Αυτόν τον μήνα, η Amazon έκλεισε μια συμφωνία εξαγοράς της εταιρείας iRobot που κατασκευάζει τις έξυπνες ηλεκτρικές σκούπες Roomba.
Αν τελικά η εξαγορά ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων ολοκληρωθεί, «κάποιοι θεωρούν ότι θα πρέπει να μας ανησυχήσει», σημειώνει στο αφιέρωμά του ο Guardian. «Όλα έχουν να κάνουν με τα δεδομένα», εξηγεί ο David Vaile από το την οργάνωση για την προστασία προσωπικών δεδομένων Australian Privacy Foundation.
Υπερασπιστές της ιδιωτικότητας, όπως ο Vaile, ανησυχούν πως η ρομποτική ηλεκτρική σκούπα θα δώσει στην Amazon πρόσβαση σε κατόψεις των σπιτιών των χρηστών, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία χαρτογράφησης που προσφέρουν ήδη ορισμένα προϊόντα της iRobot.
Η Amazon δεν έχει ακόμη δώσει λεπτομέρειες σχετικά με το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα υπάρχοντα και μελλοντικά δεδομένα της iRobot, ενώ η εταιρεία περιορίστηκε να δηλώσει στο πρακτορείο Reuters ότι διασφαλίζει την ιδιωτικότητα των πελατών της και δεν πωλεί τα δεδομένα τους. Αλλά ο Vaile επιμένει πως τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Amazon βασικά συλλέγουν δεδομένα και τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι σε μεγάλο βαθμό το μέσο για να αποκτήσουν αυτά τα δεδομένα.
Στο πιο μετριοπαθές σενάριο, τα δεδομένα που συλλέγονται από τις έξυπνες συσκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους κατασκευαστές για διαφημιστικούς σκοπούς, για να καταλάβουν πώς να σας πουλήσουν αποτελεσματικότερα προϊόντα. Στη χειρότερη περίπτωση, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος χάκερ να αποκτήσουν πρόσβαση στις προσωπικές πληροφορίες και κάποιος να ανοίξει την κάμερα του κουδουνιού σας ή να κρυφακούσει από το μικρόφωνο μιας έξυπνης συσκευής.
Παρά τους όποιους κινδύνους, η τεχνολογία των έξυπνων σπιτιών γνωρίζει μεγάλη άνθηση. Ακόμη και αν δεν είστε διατεθειμένοι να αγοράσετε ένα ενυδρείο με σύνδεση στο διαδίκτυο, οι πιθανότητες είναι ότι έχετε τουλάχιστον μια έξυπνη συσκευή στο σπίτι. Μπορεί να είναι η τηλεόραση στην οποία προβάλλετε το Netflix το ακουστικό στο δωμάτιο του μωρού σας, ή το κλιματιστικό στο σαλόνι που ελέγχετε από όπου κι αν είστε μέσω μίας εφαρμογής.
Είναι λοιπόν δυνατόν να έχετε ένα έξυπνο σπίτι και να μην κινδυνεύετε; «Περίπου», απαντά ο Vaile.
Οι μεγάλες αποφάσεις
Από την άποψη του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων, το πιο ασφαλές σπίτι είναι ένα «χαζό» κι όχι ένα «έξυπνο» σπίτι. Κάθε φορά που σκέφτεστε να αγοράσετε κάτι, «αναρωτηθείτε "γιατί το χρειάζομαι αυτό;" Κάθε νέο και φανταχτερό κόλπο θα έχει κόστος τόσο για την προστασία της ιδιωτικής ζωής όσο και για την ασφάλεια των δεδομένων. Όσο απλούστερο είναι το σύστημα, τόσο καλύτερα θα είστε», υποστηρίζει ο ίδιος.
Απλοποίηση σημαίνει απενεργοποίηση ορισμένων χαρακτηριστικών στις υπάρχουσες συσκευές και σύνεση ως προς το τι αγοράζετε. Ο Andre Lackmann, επαγγελματίας πληροφορικής από το Σίδνεϊ, έχει πολλές έξυπνες συσκευές στο σπίτι του - αλλά όχι κάμερες ασφαλείας. Αυτό περιορίζει τον κίνδυνο για την ιδιωτικότητα και την ασφάλειά του σε ένα επίπεδο με το οποίο νιώθει άνετα.
