Ο θάνατος του Χασάν Νασράλα, του ηγέτη της Χεζμπολάχ, από αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα έχει επικεντρώσει την προσοχή στις ένοπλες ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και είναι αφοσιωμένες στην αντιμετώπιση της αμερικανικής και ισραηλινής επιρροής στη Μέση Ανατολή.
Το δίκτυο που το Ιράν αποκαλεί «άξονα αντίστασης» περιλαμβάνει τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ, τη συριακή κυβέρνηση, τους Χούτι της Υεμένης και ένοπλες ομάδες στη Συρία και το Ιράκ.
Το Ιράν ενθάρρυνε τις ομάδες επί δεκαετίες για να τους επιτρέψει να πραγματοποιήσουν επιθέσεις στο Ισραήλ καθώς και σε άλλες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, τις οποίες το Ιράν θεωρούσε μερικές φορές ως εχθρούς. Το δίκτυο παρείχε επίσης στο Ιράν πολύτιμους συμμάχους στα σύνορα του Ισραήλ ή κοντά στα σύνορα του Ισραήλ που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά κατά των ισραηλινών επιθέσεων στο ίδιο το Ιράν.
Όταν η Χαμάς ηγήθηκε των θανατηφόρων επιθέσεων στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και το Ισραήλ απάντησε με μια καταστροφική εισβολή στη Γάζα, πολλές από τις ομάδες πραγματοποίησαν τα δικά τους πλήγματα κατά του Ισραήλ ή επιτέθηκαν στα αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ και τη Συρία λόγω της υποστήριξης της Ουάσιγκτον προς το Ισραήλ.
Το Ισραήλ έχει εξετάσει τη δύναμη της συμμαχίας πραγματοποιώντας τολμηρές επιθέσεις στον Λίβανο, τη Συρία, την Υεμένη, ακόμη και το ίδιο το Ιράν, όπου δολοφόνησε έναν κορυφαίο ηγέτη της Χαμάς καθώς οι ηγέτες του άξονα συγκεντρώθηκαν για την προεδρική ορκωμοσία του Ιράν. Η απάντηση από το Ιράν και τις συμμαχικές πολιτοφυλακές του ήταν λιγότερο αποτελεσματική από ό,τι περίμεναν πολλοί άνθρωποι στην περιοχή, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη δύναμη και τη συνοχή του δικτύου. Τώρα, καθώς το Ισραήλ συνεχίζει να επιτίθεται στη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και τους Χούτι, ο άξονας της αντίστασης θα ανταποκριθεί στο όνομά του;
Ιράν: Το κέντρο
Για χρόνια, το Ιράν ήταν αουτσάιντερ στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν είναι κυρίως περσόφωνο σε μια περιοχή όπου οι περισσότεροι μιλούν αραβικά. Είναι επίσης σε συντριπτική πλειοψηφία σιίτες μουσουλμάνοι σε μια περιοχή όπου η πλειοψηφία είναι σουνίτες μουσουλμάνοι. Η οικονομία του έχει ακρωτηριαστεί από τις δυτικές κυρώσεις που σκοπό έχουν να μετατρέψουν τη χώρα σε παρία. Ωστόσο, το Ιράν έχει καταφέρει να προβάλει στρατιωτική ισχύ σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής υποστηρίζοντας τοπικές πολιτοφυλακές με όπλα, εκπαίδευση και οικονομική υποστήριξη.
Οι ομάδες λαμβάνουν ιρανική υποστήριξη και μοιράζονται το μίσος του Ιράν για το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, αλλά έχουν επίσης τα δικά τους συμφέροντα και δεν ελέγχονται πλήρως από την Τεχεράνη. Η Χαμάς, για παράδειγμα, δεν συντόνισε την επίθεσή της στο Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο με το Ιράν, σύμφωνα με Άραβες και Αμερικανούς αξιωματούχους. Οι ειδικοί λένε ότι το Ιράν ακολουθεί μια λεπτή γραμμή, επιχειρώντας να προβάλει στρατιωτική ισχύ αποφεύγοντας ταυτόχρονα έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με το Ισραήλ, ο οποίος θα μπορούσε να παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες και να θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση του ιρανικού καθεστώτος.
