Ο ΟΗΕ ζητά να αναληφθεί άμεσα δράση για την ενίσχυση των τραπεζών του Αφγανιστάν, προειδοποιώντας ότι η αύξηση εκείνων που αδυνατούν να αποπληρώσουν δάνεια, οι χαμηλότερες αποταμιεύσεις και η έλλειψη ρευστού μπορεί να οδηγήσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε κατάρρευση μέσα σε μερικούς μήνες.
Στην τρισέλιδη αναφορά του για το τραπεζικό και χρηματοοικονομικό σύστημα του Αφγανιστάν, που περιήλθε σε γνώση του Reuters, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNDP) υπογραμμίζει ότι η κατάρρευσή του θα είχε «κολοσσιαίο» κόστος για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας.
Η διακοπή της ροής του μεγαλύτερου μέρους της διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία προκάλεσε την ελεύθερη πτώση της οικονομίας, με συνέπεια την ασφυκτική πίεση στις τράπεζες, οι οποίες γρήγορα επέβαλαν capital controls, προκειμένου να σταματήσει η μαζική εκροή καταθέσεων.
«Το χρηματοοικονομικό και το τραπεζικό σύστημα του Αφγανιστάν έχουν διαταραχθεί. Το πρόβλημα της μαζικής απόσυρσης καταθέσεων πρέπει να επιλυθεί γρήγορα για να βελτιωθεί η περιορισμένη παραγωγική δυνατότητα της χώρας και να αποτραπεί η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος», σημειώνεται στην έκθεση του UNDP.
Όμως, οι κυρώσεις σε βάρος πολλών ηγετών των Ταλιμπάν περιπλέκει την εξεύρεση τρόπου για την αποτροπή της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος. «Πρέπει να βρούμε τρόπο ώστε να εξασφαλίσουμε πως ακόμη κι αν υποστηρίξουμε τον τραπεζικό τομέα, δεν θα υποστηρίξουμε τους Ταλιμπάν», τόνισε στο Reuters ο Αμπντάλα αλ Νταρνταρί, επικεφαλής του γραφείου του UNDP στο Αφγανιστάν.
«Είμαστε σε τόσο τρομερή κατάσταση που πρέπει να σκεφτούμε όλες τις πιθανές επιλογές και πρέπει να σκεφτούμε αντισυμβατικά. Αυτό που ήταν αδιανόητο πριν από τρεις μήνες πρέπει να εξεταστεί τώρα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το τραπεζικό σύστημα της χώρας ήταν ήδη ευάλωτο πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν. Όμως, πλέον η αναπτυξιακή βοήθεια έχει «στερέψει», δισεκατομμύρια δολάρια της αφγανικής κεντρικής τράπεζας έχουν «παγώσει» στο εξωτερικό- κυρίως στις ΗΠΑ- ενώ τα Ηνωμένα Έθνη και οργανώσεις δυσκολεύονται να μεταφέρουν επαρκή κεφάλαια στη χώρα.
«Κάτω από το στρώμα»
Οι προτάσεις του UNDP για να σωθεί το αφγανικό τραπεζικό σύστημα περιλαμβάνουν ένα σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, μέτρα για την εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας για την κάλυψη βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων αναγκών, εγγυήσεις πιστώσεων, καθώς και επιλογές για την καθυστερούμενη αποπληρωμή δανείων.
Θα είναι κρίσιμος ο συντονισμός με διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, που έχουν εκτενή εμπειρία σε ό,τι αφορά το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας, επισημαίνει το UNDP, αναφερόμενο στην Παγκόσμια Τράπεζα και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η οικονομία του Αφγανιστάν είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, κάτι που θα επέτεινε την προσφυγική κρίση. Το UNDP τονίζει πως εάν το τραπεζικό σύστημα καταρρεύσει, θα χρειαστούν δεκαετίες για να σταθεί ξανά στα πόδια του.
Ακόμα και με τις τρέχουσες τάσεις και τους περιορισμούς στις αναλήψεις, περίπου το 40% της βάσης των αποταμιεύσεων θα έχει χαθεί ως το τέλος του 2021, σύμφωνα με την έκθεση. Ήδη οι τράπεζες έχουν σταματήσει να χορηγούν δάνεια, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα έχουν σχεδόν διπλασιαστεί και έφθασαν το 57% τον Σεπτέμβριο.
Αν συνεχίσουν να αυξάνονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με αυτόν τον ρυθμό, «οι τράπεζες ενδέχεται να μην μπορούν να επιβιώσουν μέσα σε έξι μήνες. Και είμαι αισιόδοξος», σημείωσε ο Αλ Νταρνταρί.
Η ρευστότητα είναι επίσης πρόβλημα. Οι αφγανικές τράπεζες βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην αποστολή αμερικανικών δολαρίων, η οποία έχει σταματήσει. Σε ό,τι αφορά το τοπικό νόμισμα, ο Αλ Νταρνταρί υπολόγισε πως μολονότι θεωρητικά υπάρχουν 4 δισ. αφγκάνι στην οικονομία, στην πραγματικότητα σε κυκλοφορία βρίσκεται ποσό που ισούται με περίπου 500.000 δολάρια. «Τα υπόλοιπα βρίσκονται κάτω από το στρώμα ή το μαξιλάρι, διότι ο κόσμος φοβάται», πρόσθεσε.
Καθώς τα Ηνωμένα Έθνη πασχίζουν να αποτρέψουν τον κίνδυνο λιμού στο Αφγανιστάν, ο Αλ Νταρνταρί προειδοποίησε εναντίον των συνεπειών που θα είχε η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος στη χρηματοδότηση του εμπορίου.
«Το Αφγανιστάν εισήγαγε πέρυσι αγαθά, προϊόντα και υπηρεσίες, αξίας περίπου 7 δισ. δολαρίων, ιδίως τρόφιμα (...). Εάν δεν υπάρχει χρηματοδότηση του εμπορίου, το πρόβλημα θα είναι τεράστιο», καθώς χωρίς τραπεζικό σύστημα δεν θα μπορούσε να γίνει καμία εισαγωγή, εξήγησε.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ/ Reuters, AFP