Ο ίδιος προτείνει να φανταστείτε τις συνέπειες μιας παραβίασης δεδομένων. «Αν πάρουν κάποιες πληροφορίες σχετικά με το πότε άναψα και έσβησα τα φώτα μου ή τι θερμοκρασία έχει το σαλόνι, αυτό δεν είναι κάτι το σπουδαίο», λέει ο Lackmann. «Αλλά αν μπορούν να πάρουν ένα βίντεο από την κρεβατοκάμαρα, αυτό είναι πρόβλημα, σωστά;»
Επίσης πρέπει να αποφασίσετε τι δεδομένα είστε διατεθειμένοι να ανταλλάξετε με αντάλλαγμα τη μεγαλύτερη ευκολία. Για παράδειγμα, ο Lackmann διαθέτει έξυπνες λάμπες- αλλά έχει απενεργοποιήσει τη λειτουργία που του επιτρέπει να τα ελέγχει εξ αποστάσεως. Αυτή η λειτουργία απαιτεί σύνδεση στο διαδίκτυο και το να σβήνει τα φώτα όταν λείπει, μοιάζει με ασήμαντο όφελος, για να αφήσει μια εταιρεία να «μπει στο σπίτι του».
Ο Lackmann επιτρέπει, ωστόσο, την απομακρυσμένη πρόσβαση στο κλιματιστικό του, επειδή γι' αυτόν η δυνατότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας πριν επιστρέψει στο σπίτι είναι αρκετά χρήσιμη ώστε να αξίζει τον κόπο η θυσία των δεδομένων του.
Όταν βρίσκεστε στο στάδιο των αποφάσεων, ίσως θα θέλατε επίσης να συμβουλευτείτε τον οδηγό "privacy not included" (σ.σ «δεν περιλαμβάνεται ιδιωτικότητα») της Mozilla πριν αγοράσετε, για να πάρετε μια ιδέα για τα δεδομένα που καταγράφουν διάφορα προϊόντα.
Θα πρέπει επίσης να σταθμίσετε τον κίνδυνο παραβίασης με τις ανησυχίες για την προστασία των δεδομένων. Εάν υπάρχει κίνδυνος ασφάλειας, οι μεγαλύτερες εταιρείες, όπως η Google και η Amazon, θα κυκλοφορήσουν ενημερώσεις που θα διορθώσουν το πρόβλημα γρήγορα. Μια κάμερα ασφαλείας από μία μικρή εταιρεία που βρήκατε «στο καλάθι των προσφορών» μπορεί να μην το κάνει, λέει ο Lackmann.
«Με τις μικρότερες, μη επώνυμες μάρκες, δεν είναι ότι οι συσκευές είναι κακές, καθεαυτές. Είναι ότι δεν έχουν μεγάλη υποστήριξη μετά την πώληση», λέει. «Τα μικρότερα brands είναι πολύ λιγότερο πιθανό να προχωρήσουν σε ενημερώσεις ασφαλείας». Για το σκοπό αυτό, είναι επίσης σημαντικό να κάνετε τις ενημερώσεις στις συσκευές που έχετε στο σπίτι σας.
Το στήσιμο
Για τους Matt Furnell και Justin Kern από την JFK Automation, μια εταιρεία που εγκαθιστά έξυπνα οικιακά συστήματα, το κλειδί για το απόρρητο των δεδομένων είναι να αποφεύγονται όσο το δυνατόν περισσότερο οι υπηρεσίες που βασίζονται στο Cloud και οι συσκευές που είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο.
“Από τη στιγμή που συνδέεστε στο διαδίκτυο, από την άποψη του απορρήτου των δεδομένων, βρίσκεστε στα χέρια των κατασκευαστών», λέει ο Furnell. «Επομένως, θα πρέπει να τους δώσετε όσο το δυνατόν λιγότερα δεδομένα».
Σε πολλά προϊόντα, η συνδεσιμότητα στο cloud είναι αναπόφευκτη, αλλά κάποια άλλα επιτρέπουν την παράκαμψη - για παράδειγμα, με την αποστολή υλικού από κάμερες ασφαλείας σε σκληρό δίσκο στο σπίτι σας.