Χεζμπολάχ: Το μεγαλύτερο μη κρατικό οπλοστάσιο
Η Χεζμπολάχ είναι μια σιιτική μουσουλμανική μαχητική ομάδα που δημιουργήθηκε με ιρανική καθοδήγηση τη δεκαετία του 1980, κατά τη διάρκεια του χάους του μακροχρόνιου εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου. Δημιουργήθηκε για να πολεμήσει την ισραηλινή κατοχή του νότιου Λιβάνου, η οποία έληξε το 2000. Η θέση της ομάδας στον αραβικό κόσμο εκτοξεύτηκε στα ύψη αφού πολέμησε ουσιαστικά το Ισραήλ μέχρι που επήλθε αδιέξοδο το 2006.
Η Χεζμπολάχ, που θεωρείται η πιο βαριά οπλισμένη μη κρατική ομάδα στον κόσμο, έχει επίσης εξελιχθεί σε ισχυρή πολιτική δύναμη στον Λίβανο· επέκτεινε τις επιχειρήσεις της στη Συρία· και βοήθησε στην εκπαίδευση ομάδων που συνδέονται με το Ιράν στο Ιράκ, την Υεμένη και αλλού. Έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική ομάδα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες.
Η ομάδα άρχισε να εμπορεύεται πυραύλους πέρα από τα σύνορά της με το Ισραήλ μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, αν και οι δύο πλευρές φρόντισαν να μετριάσουν τις ανταλλαγές τους για να αποφύγουν έναν ευρύτερο πόλεμο. Αλλά αυτή η προσέγγιση χάλασε τον Ιούλιο, όταν μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή σκότωσε τον Φουάντ Σουκρ, υψηλόβαθμο διοικητή της Χεζμπολάχ, στη Βηρυτό, μετά από ρουκέτα που εκτοξεύτηκε από τον Λίβανο και σκότωσε 12 παιδιά σε μια πόλη που ελέγχεται από το Ισραήλ. Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο, το Ισραήλ εξαπέλυσε μια αιφνιδιαστική επίθεση πυροδοτώντας παγιδευμένους με έκρηξη τηλεειδοποιητές και κινητά τηλέφωνα της Χεζμπολάχ, και στη συνέχεια βομβαρδίζοντας τοποθεσίες σε περιοχές του Λιβάνου όπου κυριαρχεί η Χεζμπολάχ και σκοτώνοντας τον μακροχρόνιο ηγέτη της ομάδας, Χασάν Νασράλα.
Χαμάς: Άμεση σύνδεση με τον αγώνα των Παλαιστινίων
Η Χαμάς, το μεγαλύτερο σουνιτικό μέλος του δικτύου του Ιράν, ιδρύθηκε το 1987 κατά τη διάρκεια της πρώτης παλαιστινιακής εξέγερσης ενάντια στην ισραηλινή στρατιωτική κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Γάζας. Η Χαμάς είναι από τότε υπεύθυνη για επιθέσεις αυτοκτονίας που σκότωσαν Ισραηλινούς αμάχους και για τη σύλληψη και τη δολοφονία Ισραηλινών στρατιωτών. Αλλά η Χαμάς ήταν επίσης η κυβερνητική δύναμη στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007 έως ότου ο τρέχων πόλεμος χαλάρωσε τη λαβή της. Στις 7 Οκτωβρίου, υπό την ηγεσία του Γιάχια Σινουάρ, η Χαμάς εξαπέλυσε μια μαζική επίθεση από τη Γάζα στο Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους, στην πλειονότητά τους άμαχους, και παίρνοντας περίπου 250 ομήρους. Το Ισραήλ απάντησε με μια μαζική στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα που περιελάμβανε μια από τις πιο έντονες εκστρατείες βομβαρδισμών του αιώνα. Οι υγειονομικές αρχές της Γάζας έχουν αναφέρει πάνω από 41.000 θανάτους από τον πόλεμο.
