Η απλή αναλογική θα εφαρμοστεί φέτος στις εκλογές της 21η Μαΐου μετά από τρεις και πλέον δεκαετίες στην Ελλάδα.
Στο σύστημα με απλή αναλογική, που θα εφαρμοστεί στις εκλογές της 21ης Μαΐου, ο αριθμός των εδρών που λαμβάνουν οι συνδυασμοί εξαρτάται μόνο από το εθνικό ποσοστό τους, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά τους ανά εκλογική περιφέρεια.
Η απλή αναλογική κατανέμει όλες τις έδρες –δηλαδή και τις 300– με απόλυτη αναλογικότητα σε όσα κόμματα πιάσουν στην επικράτεια ποσοστό πάνω από 3%.
Στην καθαρή μορφή της απλής αναλογικής, οι έδρες κάθε συνδυασμού προκύπτουν από το γινόμενο «Εθνικό ποσοστό X συνολικός αριθμός εδρών» (στρογγυλοποιημένο στον προηγούμενο ακέραιο).
Οι έδρες των κομμάτων υπολογίζονται ως εξής: ποσοστό εκλογών/100x300 (αρ. βουλευτών)=έδρες. Συνεπώς, αν για παράδειγμα ένα κόμμα λάβει 30% θα έχει συνολικά 90 έδρες. Σημειωτέον ότι η στρογγυλοποίηση πηγαίνει πάντα προς το προηγούμενο ακέραιο.
Ωστόσο το σύστημα της απλής αναλογικής σχεδόν απαγορεύει τις μονοκομματικές πλειοψηφίες. Το πρόβλημα του συστήματος αυτού είναι ότι είναι πιο δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση, καθώς απαιτείται συνεργασία πολλών κομμάτων εκτός αν κάποιο κόμμα καταφέρει να πάρει το 50,1% των ψήφων, που είναι αρκετά δύσκολο.
Ανεξαρτήτου συστήματος απλής αναλογικής, ωστόσο, η αυτοδυναμία είναι δύσκολος στόχος και όπως φαίνεται και από τα παραδείγματα στην Ευρώπη, πολλές είναι οι κυβερνήσεις, που καταφεύγουν σε πολυκομματικούς σχηματισμούς μετά από συνεργασίες.
Κυβερνήσεις συνεργασίας στην Ευρώπη
Ο χαρακτήρας των κυβερνήσεων στην Ευρώπη το 2023 εμφανίζεται ξεκάθαρα να τείνει προς τις συνεργασίες, παρά στις μονοκομματικές κυβερνήσεις.
Από τη Βαλτική έως την Ιρλανδία και από την Ισπανία έως τη Βουλγαρία, οι κυβερνήσεις συνασπισμού φαίνεται να αποτελούν τον κανόνα, παρά την εξαίρεση.
Από τις 26 χώρες της Ε.Ε., εκτός της Ελλάδας και τριών άλλων- κρατών μελών, όλες έχουν κυβερνήσεις συνεργασίας με επικεφαλής τον αρχηγό του πρώτου κόμματος.
Ελλάδα, Ουγγαρία, Μάλτα, Πορτογαλία είναι οι μόνες με μονοκομματική κυβέρνηση. Η Μάλτα είναι η μοναδική χώρα που δεν έχει κυβερνηθεί από κυβερνήσεις συνασπισμού καθώς έχει ένα ιδιαίτερα σταθερό δικομματικό σύστημα.
Η Γαλλία, έχει ημιπροεδρική κοινοβουλευτική Δημοκρατία, όπου ο πρόεδρος κατέχει τον κυρίαρχο ρόλο στην εκτελεστική εξουσία. Το σύστημα είναι απολύτως πλειοψηφικό, σε δύο γύρους.
Το εκλογικό σύστημα σε ευρωπαϊκές χώρες
-Γερμανία: Έχει τρικομματική κυβέρνηση με Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους. Το γερμανικό μοντέλο, έχει την πρωτοτυπία οι ψηφοφόροι να μπορούν να ψηφίζουν άλλον βουλευτή στις μονοεδρικές περιφέρειες και διαφορετικό κόμμα στην επικράτεια (εκλέγονται βουλευτές και με λίστα).
-Δανία: Η Δανία έχει εξακομματική κυβέρνηση κεντροαριστερά, με πρωθυπουργό τη Μέτε Φρεντέρικσεν, την επικεφαλής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Η χώρα τα τελευταία 40 χρόνια έχει κυβερνήσεις μειοψηφίας.
-Εσθονία: Έχει τρικομματική κυβέρνηση με τους Μεταρρυθμιστές, τους Σοσιαλιστές και τους συντηρητικούς.
-Ισπανία: Έχει συγκυβέρνηση από τους Σοσιαλιστές και τους (αριστερούς) Podemos.
