Όταν πέθανε η απίστευτα πλούσια γιαγιά της, τον προηγούμενο μήνα, η Μαρλίν Ένγκελχορν ήδη ήξερε ποιος ήθελε να είναι ο τελικός δικαιούχος της τεράστιας περιουσίας που θα κατέληγε στα χέρια της: η εφορία.
«Το ονειρικό σενάριο είναι να φορολογηθώ», λέει στους New York Times η Ένγκελχορν, συνιδρύτρια της οργάνωσης Tax Me Now (φορολόγησέ με τώρα).
Η 30χρονη που μεγάλωσε στη Βιέννη είναι μέρος του ολοένα μεγαλύτερου κινήματος νεαρών, αριστερών εκατομμυριούχων, που λένε ότι θέλουν οι κυβερνήσεις να πάρουν μεγαλύτερο μερίδιο από τις περιουσίες που κληρονομούν. Το επιχείρημά τους είναι πως οι περιουσίες που δεν είναι αποτέλεσμα δουλειάς θα πρέπει να κατανέμονται δημοκρατικά από το κράτος.
Εδώ και πάνω από ένα χρόνο η Ένγκελχορν κάνει εκστρατεία για φορολογικές πολιτικές που θα αναδιανέμουν την περιουσία της και οποιουδήποτε άλλου. «Είμαι προϊόν μιας άνισης κοινωνίας. Γιατί διαφορετικά δεν θα μπορούσα να γεννηθώ μέσα στα εκατομμύρια. Απλά θα γεννιόμουν, τίποτα άλλο», είπε σε ομιλία τον Αύγουστο στο Άμστερνταμ, σε εκδήλωση κατά την οποία ακτιβιστές ζητούσαν τη φορολόγηση των πλουσίων, όπου τιμήθηκε για τη δράση της.
Συγγενείς της έχουν δωρίσει τεράστια ποσά στο παρελθόν. Οι παππούδες της διέθεσαν μέρος της περιουσίας τους για την υποστήριξη νεαρών επιστημόνων. Αδελφός τους διέθεσε εκατομμύρια σε αρχαιολογικό κέντρο και ο εξάδελφός του υποσχέθηκε σχεδόν 140 εκατομμύρια δολάρια, για την κλασική μουσική. Όμως, κατά την άποψη της Ένγκελχορν δεν θα έπρεπε να αποφασίζουν οι πλούσιοι με βάση τα προσωπικά ενδιαφέροντά τους ή τα πάθη τους για το ποιος αξίζει να πάρει τα εκατομμύρια που κληρονόμησαν.
«Δεν υπάρχει ανάγκη για άλλο ένα ίδρυμα. Αυτό που χρειάζεται είναι διαρθρωτικές αλλαγές», υπογράμμισε. Κατά την άποψή της, η φιλανθρωπία απλά αναπαράγει τη δυναμική της εξουσίας που έχει δημιουργήσει τις συστημικές ανισότητες, που θέλει να εξαφανιστούν. Και οι νέες φορολογικές πολιτικές για τους πλούσιους είναι βασικό κομμάτι αυτού του οράματος.
Όταν έμαθε για την κληρονομιά
Η περιουσία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων της οικογένειας προήλθε από τον Φρίντριχ Ένγκελχορν, ο οποίος περίπου πριν από 150 χρόνια ίδρυσε την BASF στη Γερμανία, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες χημικών στον κόσμο. Η Boehringer Mannheim, η εταιρεία παραγωγής φαρμάκων και διαγνωστικού εξοπλισμού που ανήκε στην οικογένεια, πωλήθηκε έναντι 11 δισεκατομμυρίων στη Roche το 1997.
Ως κληρονόμος μέρους αυτής της περιουσίας, η Ένγκελχορν μεγάλωσε σε μια έπαυλη στη Βιέννη. Πήγε σε γαλλόφωνα σχολεία, έπαιζε ποδόσφαιρο με αγόρια και διάβαζε μανιωδώς. Δεν είχε καμία επίγνωση των ταξικών προνομίων της, λέει. Όταν είδε φίλους να ζουν σε μικρά διαμερίσματα, αναρωτήθηκε γιατί δεν επιλέγουν να μείνουν σε ένα μεγάλο σπίτι με κήπο. «Τα προνόμια σου δίνουν πραγματικά μια πολύ περιορισμένη εικόνα του κόσμου», επισημαίνει.
