Αυξάνονται οι ενδείξεις ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας είναι άρρωστος και αυτό θα μπορούσε να είναι κακό νέο για την πολιτική της χώρας, αναφέρει σε άρθρο του το Foreign Policy.
Με τίτλο «Ο Ερντογάν μπορεί να είναι πολύ άρρωστος για να συνεχίσει να ηγείται της Τουρκίας», το Foreign Policy αναλύει τα δεδομένα ξεκινώντας από το 2019.
Από τότε, Τούρκοι ειδικοί, δημοσιογράφοι και δημοσκοπήσεις παρακολουθούν την πορεία για τις εκλογές του 2023 στην Τουρκία.
Αυτό συμβαίνει πιθανώς επειδή το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υπέστη ταπεινωτικές ήττες από τους υποψήφιους δημάρχους του στα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης, στις τοπικές εκλογές του 2019, σχολιάζει το άρθρο.
Και συνεχίζει λέγοντας πως οι δημοσκοπήσεις από αυτές τις εκλογές αποκαλύπτουν ότι η δημοτικότητα του ΑΚΡ είναι ήπια, ακόμη και αν διατηρεί το κόμμα τον έλεγχο των πολιτικών θεσμών της Τουρκίας και των μέσων ενημέρωσης.
«Φαίνεται ότι ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εξαντλήσει τα περιθώρια αποδοχής του, ειδικά μεταξύ των νέων» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Ο Ερντογάν μπορεί πράγματι να είναι ευάλωτος πριν το 2023, απλά όχι απαραίτητα με τον τρόπο που πιστεύουν οι περισσότεροι. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να είναι πολύ άρρωστος για να θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή.
Τους τελευταίους μήνες, εμφανίστηκαν διάφορα βίντεο στα οποία ο Τούρκος ηγέτης δεν φαίνεται καλά.
Ορισμένα από αυτά δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο άλλα, αλλά, μαζί, εγείρουν κάποια προφανή ερωτήματα σχετικά με την υγεία του Ερντογάν.
Σε ένα από αυτά τα βίντεο, για παράδειγμα, ο πρόεδρος φαίνεται να χρειάζεται τη βοήθεια της γυναίκας του και ενός συμβούλου του καθώς επιχειρεί να ανέβει κάποια σκαλιά.
Σε ένα άλλο, φαίνεται να δυσκολεύεται να περπατήσει στο Ανιτκάμπιρ, το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Και, σε ένα βίντεο που έλαβε μεγάλη προσοχή τον περασμένο Ιούλιο, ο Ερντογάν φαίνεται να χάνεται και να μπερδεύει τα λόγια του κατά τη διάρκεια ενός χαιρετισμού του στα μέλη του ΑΚΡ.
Κατά καιρούς, φαίνεται αρκετά αδύνατος. Παράλληλα με αυτά τα πλάνα υπάρχουν φήμες για την υγεία του προέδρου - συμπεριλαμβανομένων ιστοριών που υποστηρίζουν ότι ξεχνάει συχνά, έχει κρίσεις αναπνευστικών προβλημάτων, σύγχυση, έμετο και έχει υποβληθεί σε εμφύτευση απινιδωτή.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο Τούρκος πρόεδρος έχει αυξήσει τον αριθμό των γιατρών γύρω του, έχει μειώσει τις συναντήσεις με τον Τύπο και λαμβάνει πολλά παυσίπονα πριν από τις δημόσιες εκδηλώσεις, αναφέρει το Foreign Policy.
Φυσικά, αυτές οι φήμες επαναλαμβάνονται συχνότερα από ανθρώπους εκτός Τουρκίας ή κάποιους εκτός του στενό κύκλου του προέδρου, οπότε οι ισχυρισμοί για τον επερχόμενο θάνατο του Ερντογάν μπορεί να είναι απλώς φλυαρίες.
Άλλωστε, σε άλλα βίντεο, φαίνεται άψογος. Όταν εμφανίστηκε στο Face the Nation στις 26 Σεπτεμβρίου, φαινόταν ίσως όχι τόσο σφριγηλός όσο ήταν κάποτε, αλλά είναι 67 ετών πια. Όχι μεγάλος, αλλά όχι και νέος ενώ είναι στην εξουσία για περισσότερα από 18 χρόνια.
Σε άλλο σημείο το Foreign Policy εξετάζει την εξής υπόθεση: Τι γίνεται αν ο Ερντογάν είναι αρκετά άρρωστος; Τι θα συμβεί εάν είτε από ασθένεια είτε από θάνατο δεν επανεκλεγεί το 2023;
Σύμφωνα με το άρθρο 106 του τουρκικού Συντάγματος, ο αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι θα αναλάβει τις ευθύνες και τις εξουσίες που έχει τώρα ο Ερντογάν μέχρι να γίνουν εκλογές (σε 45 ημέρες) και να ορκιστεί ένας νέος πρόεδρος.
