Σχεδόν έπειτα από 80 χρόνια ένα ρολόι που είχε κλέψει στρατιώτης των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου επεστράφη στα εγγόνια του ανθρώπου που το έφτιαξε. Και ακόμη λειτουργεί.
Το ρολόι τσέπης κατασκευάστηκε το 1910 από τον Άλφρεντ Όβερστριντ, έναν Εβραίο από το Ρότερνταμ, που τότε εκπαιδευόταν για ωρολογοποιός. Το έφτιαξε ως δώρο για τον αδελφό του, Λούις, για τα 18α γενέθλιά του. Στο πίσω μέρος είναι χαραγμένο το όνομά του, το σημείο και ο χρόνος που κατασκευάστηκε, όπως και ότι προοριζόταν για τον αδελφό του.
Το 1942 ο Λούις Όβερστριντ συνελήφθη από τους Ναζί και τότε είναι πιθανό ένας στρατιώτης να πήρε τον ρολόι από τον ίδιο ή από το σπίτι του, σύμφωνα με τον Ολλανδό ιστορικό Ρομπ Σνάιντερς. Αμφότεροι οι αδελφοί Όβερστριντ εστάλησαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς και δεν επέζησαν του Ολοκαυτώματος.
Ο εγγονός του ωρολογοποιού, Ρίσαρντ βαν Αμέιντεν, χάρηκε μεν που πήρε ξανά στα χέρια του το ρολόι, αλλά αυτό τον έκανε να σκεφτεί τις θηριωδίες που συνεχίζονται. «Όταν το κοιτάζω με αγγίζει εν μέρει επειδή και τώρα γίνεται ένας πόλεμος», δήλωσε αναφερόμενος στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Φαντάζομαι τα παιδιά και τους ηλικιωμένους που κοιμούνται σε σταθμούς του μετρό στην βομβαρδισμένη Μαριούπολη, κρατώντας τα υπάρχοντά τους. Το σκέφτομαι αυτό όταν βλέπω το ρολόι», συμπλήρωσε.
Το ρολόι, που κάποια στιγμή χάθηκε σε ένα χωράφι με καλαμπόκι στο Βέλγιο, έκανε μακρύ ταξίδι μέχρι να επιστρέψει στην οικογένεια. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, κάτοικοι του Βελγίου και της Ολλανδίας υποχρεώθηκαν να φιλοξενήσουν στρατιώτες των Ναζί. Ένας Βέλγος αγρότης, ο Γκουστάβε Γιάνσενς, έδωσε στέγη σε τρεις στρατιώτες και ενοχλημένος με αυτή την κατάσταση, υποχρέωσε τους στρατιώτες να χρησιμοποιούν ένα χωράφι με καλαμπόκι για τις σωματικές ανάγκες τους. Είναι πιθανό το ρολόι να έπεσε από την τσέπη ενός εκ των στρατιωτών στο χωράφι, σύμφωνα με τον Σνάιντερς.
Όταν ο αγρότης βρήκε το ρολόι, πρέπει να παρατήρησε το ολλανδικό όνομα που ήταν χαραγμένο στην πίσω μεριά και να συμπέρανε ότι ο στρατιώτης το είχε κλέψει, εξήγησε ο ιστορικός. Έτσι, αντί να του το δώσει πίσω, ο αγρότης το έκρυψε μέσα σε ένα ρολόι στο σπίτι του. Εκεί έμεινε για 80 χρόνια.
Πρόσφατα η φάρμα στο Βέλγιο πουλήθηκε και μέλη της οικογένειας του Γιάνσενς έψαξαν τα πράγματα που υπήρχαν εκεί. Τυχαία, βρήκαν το ρολόι του 1910 με την επιγραφή στο πίσω μέρος, εξήγησε ο Πίτερ Γιάνσενς, εγγονός του αγρότη.
Εκείνος έστειλε email στον Σνάιντερς, σε μια προσπάθεια να βρει τον ιδιοκτήτη του ρολογιού. Τέτοια αιτήματα είναι δύσκολα, πολύ περίπλοκα και τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Μπορεί να χρειαστούν χρόνια, εξήγησε ο ιστορικός.
Παρόλα αυτά, ο Σνάιντερς έκανε μια ανάρτηση στα social media, ελπίζοντας για το καλύτερο. Μέσα σε 24 ώρες έλαβε πληροφορίες ότι ο ωρολογοποιός, ο Άλφρεντ Όβερστριντ, είχε μια κόρη που επέζησε του πολέμου, η οποία απέκτησε τρία παιδιά που ζουν στην Ολλανδία. Ο Λούις Όβερστριντ, ο ιδιοκτήτης του ρολογιού, δεν είχε παιδιά.
Τελικά ο ιστορικός βρήκε τον Ρίσαρντ βαν Αμέιντεν, ένα από τα τρία εγγόνια του ωρολογοποιού, στο LinkedIn. Έτσι κανόνισε μια συνάντηση ανάμεσα στους απογόνους του αγρότη και του ωρολογοποιού, για να επιστραφεί το ρολόι.
«Υπήρχαν δάκρυα», περιέγραψε ο Σνάιντερς, που έδωσε το παρών στη συνάντηση που έγινε αυτό τον μήνα στο Ρότερνταμ. Ο εγγονός του αγρότη δήλωσε χαρούμενος που επέστρεψε το ρολόι στους πραγματικούς ιδιοκτήτες του, όπως θα ήθελε ο παππούς του. «Είναι μια ιστορία που δεν πρέπει να χαθεί», συμπλήρωσε.
Με πληροφορίες από NYT
