρωτολογία του, στη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή.
Χαρακτηρίζοντας τις φετινές πυρκαγιές «μία πύρινη επίθεση που η χώρα είχε να βιώσει πολλά χρόνια», ο πρωθυπουργός έσπευσε εξ αρχής να τονίσει πως «κατορθώσαμε να μην θρηνήσουμε θύματα, προστατέψαμε χιλιάδες», κάνοντας ξεχωριστή μνεία στον εθελοντή δασοπυροσβέστη που σκοτώθηκε. Κατά τον κ. Μητσοτάκη καταστράφηκαν περιουσίες αλλά «όχι τόσες όσες θα περίμενε κανείς από το μέγεθος» των πυρκαγιών.
Τα περισσότερα από ένα εκατομμύρια στρέμματα πρασίνου που καταστράφηκαν φέτος το καλοκαίρι, ο κ. Μητσοτάκης τα χαρακτήρισε «το πικρό κόστος της περιβαλλοντικής αλλαγής» και ενός «επίπονου καύσωνα» που έπληξε με φωτιές «ολόκληρη τη Μεσόγειο». Μάλιστα έκανε αναφορά και σε άλλες χώρες όπως η Τουρκία και η Αλγερία και πρόσθεσε πως ο καύσωνας, του οποίου η ένταση συγκρίνεται με με εκείνον του 1987 , «μετέτρεψε όλα τα δάση σε πυριτιδαποθήκες» στην Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά την Πολιτική Προστασία, ο πρωθυπουργός υποστήριξε πως μετατράπηκε σε μία αξιόμαχη κρατική οντότητα, με υποδομές και σχέδιο και προέτρεψε τους βουλευτές να προσπαθήσουν να θυμηθούν ακόμα και το όνομα του προκατόχου του Νίκου Χαρδαλιά. Έκανε ξεχωριστή μνεία στο 112 που, κατά τον ίδιο, απέδειξε την αξία του και επισήμανε πως η πυροσβεστική ενισχύθηκε με νέα στελέχη, οχήματα και εναέρια μέσα πριν τις φετινές πυρκαγιές.
«Είχαμε προετοιμαστεί καλύτερα από ότι άλλες χρονιές, αλλά δεν ήταν αρκετό για να αντιμετωπίσουμε την ένταση αυτού του φαινομένου», συνέχισε ο πρωθυπουργός, που σχολίασε ωστόσο ότι «δεν έλειψαν τα λάθη».
Για τα 74 εναέρια μέσα, είπε ότι ήταν τα περισσότερα από κάθε άλλη φορά: «το αν ήταν αρκετά ή όχι είμαι διατεθειμένος να το συζητήσω». Κάποια από αυτά δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά, όπως οι τράκτορες που μεταφέρουν «σημαντική ποσότητα νερού και είναι εξαιρετικά χρήσιμα στην πρώτη προσβολή μιας δασικής πυρκαγιάς».
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, οι αρχές προνόησαν και έκαναν παρεμβάσεις σε 21 επικίνδυνες περιοχές με χαρακτηριστικά που προσιδίαζαν στο Μάτι, δηλαδή σε δομημένο περιβάλλον πολύ κοντά σε δάση. Εκεί έγιναν παρεμβάσεις εντός οικισμών για την μείωση της καύσιμης ύλης - και σχέδια διαφυγής με νέες οδούς σε Ιπποκράτειο Πολιτεία και Σούνιο.
«Αυτά έγιναν για να περιορίσουν την καταστροφή της περιουσίας» πρόσθεσε λέγοντας πως κανένας οικισμός δεν κάηκε ολοσχερώς και καταστράφηκαν περιουσίες είτε εντός του δάσους, είτε πέριξ των οικισμών. «Πετύχαμε να προστατεύσουμε την ανθρώπινη ζωή, οικισμούς και κρίσιμες υποδομές και (...) έγινε τεράστια προσπάθεια στην φωτιά της Βαρυμπόμπης για να διατηρήσουμε την ηλεκτροδότηση στο λεκανοπέδιο», καθώς η φωτιά έφτασε πάρα πολύ κοντά στο κρυονέρι και Άγιο Στέφανο σε εξαιρετικά κρίσιμες υποδομές.
