Πέθανε ο Λεωνίδας Τριβιζάς, σκηνοθέτης, δάσκαλος και ανανεωτής του θεάτρου

Πέθανε ο Λεωνίδας Τριβιζάς, σκηνοθέτης, δάσκαλος και ανανεωτής του θεάτρου Facebook Twitter
0

Μια σπουδαία προσωπικότητα του θέατρου, σκηνοθέτης, δάσκαλος, ο εμπνευστής του Λαϊκού Πειραματικού Θέατρου Λεωνίδας Τριβιζάς πέθανε σε ηλικία 93 ετών.

Γεννημένος στην Κέρκυρα 1929, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, από όπου αποφοίτησε το 1956.

Οι πρώτες σκηνοθετικές του απόπειρες πραγματοποιήθηκαν το 1958 με τον βραχύβιο θίασο Ελεύθερο Θέατρο και το 1960 με τη Νέα Σκηνή του Κωστή Λειβαδέα. Με τον Κώστα Καζάκο έφτιαξαν αυτή την ομάδα που ονόμασαν «Ελεύθερο Θεάτρο», ως συνεταιρικό θίασο που ανέβασε έξι παραστάσεις, ενώ συμμετείχανοι:  Κίττυ Αρσένη, Μάρθα Βούρτση, Άννα Ταρή και Κώστας Πίτσιος, και περιόδευσαν στη Θεσσαλονίκη και επαρχιακές πόλεις δίνοντας παραστάσεις έργων του ευρωπαϊκού και αμερικάνικου θεάτρου του 20ού αιώνα.

Το Κυκλικό Θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά υπήρξε η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια εισαγωγής της κυκλικής σκηνής στο ελληνικό θέατρο, μετά το Θέατρο Τέχνης, παρότι η σκηνή στο Θέατρο «Ορφέας», είναι ημικυκλική. 

Το 1961 δημιουργεί το Κυκλικό Θέατρο σ’ ένα υπόγειο στην οδό Αλεξάνδρου Σούτσου, όπου επαναδιαπραγματεύεται τη λειτουργία της κυκλικής σκηνής, ανατρέποντας τις μέχρι τότε παγιωμένες αντιλήψεις της θεατρικής επικοινωνίας μέσα στην παραδοσιακή ιταλική σκηνή και ανοίγει νέες προοπτικές για τον θεατή, αλλά και τον ηθοποιό.

Αποδίδει μια κοινωνική σημασία στο κυκλικό θέατρο, σπάζοντας το φράγμα που χώριζε το θέατρο από την καθημερινή ζωή των ευρύτερων μαζών και δημιουργώντας την άμεση δυνατότητα να ανοίξουν μικρά μόνιμα θέατρα οπουδήποτε, στους συνοικισμούς, στα περίχωρα, στις μικρές πόλεις και κωμοπόλεις.

 Στον θίασο μετέχουν οι ηθοποιοί Αλέκα Παΐζη, Μάρθα Βούρτση, Κώστας Μπάκας, Νέλλη Αγγελίδου, Χρήστος Πάρλας, Τασσώ Καββαδία, Τίτος Βανδής, Τάνια Σαββοπούλου, Φαίδων Γεωργίτσης, Κώστας Καζάκος κ.ά. και ο σκηνογράφος Γιάννης Καρύδης.

Το Κυκλικό Θέατρο θα σφραγιστεί από δικαστικό αντιπρόσωπο το φθινόπωρο 1963, λόγω αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικράτειας που δικαίωσε ένοικο της πολυκατοικίας που στεγαζόταν το θέατρο που κίνησε δικαστική διαδικασία ότι το θέατρο δεν τηρεί τους όρους λειτουργίας των θεάτρων και θα καταστραφεί στις 20/2/64 με παρουσία αστυνομικών.

Το πρώτο έργο που ανέβασε εκεί ήταν η κωμωδία του Ούγκο Μπέττι "Μια όμορφη Κυριακή του Σεπτέμβρη". Η παράσταση έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από μεγάλο μέρος της θεατρικής κριτικής. Ακολούθησαν τρία έργα με πολιτικοκοινωνικό περιεχόμενο, το  Ένας όμηρος του Μπρένταν Μπίαν, το  "Ερρίκος ο Η’ και οι γυναίκες του"  του Χέρμαν Γκρέσικερ και το έργο του Ζαν Πωλ Σαρτρ "Νεκροί χωρίς τάφο".

Ως επιλογές δραματολογίου τα έργα αυτά προκάλεσαν αντιφατικές κριτικές, όμως ήταν σχεδόν κοινή παραδοχή ότι η σκηνοθεσία πέτυχε να αναδείξει το πνεύμα του εκάστοτε συγγραφέα.Στις παραστάσεις του Κυκλικού Θεάτρου ο Λ. Τριβιζάς συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες όπως οι συνθέτες Μίκης Θεοδωράκης και Γιάννης Μαρκόπουλος, ο σκηνογράφος Γιάννης Καρύδης, οι ηθοποιοί Νέλλη Αγγελίδου, Αλέκα Παΐζη, Τίτος Βανδής κ.ά..