-Ιρλανδία: Είναι από τις λίγες χώρες όπου ο επικεφαλής της κυβέρνησης δεν είναι ο αρχηγός κόμματος με τις περισσότερες ψήφους. Στις εκλογές του 2020 το αριστερό Σιν Φέιν ισοψήφησε σε έδρες (37) με το κεντροδεξιό Φιάνα Φέιλ. Το δεύτερο, όμως, συμμάχησε με το κεντρώο Φίνε Γκέιλ που είχε 35 έδρες και οι ηγέτες τους μοιράστηκαν την πρωθυπουργία.
-Ιταλία: Η Ιταλία έχει κυβέρνηση συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς. Στην Ιταλία, που είχε ως πάγιο εκλογικό μοντέλο την απλή αναλογική, οι πολιτικοί της, διαπιστώνοντας ότι αυτή είχε ως συνέπεια, ο μέσος χρόνος ζωής κάθε κυβέρνησης να είναι μόλις 10 μήνες. Έτσι καθιέρωσαν τα τελευταία χρόνια ένα από τα πλέον πλειοψηφικά συστήματα. Το πρώτο κόμμα –ή ο συνασπισμός κομμάτων που θα κερδίσει– παίρνει το 55% των εδρών ανεξαρτήτως του ποσοστού του.
-Κροατία: Έχει δικομματική κυβέρνηση με επικεφαλής τον αρχηγό του κεντροδεξιού κόμματος Κροατική Δημοκρατική Ένωση.
-Κύπρος: Το πολιτικό σύστημα της Κύπρου είναι προεδρικό, αλλά για τη νομοθέτηση απαιτείται πολυκομματική συνεργασία. Τα δύο κόμματα του Κέντρου (ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ) που στήριξαν στον νεοεκλέγεντα Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη ανήκουν στη μειοψηφία, πίσω από τα δύο μεγάλα κόμματα της Δεξιάς (ΔΗΣΥ) και της Αριστεράς (ΑΚΕΛ).
-Λετονία: Τέσσερα κόμματα απαρτίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας της Λετονίας: Κεντροδεξιά, Νέοι Συντηρητικοί, Φιλελεύθεροι και Εθνικιστές.
-Λιθουανία: Η Λιθουανία έχει τρικομματική κυβέρνηση με κόμματα της κεντροδεξιάς παράταξης, τους Συντηρητικούς και τους Φιλελεύθερους.
-Λουξεμβούργο: Τρικομματική είναι και η κυβέρνηση στο Λουξεμβούργο με συνεργασία Φιλελευθέρων, Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων.
-Μάλτα: Η Μάλτα είναι από τις λίγες με μονοκομματική κυβέρνηση. Πρωθυπουργός από το πρώτο κόμμα, ο σοσιαλδημοκράτης Ρόμπερτ Αμπέλα.
-Ολλανδία: Η κυβέρνηση στην Ολλανδία είναι τετρακομματική με συνεργασία Φιλελεύθερων και Κεντροδεξιών.
-Ουγγαρία: Η Ουγγαρία είναι άλλη μία μονοκομματική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του δεξιού πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν, σε τέταρτη θητεία.
-Πολωνία: Τρικομματική είναι η κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ δεξιών λαϊκιστων και εθνικιστών στην Πολωνία.
-Πορτογαλία: Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Πορτογαλίας σχημάτισε μονοκομματική (αυτοδύναμη) κυβέρνηση.
-Ρουμανία: Η Ρουμανία έχει τρικομματική κυβέρνηση με κεντροδεξιά, Σοσιαλιστές και μειονοτικό κόμμα.
-Σλοβακία: Τρικομματική είναι και η κυβέρνηση της Σλοβακίας σε μια συνεργασία ανάμεσα σε συντηρητικούς, δεξιούς λαϊκιστές και Φιλελεύθερους.
-Σλοβενία: Αντίστοιχα και η κυβέρνηση της Σλοβενίας είναι μία συνεργασία τριών κομμάτων από Φιλελεύθερους, Κεντροαριστερούς και Αριστερούς.
-Σουηδία: Η κυβέρνηση της Σουηδίας είναι αποτέλεσμα συνεργασίας τεσσάρων κομμάτων από σχηματισμούς της δεξιάς και της ακροδεξιάς που κατήλθαν ως συνασπισμός.
-Τσεχία: Πεντακομματική είναι η κυβέρνηση της Τσεχίας με συμμετοχή Συντηρητικών, Φιλελεύθερων, Χριστιανοδημοκρατών και ανεξάρτητων. Επικεφαλής ο αρχηγός του πρώτου κόμματος Πετρ Φιάλα.
-Φινλανδία: Πέντε κόμματα απαρτίζουν τη φινλανδική βουλή κεντροαριστεράς.
