Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διαταράξει τις οικονομίες και τις αγορές σε όλο τον κόσμο, από τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων μέχρι τις ευρωπαϊκές τράπεζες, τις μετοχές των αναδυόμενων αγορών και το ρωσικό νόμισμα.
Το Reuters ανέλυσε πώς η μεγαλύτερη σύγκρουση της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πόλεμος στην Ουκρανία, διαμόρφωσε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές τους τελευταίους 12 μήνες.
Πόλεμος στην Ουκρανία: Δολάριο, το ασφαλές καταφύγιο
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους το δολάριο κυριάρχησε το περασμένο έτος και ένας από αυτούς είναι η ιδιότητά του ως το απόλυτο ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους αβεβαιότητας. Οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου, οι οποίες έπληξαν έντονα νομίσματα όπως το ευρώ, οδήγησαν σε άνοδο το δολάριο.
Το δολάριο έχει υποχωρήσει από τα υψηλά δύο δεκαετιών του Σεπτεμβρίου, αλλά εξακολουθεί να έχει αυξηθεί κατά 8% έναντι μια ομάδας νομισμάτων από την έναρξη της σύγκρουσης. Ωστόσο, ο αντίκτυπος σε άλλα κατά καιρούς ασφαλή καταφύγια, όπως τα κρατικά ομόλογα, είναι περίπλοκος.
Οι τιμές των αμερικανικών και ευρωπαϊκών ομολόγων αυξήθηκαν τις ημέρες που ακολούθησαν την εισβολή της Ρωσίας, καθώς οι επενδυτές αναζήτησαν ασφάλεια σε περιουσιακά στοιχεία υψηλής ποιότητας. Αλλά σύντομα έπεσαν και οι αποδόσεις εκτινάχθηκαν, καθώς ο πόλεμος προκάλεσε ένα ενεργειακό σοκ και ο πληθωρισμός διογκώθηκε, ενώ οι κεντρικές τράπεζες απάντησαν με επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Γερμανίας αυξήθηκε στο 2,4% από μόλις 0,2% στις 23 Φεβρουαρίου 2022.
Πόλεμος στην Ουκρανία: Η ενεργειακή κρίση
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε μαζί του μια ενεργειακή κρίση που δεν ομοιάζει με καμία άλλη. Η μετά Covid-19 περίοδος είχε ήδη αυξήσει τις τιμές για τα πάντα, από το πετρέλαιο μέχρι τον άνθρακα και το φυσικό αέριο. Αλλά όταν τα ρωσικά τανκς εισέβαλαν στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022, οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύτηκαν σχεδόν κατά 400% σε δύο εβδομάδες. Μέχρι τον Αύγουστο, ήταν 700% υψηλότερες από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα.
Προπολεμικά, η Ρωσία προμήθευε πάνω από το 30% του φυσικού αερίου της Ευρώπης, το μεγαλύτερο μέρος του μέσω ενός δικτύου αγωγών μήκους χιλιάδων χιλιομέτρων. Μόλις την χτύπησαν οι δυτικές κυρώσεις, οι ροές αερίου στέρεψαν. Οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύτηκαν στα ύψη, φέρνοντας την απειλή διακοπών ρεύματος, ύφεσης και μια ανησυχητική στροφή σε πιο «βρώμικες» πηγές καυσίμων.
Ευτυχώς, ο χειμώνας αποδείχθηκε ήπιος και η Ευρώπη βρήκε άλλους προμηθευτές, με αποτέλεσμα η τιμή του φυσικού αερίου να επανέλθει σε περίπου 50 MWh, τη χαμηλότερη τιμή από τον Αύγουστο του 2021. Όμως, υπάρχει μια καθυστέρηση περίπου 6-9 μηνών μεταξύ του τι συμβαίνει στη χονδρική αγορά και του τι συμβαίνει στους λογαριασμούς των καταναλωτών, πράγμα που σημαίνει ότι η τιμωρητική εκτόξευση του περασμένου Αυγούστου σε σχεδόν 350 MWh - που ισοδυναμεί με μια τιμή πετρελαίου άνω των 200 δολαρίων το βαρέλι - δεν έχει καν αρχίσει να επηρεάζει
Πανάκριβα τα τρόφιμα
Οι τιμές των τροφίμων, οι οποίες είχαν ήδη αυξηθεί το 2021 μετά την COVID-19, εκτοξεύτηκαν και πάλι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, λόγω των φόβων για ελλείψεις και διαταραχές στο εμπόριο στη Μαύρη Θάλασσα.