Οι Χούθι: Μια ομάδα που μπορεί να διαταράξει τα δρομολόγια της ναυτιλίας
Οι Χούτι (Ανσαρουλάχ) είναι σιίτες μαχητές που πολεμούν την κυβέρνηση της Υεμένης για περίπου δύο δεκαετίες και τώρα ελέγχουν τα βορειοδυτικά της χώρας και την πρωτεύουσά της, τη Σάνα, όπου ζει η πλειοψηφία του πληθυσμού της Υεμένης. Αντιτίθενται σθεναρά στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Το 2014, ένας στρατιωτικός συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας παρενέβη για να προσπαθήσει να αποκαταστήσει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας από τους Χούτι, επιδεινώνοντας έναν εμφύλιο πόλεμο που έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, οι Χούτι άρχισαν να εκτοξεύουν drones και πυραύλους σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, απειλώντας τη θαλάσσια κυκλοφορία σε μια από τις πιο πολυσύχναστες πλωτές οδούς του κόσμου. Έχουν επίσης εκτοξεύσει πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Ισραήλ, πυροδοτώντας αντίποινα αεροπορικών επιδρομών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαπέλυσαν επίσης αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούτι, και δύο Αμερικανοί SEAL του Πολεμικού Ναυτικού σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια επιδρομής κομάντο σε ένα μικρό πλοίο που μετέφερε εξαρτήματα όπλων με προορισμό την Υεμένη.
Συρία: Η κυβέρνηση και οι πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν
Το Ιράν έχει στηρίξει τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας με πολλούς τρόπους, παρέχοντας δάνεια, πετρέλαιο και τις υπηρεσίες της Χεζμπολάχ, οι μαχητές της οποίας ενώθηκαν με τις δυνάμεις του καθεστώτος κατά τη διάρκεια ορισμένων από τα πιο βάναυσα κεφάλαια του συριακού εμφυλίου πολέμου. Το Ισραήλ λέει ότι οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν χρησιμοποιούν επίσης τη χώρα για την κατασκευή και αποθήκευση όπλων που το Ιράν διανέμει σε ένοπλες ομάδες στη Συρία και σε όλη την περιοχή, ειδικά στη Χεζμπολάχ.
Η Συρία φιλοξενεί επίσης μαχητές που στρατολογούνται στο Ιράν και ελέγχονται από τη δύναμη Quds, την εξωτερική στρατιωτική και υπηρεσία πληροφοριών του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης. Οι Φρουροί της Επανάστασης διαθέτουν επίσης τουλάχιστον δύο πολιτοφυλακές στη Συρία: την ταξιαρχία Fatemiyoun, που αποτελείται από Αφγανούς πρόσφυγες· και η ταξιαρχία Zainebiyoun, που αποτελείται από Πακιστανούς πρόσφυγες.
Ιρακινές πολιτοφυλακές: Επικεντρώνονται στην επίθεση κατά των αμερικανικών στρατευμάτων
Οι τάξεις της ιρακινής πολιτοφυλακής προέρχονταν αρχικά σε μεγάλο βαθμό από Σιίτες που διώχθηκαν υπό το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, εξορίστηκαν στο Ιράν και επέστρεψαν μετά την εισβολή των ΗΠΑ που ανέτρεψε τον δικτάτορα το 2003. Μερικοί επέστρεψαν μοιράζοντας την εχθρική άποψη του Ιράν για τις Ηνωμένες Πολιτείες και σύντομα δημιούργησαν ένοπλες ομάδες. Αυτές οι ομάδες έγιναν ολοένα και πιο μαχητικές και με τη βοήθεια του Ιράν έγιναν ολοένα και πιο ισχυρές ως μαχητική δύναμη. Η ανδρεία τους βοήθησε το Ιράκ να ανακαταλάβει το βόρειο τμήμα της χώρας από τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους το 2017.
Έκτοτε, έχουν γίνει μέρος του ιρακινού μηχανισμού ασφαλείας, ωστόσο έχουν επίσης επιτεθεί σε Αμερικανούς στρατιώτες που εδρεύουν στο Ιράκ μετά από πρόσκληση της ιρακινής κυβέρνησης. Μερικές από τις δυνάμεις τους έχουν ενωθεί με πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν στη Συρία και επιτέθηκαν σε Αμερικανούς στρατιώτες που πολεμούν το ISIS εκεί. Οι περισσότερες από τις ομάδες έχουν τώρα πολιτικά φτερά με εκπροσώπους στο κοινοβούλιο του Ιράκ. Πιο πρόσφατα, ορισμένες από αυτές τις ομάδες στόχευσαν επίσης το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων πολλαπλών επιθέσεων μετά τη δολοφονία του Νασράλα.