Όπως είπε, «όσοι καθαρισμοί και να γίνουν και όσα εναέρια μέσα και να έχει κανείς, είναι πολύ δύσκολο να αποτραπεί η επέκταση μιας φωτιάς, αν δεν καταφέρει να την σβήσει στην αρχή». Αναφέρθηκε στην περίπτωση των βασιλικών κτημάτων οπού υπήρχαν μεγάλες ζώνες πυρασφάλειας και γίνονταν επί δύο μήνες συστηματικοί καθαρισμοί από υλοτόμους από την Χαλκιδική.
«Η φωτιά δεν σταμάτησε ούτε στην Εθνική Οδό που την περίμεναν 100 πυροσβεστικά οχήματα, σε σημεία με πλάτος περίπου 100 μέτρα».
Αναγνώρισε ωστόσο πως στον τομέα της πρόληψης υπήρχαν κενά, λέγοντας πως δόθηκαν 51 εκατομμύρια ευρώ σε δήμους και δασαρχεία, χωρίς τα αποτελέσματα να είναι τα αναμενόμενα. Εξήγησε πως πλέον η ευθύνη περνά στην Πολιτική Προστασία με το πρόγραμμα Δρυάδες, που θα δοθούν 300 εκατομμύρια ευρώ για ζώνες πυροπροστασίας - έργα που θα γίνονται το χειμώνα και την άνοιξη με τη συνεργασία δασολόγων και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Όπως είπε ο πρωθυπουργός, μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 1.279 πυρκαγιές, σχεδόν 60 την ημέρα σε πολλά διαφορετικά σημεία. «Πολλές το ξέρουμε ήταν προϊόν εμπρησμού», συνέχισε ο πρωθυπουργός, υποστηρίζοντας πως φετινές φωτιές είχαν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις πυρκαγιές που είχαν αντιμετωπιστεί τα περασμένα έτη.
Κατά τον ίδιο, καλύτερο παράδειγμα η φωτιά στα Βίλια όπου, όπως είπε ενεργοποιήθηκε ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός - όλες οι δυνάμεις πυροσβεστικής του λεκανοπεδίου και όσες είχαν έρθει από το εξωτερικό. «Χρειαστήκαμε τρεις ημέρες να οριοθετήσουμε την φωτιά», και ζήτησε χαρακτηριστικά από όσους ασκούν κριτική να υποδείξουν αν δεν έκαναν καλά την δουλειά τους οι πυροσβέστες ή οι πιλότοι.
Επιχειρώντας να απαντήσει στα υποτιμητικά σχόλια για το Πυροσβεστικό Σώμα, ο πρωθυπουργός τόνισε πως είναι άδικο για ανθρώπους που δίνουν μάχη χωρίς να ξεκουραστούν και πολλές φορές να κοιμηθούν. Εκφράζοντας επί της ουσίας την υποστήριξή του, τόνισε πως η πυροσβεστική κατάφερε να σβήσει την συντριπτική πλειονότητα εν τη γεννέσει (...) οι πυρκαγιές για τις οποίες δεν ακούμε τίποτα είναι αυτές που σβήστηκαν στην αρχή».
Δάση απεριποίητα για δεκαετίες
«Η πραγματικότητα είναι ότι κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε εντός δασών χωρίς καμία απολύτως πρόσβαση, δάση απεριποίητα για δεκαετίες. Αυτές οι φωτιές όταν ξεφεύγουν από την δυνατότητα παρέμβασης γίνονται εξαιρετικά δύσκολες στην διαχείρισή τους.»