Αν προσπαθείτε να αποφύγετε το Cloud, θα πρέπει να παραλείψετε τη λειτουργία του «βοηθού» στα μικρόφωνα. Είτε ρωτάτε την Alexa, τη Siri ή τη Google, οι Kern και Furnell εξηγούν ότι κάθε προϊόν φωνητικών εντολών που είναι διαθέσιμο σήμερα συνδέεται με το Cloud.
Για τους πελάτες που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι ως προς την προστασία της ιδιωτικής ζωής, η JFK Automation δεν συνδέει καθόλου το σύστημα στο διαδίκτυο. Αυτό σημαίνει ότι οι πελάτες θυσιάζουν τη δυνατότητα να ελέγχουν τις συσκευές τους εξ αποστάσεως και αντ' αυτού χειρίζονται τα πάντα χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή εκτός σύνδεσης.
Η τοποθέτηση των έξυπνων οικιακών συσκευών σας σε ξεχωριστό δίκτυο από τους υπολογιστές και τα τηλέφωνά σας μπορεί να βοηθήσει στην ασφάλεια, αλλά όχι στην προστασία της ιδιωτικής ζωής των δεδομένων.
Αυτό ακριβώς κάνει o Lackmann. «Έχω ένα δίκτυο που έχει όλες τις συσκευές οικιακού αυτοματισμού και ένα άλλο δίκτυο που έχει όλες τις προσωπικές μου πληροφορίες - τους φορητούς υπολογιστές μας, τον αποθηκευτικό χώρο, τα αρχεία και άλλα τέτοια πράγματα», λέει. Με αυτόν τον τρόπο, αν οι έξυπνες συσκευές του εκτεθούν σε κίνδυνο, «διαχωρίζονται από τις πιο σημαντικές πληροφορίες».
Απλούστερες λύσεις
Έχετε ήδη έξυπνες συσκευές στο σπίτι; Μπορείτε ακόμα να ελαχιστοποιήσετε τα δεδομένα που συλλέγουν οι εταιρείες και που μπορούν να υποκλέψουν οι χάκερ.
Για να καταλάβετε πόσες από τις οικιακές σας συσκευές στηρίζονται στο διαδίκτυο, οι Furnell και Kern συνιστούν να απενεργοποιήσετε τον ρούτερ σας για να δείτε τι σταματά να λειτουργεί. Από εκεί και πέρα, μπορεί να αποφασίσετε να αποσυνδέσετε κάποιες συσκευές από το wifi σας, αν δεν αισθάνεστε ότι χρειάζεται να είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο.
Μπορείτε επίσης να απενεργοποιήσετε οποιεσδήποτε λειτουργίες φωνητικής βοήθειας και να καλύψετε κάμερες που δεν χρειάζεστε - κολλώντας, για παράδειγμα, ταινία.
Ορισμένες συσκευές μπορεί να σας επιτρέπουν να μην μοιράζεστε τα αναλυτικά στοιχεία με τους κατασκευαστές κατά το στάδιο της ρύθμισης. Ωστόσο, λέει ο Furnell, εξακολουθούν να αποθηκεύουν τα δεδομένα σας - τα οποία θα πρέπει να μπορείτε να διαγράφετε.
Μια φορά κάθε τρεις μήνες περίπου, ο Furnell συνδέετε στις συσκευές του για να δει τι έχουν συλλέξει και τι κάνουν με τα δεδομένα, και στη συνέχεια διαγράφει ό,τι έχει αποθηκευτεί.
Ωστόσο, ο Vaile προειδοποιεί ότι το παιχνίδι με τις προτιμήσεις απορρήτου ίσως δίνει μια «παραπλανητική αίσθηση ελέγχου».
«Η ανάλυση των μεταδεδομένων - η συλλογή δεδομένων που δεν επηρεάζεται από τις προτιμήσεις - είναι πιθανώς πολύ πιο σημαντική γι' αυτούς και με μεγάλη αξία για εσάς».
Τελικά, αν θέλετε ένα έξυπνο σπίτι, θα πρέπει να αποδεχτείτε ότι η ευκολία συνοδεύεται από τον συμβιβασμό σε ζητήματα ιδιωτικότητας.
«Δεν μπορείτε να έχετε και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη», λέει ο Kern. «Αν θέλετε να έχετε όλες αυτές τις λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά ... πρέπει να είστε συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο και υπάρχει ο κίνδυνος να έχει κάποιος τα δεδομένα σας».
Με πληροφορίες από Guardian