Ακολούθησαν οι συνεργασίες του με το Εθνικό Θέατρο (1965–1967) και στο ελεύθερο θέατρο με τον θίασο του Αλέκου Αλεξανδράκη και τον θίασο του Δημήτρη Χορν.

Οι σπουδές που έκανε στο Παρίσι την περίοδο της Δικτατορίας όταν αυτοεξορίστηκε εκεί και τα μαθήματα του Ρολάν Μπαρτ στην École pratique des hautes études που παρακολούθησε επηρέασαν σημαντικά τον τρόπο που αντιμετώπισε εφεξής τη θεατρική δημιουργία, τη συγκρότηση θιάσων και τις παραστάσεις που ανέβασε, κυρίως έργα κλασικού και σύγχρονου, ξένου δραματολογίου που σύστησε στο ελληνικό κοινό.

Άξονες της δημιουργίας του ήταν η πίστη στην κοινωνική αποστολή του θεάτρου και η ανάγκη πολιτικής παρέμβασης,  η αναζήτηση νέων, άγνωστων ως τότε, στο ελληνικό κοινό, έργων,  η προώθηση της εγχώριας δραματουργίας και  η διάθεση σκηνικού πειραματισμού επάνω σε διαφορετικά θεατρικά είδη και δραματουργικές φόρμες. Τα έργα του προκαλούσαν πάντα συζητήσεις,  αντιπαραθέσεις και η παρουσία του εξέπεμπε ένα ηχηρό σήμα για ο ρόλο του θεάτρου.

Στις σκηνοθετικές του προσπάθειες εισήγαγε διάφορους πειραματισμούς και ακολούθησε σκηνοθετικές τακτικές ανανέωσης σε σχέση με την παράδοση που είχε παγιωθεί στην Ελλάδα κυρίως στην αναβίωση του αρχαίου δράματος. Η πρόταση του στηρίζονταν στην «αντικλασική» αισθητική, όπως στην ανάδειξη του πολιτικού και ιδεολογικού στοιχείου.

Όταν ανέβασε τον "Λάκκο της αμαρτίας" του Γιώργου Μανιώτη, ήταν ο πρώτος που έφερε στο προσκήνιο τα πρόσωπα του περιθωρίου δηλώνοντας ότι το έργο «αρθρώνει για πρώτη φορά στον τόπο μας, το πρόβλημα μιας κατηγορίας περιθωριακών ατόμων, που θέλουμε ν᾽ αγνοήσουμε την ύπαρξή τους και που, όταν δεν το καταφέρνουμε, καταφεύγουμε στις διώξεις, στην ταπείνωση και τον εξευτελισμό».

Κομβικό σημείο της καλλιτεχνικής του διαδρομής υπήρξε η ίδρυση και λειτουργία του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου (1975–1984) και της ομώνυμης Δραματικής Σχολής. Επανήλθε ως σκηνοθέτης το καλοκαίρι του 1996 σκηνοθετώντας την τραγωδία του Σαίξπηρ Βασιλιάς Ληρ (θίασος Κ. Καζάκου). Τελευταία καταγεγραμμένη σκηνοθετική του δουλειά υπήρξε η παράσταση Ο Φάλσταφ, μια ελεύθερη απόδοση της σαιξπηρικής κωμωδίας Οι πρόσχαρες κυρίες του Ουίνδσορ (θίασος Κ. Καζάκου, 1998).

Η θεατρική στέγη του Λεωνίδα Τριβιζά μεταφέρθηκε το 1976 στο θέατρο «Πορεία» Εκεί στέγασε το «Λαϊκό Πειραματικό θέατρο» που ίδρυσε με την Ξένια Καλογεροπούλου και τον Γιάννη Φέρτη. Η δραματική σχολή που λειτούργησε παράλληλα είχε καθηγητές τη Μάγια Λυμπεροπούλου, τον Τάσο Υφάντη, τον Μάριος Πλωρίτη, τον Πέτρο Μάρκαρη, την Ελένη Βαροπούλου, την Άννυ  Κολτσιδοπούλου.

Πρώτη παράσταση του «Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου» στο «Πορεία» ήταν μια δραματουργική σύνθεση με θέμα τον Γάμο (Γάμοι μικροαστών του Μπρεχτ Γάμος του Τσέχωφ) που έκανε πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου το 1976. Εμβληματική παράσταση της περιόδου θεωρήθηκε το Ρωμαίικο Πανόραμα του Βαγγέλη Γκούφα, η οποία παίχτηκε για 2 επιτυχημένες σεζόν. Στην παράσταση συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι: Δημήτρης Καταλειφός, Μάγια Λυμπεροπούλου, Μαριέττα Σγουρδαίου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Ναταλία Στεφάνου, Τάσος Υφάντης, Μηνάς Χατζησάββας, Τάκης Χρυσικάκος, Αθηνά Κεφαλά.