Πέρυσι ο μέσος δείκτης τιμών του Οργανισμού Τροφίμων του ΟΗΕ έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ, σημειώνοντας αύξηση 14,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο δείκτης είχε ήδη κερδίσει 28% το 2021.
Το υψηλότερο κόστος ενέργειας και εισροών, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και η συνεχιζόμενη ισχυρή παγκόσμια ζήτηση τροφίμων εντείνουν την πίεση. Στο σύνολο του 2022, τέσσερις από τους πέντε υποδείκτες τροφίμων - δημητριακά, κρέας, γαλακτοκομικά και φυτικά έλαια - έφτασαν σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Οι πιέσεις στις τιμές των τροφίμων χαλαρώνουν, αλλά αυτό ελάχιστα μετριάζει το πλήγμα για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας αποτελούν μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών. Οι κλονισμοί που σχετίζονται με την πανδημία COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία σημαίνουν ότι ο κόσμος είναι απίθανο να επιτύχει τον μακροχρόνιο στόχο του τερματισμού της ακραίας φτώχειας έως το 2030, προειδοποίησε η Παγκόσμια Τράπεζα.
Το πρόβλημα με το ρούβλι
Το περασμένο έτος σημειώθηκαν σοβαρότατες διακυμάνσεις για το νόμισμα της Ρωσίας ήτοι μια πτώση άνω του 50% μετά την εισβολή σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ τον Μάρτιο. Ακολούθησε άνοδος άνω του 200% σε υψηλό πολλών ετών τον Ιούνιο χάρη στην εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, στους περιορισμούς στο συνάλλαγμα και στην αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα. Δώδεκα μήνες μετά, το ρούβλι έχει επανέλθει σε γενικές γραμμές στον προπολεμικό 12μηνο μέσο όρο του.
Η Ρωσία επιθυμεί ένα ασθενέστερο ρούβλι για να ενισχύσει τα έσοδα από υδρογονάνθρακες, τα οποία βοηθούν στην κάλυψη του διευρυνόμενου δημοσιονομικού ελλείμματος και την εκτίναξη των εγχώριων δαπανών λόγω του διογκούμενου κόστους του πολέμου στην Ουκρανία.
Αλλά προσπαθεί επίσης να στηρίξει τα δημοσιονομικά της με την πώληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της, και ξεκίνησε παρεμβάσεις για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν ένα χρόνο τον Ιανουάριο. Νέα πίεση στο ρωσικό νόμισμα θα μπορούσε να προέλθει από τις νέες κυρώσεις.
Πόλεμος στην Ουκρανία: Δύο στρατόπεδα στις τράπεζες στην ΕΕ
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες υπέστησαν πλήγμα όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Έκτοτε, όσες μείωσαν τους δεσμούς τους έχουν καταγράψει υπεραποδόσεις και όσες δεν το έκαναν συνεχίζουν να βλέπουν τις μετοχές τους να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις.
Για παράδειγμα οι μετοχές της Raiffeisen Bank International υπέστησαν τη Δευτέρα τη χειρότερη ημερήσια πτώση τους από την έναρξη του πολέμου, καθώς ο αυστριακός τραπεζικός φορέας τράβηξε την προσοχή των αξιωματούχων των αμερικανικών κυρώσεων για τις ρωσικές δραστηριότητές του. Οι μετοχές της Raiffeisen, βαθιά ενσωματωμένες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ρωσίας, έχουν υποχωρήσει πάνω από 40% από την αρχή του 2022.
Η γαλλική Societe Generale πούλησε τον Μάιο τη ρωσική επιχείρησή της Rosbank, δεχόμενη πλήγμα 3 δισεκατομμυρίων ευρώ (3,18 δισεκατομμυρίων δολαρίων). Η ιταλική UniCredit μείωσε τη διασυνοριακή έκθεσή της στη Ρωσία κατά δύο τρίτα, αλλά εξακολουθεί να κατέχει την θέση ενός από τους 15 κορυφαίους δανειστές της Ρωσίας. Έχει δεσμευτεί να μειώσει την παρουσία της, γεγονός που καθησύχασε τους επενδυτές. Οι μετοχές της SocGen και της UniCredit τέλος έχουν ανακάμψει από το χτύπημα μετά την εισβολή.