«Δεν έλειψαν τα λάθη» είπε ο πρωθυπουργός που τόνισε πως αυτό που προκύπτει ως προς τη διαχείριση είναι πως η πρώτη επέμβαση είναι απολύτως κρίσιμη. «Το μεγάλο πρόβλημα ξεκίνησε από την αναζωπύρωση της πυρκαγιάς της Βαρυμπόμπης (...) είχαν οι αρμόδιες υπηρεσίες την βεβαιότητα πως αυτή η φωτιά είχε οριοθετηθεί (...) κατευθύνθηκαν εναέρια μέσα προς την Εύβοια και όταν αναζωπυρώθηκε η φωτιά για λόγους που ερευνώνται αναγκαστήκαμε να επιστρέψουμε εναέρια μέσα από την Εύβοια»
Αλλαγές στη δομική οργάνωση των δασαρχείων
Ο πρωθυπουργός είπε πως στον τομέα οργάνωση, η απορρόφηση πόρων δεν ελέγχθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και δασαρχεία και δασικές υπηρεσίες υπαγόντουσαν σε διαφορετικούς πολιτικούς προϊσταμένους. Χαρακτήρισε «δομική αλλαγή» η υπαγωγή των δασαρχείων στο υπουργείο Περιβάλλοντος και την γενική διεύθυνση δασών - «Ενιαίο εποπτικό κέντρο που θα καθορίζει την δασική μας πολιτική έτσι ώστε να μην υπάγονται συχνά ανεξέλεγκτα» κάποιες δομές.
Εξοπλισμοί και βοήθεια από το εξωτερικό - Ειδική μονάδα στο Πυροσβεστικό Σώμα
«Χρειαζόμαστε περισσότερα εναέρια μέσα, θα επενδύσουμε σε καινούργια αεροσκάφη, γρήγορη απόκτηση και ενοικίαση βραχυπρόθεσμα αεροσκαφών πρώτης προσβολής, όπως οι τράκτορες» που, κατά τον κ. Μητσοτάκη, απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους.»
Προανήγγειλε σύσταση ειδικής μονάδας η οποία «θα μπορεί πια να επιχειρεί πιο αποτελεσματικά μέσα στα δάση» καθώς η ανάγκη αναδείχθηκε και επιβεβαιώθηκε από τη συνεργασία των Ελλήνων πυροσβεστών με τους ξένους εξειδικευμένους συναδέλφους τους. Θα απαρτίζεται από δασολόγους και δασοπυροσβέστες ώστε να δρα μέσα στις ειδικές συνθήκες του δάσους
«Είδαμε νέες τεχνικές, πρέπει να μάθουμε από αυτά τα πυροσβεστικά σώματα, και αν δεν προφτάσουμε να είμαστε απολύτως έτοιμοι, δεν έχω καμία δυσκολία να έρθω σε συνεργασία με ξένες χώρες ώστε μεταβατικά οι ελληνικές δυνάμεις να πλαισιωθούν με ξένες δυνάμεις που θα μπορούν να μας υποστηρίξουν» τους μήνες του καλοκαιριού.
Αλλαγές στον οικιστικό ιστό κοντά στο δάσος - Αντικατάσταση κάποιων πεύκων από άλλα δέντρα
Αναφερόμενος στη συνύπαρξη δασικού και δομημένου περιβάλλοντος, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι σε αυτές τις περιοχές οι κάτοικοι θα μπορούν να καθαρίζουν τους δρόμους γύρω από τα οικόπεδά τους, χωρίς να χρειάζεται άδεια «για να κόψουν ένα κλαδί» έξω από τα οικόπεδά τους.
Παράλληλα, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αντικατάστασης κάποιων πεύκων από άλλα δέντρα. «Αναφέρομαι σε αυτή τη ζώνη πέριξ των οικισμών, με εξειδικευμένα σχέδια - μία ζώνη μεταξύ πευκοδάσουες και οικισμών με διαφορετικά είδη δέντρων πολύ πιο ανθεκτικα στις πυρκαγιές»
Για τα δάση είπε ότι θα αναγεννηθούν σε μεγάλο βαθμό και θα γίνει τεχνητή αναδάσωση εκεί που χρειάζεται. Οικιμσοί αλλά και σπίτια θα οφείλουν να διέπονται από ειδικές προδιαγραφές πυρίμαχης κατασκευής. Τέλος τόνισε ότι θα πρέπει να απασχολήσει η ασφάλιση της ακίνητης περιουσίας.