Στο πανεπιστήμιο στη Βιέννη, η αντίληψή της άρχισε να διευρύνεται. Έγινε εθελόντρια σε ομάδες για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, άρχισε να ενδιαφέρεται για τις διακρίσεις με βάση το φύλο, τη φυλή και την οικονομική κατάσταση.
Στις αρχές του 2020, καθισμένη σε ένα καφέ στην Ελβετία όπου είχε πάει να δει τη γιαγιά της, με αφορμή τα 93α γενέθλιά της, άκουσε έναν λογιστή να της λέει πως μετά τον θάνατο της τελευταίας θα κληρονομήσει πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Της είπε να διασκεδάσει. «Αυτά είναι απλά για να ξοδευτούν», της ανέφερε. «Σαν να λέει “απλά πήγαινε να παίξεις”», θυμάται. Όμως, εκείνη άρχισε να σκέφτεται τη θέση της στην κοινωνία. «Είμαι μέρος του προβλήματος», σκέφτηκε.
Αναζήτησε συμβουλές και ήρθε σε επαφή με οργανώσεις υπέρ της φορολόγησης των εκατομμυριούχων, των οποίων τα μέλη συζητούσαν τα προνόμιά τους και πώς θα κάνουν το κράτος να τους τα αφαιρέσει. Αυτές οι ομάδες, λέει, τη βοήθησαν να συνειδητοποιήσει τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, για την ανακατανομή του πλούτου. Εάν δεν είχε έρθει σε επαφή μαζί τους, «ίσως να είχα συμβιβαστεί με το status quo», παραδέχεται. Κάτι πολύ εύκολο, σημειώνει, «όταν κυριολεκτικά έχεις την πολυτέλεια να μην ενδιαφερθείς».
Πέρυσι έγινε συνιδρύτρια της οργάνωσης Tax Me Now, «μια πρωτοβουλία πλούσιων που είναι ενεργά δεσμευμένοι στη φορολογική δικαιοσύνη», όπως περιγράφεται στην ιστοσελίδα της. Στόχος της οργάνωσης είναι να εφαρμοστεί ή να αυξηθεί ο φόρος κληρονομιάς και πλούτου. Στην Αυστρία, όπου ζει η Ένγκελχορν, ο φόρος κληρονομιάς καταργήθηκε το 2008.
Με τη φορολόγηση των πλουσίων θα εξυπηρετούνταν ένας διπλός σκοπός, λέει η 30χρονη. Θα αυξάνονταν οι δημόσιοι πόροι και θα αφαιρούνταν η πολιτική επιρροή από ανθρώπους που δεν την κέρδισαν δημοκρατικά. «Δεν πιστεύω ότι θα έπρεπε να έχω εξουσία, όπως θα μπορούσε να συμβεί αν χρησιμοποιούσα την περιουσία μου αναλόγως», υπογράμμισε.
Λόγω των πολλών εμφανίσεων της Ένγκελχορν στα ΜΜΕ, δεκάδες άνθρωποι της έχουν ζητήσει οικονομική βοήθεια. Τη διαλύει να λέει όχι, δηλώνει, αλλά πιστεύει ότι δεν θα έπρεπε να αποφασίζει η ίδια πού θα πάνε τα χρήματά της. «Θα ήθελα η φορολογική δικαιοσύνη να πάρει αυτή την αδύνατη απόφαση από τα χέρια μου», τονίζει.
Η 30χρονη έχει δεσμευτεί να παραχωρήσει τουλάχιστον το 90% της κληρονομιάς της, αλλά θέλει να πάει στο κράτος με τη μορφή φόρων και όχι δωρεάς. «Μια κυβέρνηση που δεν θα χρησιμοποιήσει τον φόρο περιουσίας, δεν θα πάρει ένα δώρο έτσι απλά», εξηγεί.