Άλλες παραστάσεις του Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου ήταν η Ερυθρά Νήσος του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ το 1978, Ο Λάκκος της Αμαρτίας του Γιώργου Μανιώτη το 1979, Ο Μουγγός του Στρατή Καρρά το 1980, Φως στα σκοτάδια του Μπρεχτ το 1981, Εξορία του Παύλου Μάτεσι το 1983, το Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Πιραντέλλο το 1985. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με την αναβίωση του αρχαίου δράματος το οποίο προσέγγισε με μια σύγχρονη για την εποχή αισθητική.

Το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και το 1984 υπό το βάρος τους σταμάτησε τη λειτουργία του. Όλη την περίοδο που είχε προηγηθεί ο Τύπος της εποχής είχε συνεχή δημοσιεύματα και αντεγκλήσεις αναφορικά με τη μη ένταξη του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου στις κρατικές επιχορηγήσεις.

Για την επόμενη δεκαετία ο Λ. Τριβιζάς απείχε από κάθε επαγγελματική σκηνοθετική δράση, παρόλο που στο διάστημα που μεσολάβησε υπήρχαν δημοσιεύματα που αναφέρονταν σε διεργασίες επιστροφής του. Επέστρεψε για λίγο σκηνοθετώντας δύο παραστάσεις σαιξπηρικών έργων για τον θίασο του Κώστα Καζάκου (Βασιλιάς Ληρ, 1996 και Ο Φάλσταφ ή Οι πρόσχαρες κυρίες του Ουίνδσορ, 1998).

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Πες το με τ’ όνομά του: Γυναικοκτονία» – Ο Παντελής Κυραμαργιός για την έμφυλη βία και τα «Μαύρα Ρούχα»

Πολιτισμός / «Πες το με τ’ όνομά του: Γυναικοκτονία» – Ο Παντελής Κυραμαργιός για την έμφυλη βία και τα «Μαύρα Ρούχα»

Ο Παντελής Κυραμαργιός, μέσω του τραγουδιού «Τα Μαύρα Ρούχα», ευαισθητοποιεί για την έμφυλη βία, τονίζοντας τη μνήμη, τη συλλογική δράση και τη δύναμη της μουσικής ως όχημα αλλαγής
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Τρεις ξεχωριστές queer ταινίες στο 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου

Πολιτισμός / Τρεις ξεχωριστές queer ταινίες στο 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου

Το πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, που θα διεξαχθεί από τις 5 έως τις 18 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, περιλαμβάνει τρεις ταινίες από διαφορετικές χώρες που εξερευνούν queer θεματικές.
LIFO NEWSROOM
Το «γυναικείο ιδεώδες»: Πώς ένα γυμνό του Ραφαήλ αποκαλύπτει τον ρόλο της γυναίκας στην Αναγέννηση

Πολιτισμός / Γιατί στην Αναγέννηση ζωγράφιζαν κυρίως το γυμνό ανδρικό σώμα και πώς ο Ραφαήλ άλλαξε τα πάντα

Μία νέα έκθεση, με έργα του Ραφαήλ και του Λεονάρντο Ντα Βίντσι μεταξύ άλλων, εξερευνά τις ιδέες της Αναγέννησης για το γυμνό σώμα, τη σεμνότητα, την ντροπή, αλλά και τα κοινωνικά πρότυπα για τα δύο φύλα
LIFO NEWSROOM
ΛΕΞ: Έβγαλε το νέο άλμπουμ και αποθεώθηκε - «Παπαλουκάς, Διαμαντίδης και Σπανούλης μαζί» γράφουν

Πολιτισμός / ΛΕΞ: Έβγαλε νέο άλμπουμ και αποθεώθηκε - «Παπαλουκάς, Διαμαντίδης και Σπανούλης μαζί» γράφουν

Τα χρόνια έχουν περάσει, οι καιροί έχουν αλλάξει και ο καλλιτέχνης της ραπ σκηνής με τα γεμάτα γήπεδα «σα να παίρνουμε πρωτάθλημα» φροντίζει να εξελίσσεται και να μην μένει στα παλιά
LIFO NEWSROOM
Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Πολιτισμός / Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Το μνημείο Ασλάν Καγιά (Βράχος του Λέοντος), ένα μνημείο 2.600 ετών που παρουσιάζει μορφές σφίγγας και μια εικόνα θηλυκής θεότητας που πλαισιώνεται από λιοντάρια
LIFO NEWSROOM