Αυτό είναι αρκετά απλό και τυπικό. Οι Τούρκοι αναλυτές έχουν υποθέσει εδώ και καιρό ότι σε μια μετα-Ερντογάν Τουρκία, το ΑΚΡ θα χωριστεί με τρόπους που θα ανοίξει τον δρόμο για ανταγωνιστικές εκλογές, τις οποίες θα μπορούσε να κερδίσει οποιοσδήποτε από τους μεγαλύτερους του αντιπάλους στην Τουρκία.
Ίσως θα μπορούσε να είναι ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος νίκησε έναν πρώην πρωθυπουργό του ΑΚΡ (δύο φορές) για να καταφέρει να γίνει δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, αναφέρει το Foreign Policy.
Ο ομόλογός του στην Άγκυρα, Μανσούρ Γιαβάς, είναι ένας τρομερός πολιτικός επίσης, ενώ υπάρχει και η Μεράλ Ακσενέρ, ηγέτιδα με τη φήμη της σκληρής.
Υπάρχουν λογικά σενάρια στα οποία ο Ιμάμογλου, ο Γιαβάς ή η Ακσενέρ γίνονται ο επόμενος πρόεδρος της Τουρκίας, αλλά η υπόθεση που βασίζεται σε οποιαδήποτε από τις νίκες τους, είναι η επιστροφή στη λεγόμενη κανονική πολιτική στη μετά Ερντογάν εποχή.
Είναι πιθανό, αλλά υπάρχει αρκετό έδαφος για σκέψη, σχολιάζει το Foreign Policy. Πρώτον, θα πρέπει να είναι σαφές μέχρι τώρα ότι ο Ερντογάν, μέσω του ΑΚΡ, είτε έχει αναιρέσει είτε έχει λυγίσει τους πολιτικούς θεσμούς της Τουρκίας με τη θέλησή του.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι οι εκλογές που θα οργανωθούν σε 45 ημέρες θα μπορούσαν να είναι ελεύθερες και δίκαιες, σχολιάζει το Foreign Policy.
Δεύτερον, και πιο σημαντικό, είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του Ερντογάν επί δύο δεκαετίες, οι άνθρωποι μέσα στον στενό κύκλο του AKP έγιναν πλούσιοι και ισχυροί, συχνά μέσω αμφισβητήσιμων μέσων και πρακτικών.
Φαίνεται απίθανο οι αξιωματούχοι, οι επιχειρηματίες, οι προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης και άλλοι να διακινδυνεύσουν τόσο εύκολα τα κέρδη τους, υποτασσόμενοι στην αβεβαιότητα μιας πιο δημοκρατικής πολιτικής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, συνεχίζει το άρθρο, αξίζει να εξεταστεί το ενδεχόμενο ένας άλλος ισχυρός άνδρας να κυβερνήσει μια Τουρκία στη μετά Ερντογάν εποχή, ίσως σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Μεταξύ των ισχυρότερων προσωπικοτήτων στην Τουρκία, εκτός από τον Ερντογάν, είναι ο επικεφαλής των πληροφοριών Χακάν Φιντάν, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού.
Από τους τρεις, ο Ακάρ φαίνεται να είναι σε καλύτερη θέση για να αναλάβει την ηγεσία. Ο Φιντάν είναι πολύ γνωστός στους Τούρκους, αλλά λειτουργεί κυρίως πίσω από τις κλειστές πόρτες της Εθνικής Οργάνωσης Πληροφοριών.
Ο Σοϊλού έχει πληγεί μετά το σκάνδαλο με τον Τούρκο μαφιόζο, ο Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος υπέδειξε ότι ο υπουργός Εσωτερικών είναι διεφθαρμένος και συνεργάζεται με το οργανωμένο έγκλημα, σε μια σειρά βίντεο στο YouTube που δημοσιεύτηκαν τους τελευταίους μήνες.
Ο Ακάρ έχει επίσης ένα πλεονέκτημα έναντι του Φιντάν ή του Σοϊλού, που κανένας από τους δύο δεν θα μπορούσε να ταιριάξει: τις ένοπλες δυνάμεις.
Οι αναλυτές έχουν την τάση να μειώνουν τον ρόλο του στρατού στην τουρκική πολιτική αφού οι μεταρρυθμίσεις το 2003 και το 2004 έθεσαν τις ένοπλες δυνάμεις υπό μη στρατιωτικό έλεγχο.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 - κατά το οποίο πολλοί Τούρκοι, ανεξάρτητα από την πολιτική τους, απέρριψαν την επιστροφή στο στρατιωτικό σύστημα κηδεμονίας, σε συνδυασμό με επακόλουθες εκκαθαρίσεις του σώματος των αξιωματικών - φάνηκε ότι απέτρεψε την όποια βούληση των διοικητών να διαδραματίσουν ρόλο στην πολιτική.
Ωστόσο, ο Ακάρ, ο αρχηγός του επιτελείου κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος και αργότερα υπουργός Εθνικής Άμυνας, έπαιξε κεντρικό ρόλο στην αναμόρφωση των ενόπλων δυνάμεων μετά τον Ιούλιο του 2016 και μπορεί να βάλει τον στρατό σε θέση να παίξει ξανά πολιτικό ρόλο.
Στα πέντε χρόνια, που έχουν περάσει από τότε, ο υπουργός είναι υπεύθυνος για τον διορισμό περίπου του 65% του σώματος των αξιωματικών, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων στρατηγών.
Αν ο στρατός είχε υποταχθεί στους πολίτες μέσω κανόνων και διατάξεων καθώς το AKP άρχισε να επιβάλει νωρίς στην κυριαρχία του, η επιρροή του Ακάρ εντός των τάξεων του μπορεί να μην ήταν σπουδαίο ζήτημα, αναφέρει το άρθρο.
Ωστόσο, φαίνεται ότι ενώ οι αξιωματικοί είναι υποτελείς σε πολίτες, αυτό δεν γίνεται μέσω πολιτικών θεσμών αλλά μάλλον μέσω πίστης. Οφείλουν τον βαθμό και την επιρροή τους σε δύο πολίτες - τον Ακάρ και τον Ερντογάν. Εάν ο πρόεδρος είναι ανίκανος ή πεθάνει, αυτό αφήνει τον Ακάρ σε πολύ ισχυρή θέση.
Κάποιοι στην Ουάσιγκτον μπορεί να κοιτάξουν τον υπουργό Εθνικής Άμυνας και να πουν: «Εντάξει, δεν φαίνεται τόσο κακός. Μας φαίνεται ρεαλιστής. Μπορούμε να κάνουμε δουλειές μαζί του».
Αυτό δεν είναι παράλογη θέση, αλλά κανείς δεν πρέπει να περιμένει ότι ο Ακάρ θα είναι φιλικός προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προέρχεται από παρόμοιο ιδεολογικά πλαίσιο με τον Ερντογάν. Ο υπουργός έχει επίσης κοινή θέση με μια σκληρή εθνικιστική, αντιδυτική ομάδα αξιωματικών.
Μεταξύ άλλων, έχουν συμφωνήσει να τιμωρούνται οι αξιωματικοί που πέρασαν σημαντικό χρόνο στην Ευρώπη ή/και στις Ηνωμένες Πολιτείες - είτε βάζοντάς τους στη φυλακή (για φερόμενους δεσμούς με τον αμφιλεγόμενο κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν) είτε κρατώντας τους εκτός θέσεων ευθύνης.
Ο Ακάρ ήταν επίσης ο άμεσα υπεύθυνος για την επιθετική στάση της Τουρκίας στη Μεσόγειο το καλοκαίρι του 2020 που έφερε την Άγκυρα εναντίον των δικών της συμμάχων στο ΝΑΤΟ, Ελλάδας και Γαλλίας.
Θα ήταν δύσκολο για τον υπουργό Άμυνας να προσεγγίσει την πολιτική ικανότητα και το χάρισμα του Ερντογάν, αλλά με την πίστη του μεγαλύτερου μέρους του σώματος των αξιωματικών, δεν θα χρειαστεί - τουλάχιστον στην αρχή.
Φυσικά, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε την πραγματική κατάσταση της υγείας του Ερντογάν ή ποιος μπορεί να τον διαδεχθεί.
Εάν δεν τα καταφέρει ο Ερντογάν στις εκλογές του 2023, η τουρκική πολιτική μπορεί να επιστρέψει σε κάτι που μοιάζει με την παρούσα κατάσταση ή ενδεχομένως, οι ρωγμές στο AKP να παρουσιάσουν ευκαιρίες για την αντιπολίτευση.
Ενδέχεται ακόμα η χώρα να γίνει πιο ασταθής ή να συμβεί κάτι άλλο. Για χρόνια, η κοινότητα της εξωτερικής πολιτικής φανταζόταν ότι η Αίγυπτος θα περνούσε από τον Χόσνι Μουμπάρακ είτε στον γιο του Γκαμάλ Μουμπάρακ είτε στον επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών, Ομάρ Σουλεϊμάν.
Όπως αποδείχθηκε, τίποτα από τα δύο δεν συνέβη» καταλήγει το άρθρο του Foreign Policy.
