Μέλη της πολιτικής αντιπολίτευσης της Νότιας Κορέας υπέβαλαν πρόταση την Τετάρτη για την καθαίρεση του προέδρου Γιουν Σουκ Γιολ μετά την επιβολή του στρατιωτικού νόμου που βύθισε τη χώρα σε κρίση.
Ο ακραίως αντιδημοφιλής πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Γιουν Σουκ Γιολ, σόκαρε τους πολίτες του την Τρίτη κηρύσσοντας «στρατιωτικό νόμο έκτακτης ανάγκης» — ένα επικίνδυνο παιχνίδι εξουσίας που ξεκίνησε μια απίστευτη αναταραχή έξι ωρών και επανέφερε μνήμες από τις στρατιωτικές δικτατορίες που πολλοί Νοτιοκορεάτες πίστευαν ότι είχαν χαθεί στις σελίδες των βιβλίων ιστορίας.
Το διάταγμα του Γιουν, που εκδόθηκε σε τηλεοπτική ανακοίνωση αργά το βράδυ της Τρίτης καθώς κατηγόρησε την αντιπολίτευση για «αντικρατικές» δραστηριότητες, ώθησε χιλιάδες διαδηλωτές που απαιτούσαν επιστροφή στη δημοκρατική κυβέρνηση να συγκεντρωθούν έξω από την Εθνοσυνέλευση, όπου οι βουλευτές συνήλθαν επειγόντως για να ανατρέψουν τη διάταξη. Με τους αστυνομικούς να σχηματίζουν τείχος γύρω από το κοινοβουλευτικό συγκρότημα, ορισμένοι βουλευτές της αντιπολίτευσης σκαρφάλωσαν ακόμη και από τα παράθυρα για να μπουν στην αίθουσα της ολομέλειας όπου διεξαγόταν η ψηφοφορία.
Πριν ξημερώσει το πρωί της Τετάρτης, ο Γιουν είπε ότι θα άρει τον στρατιωτικό νόμο σύμφωνα με την κοινοβουλευτική ψηφοφορία και θα αποσύρει τα στρατεύματα από τους δρόμους. Ολοκλήρωσε τα σχόλιά του με μια τελευταία αναφορά στις «αντικρατικές» δραστηριότητες, αν και ήταν περισσότερο σαν εκ των υστέρων σκέψη παρά ως δικαιολογία για τον στρατιωτικό έλεγχο της χώρας. Το πολιτικό τρενάκι του τρόμου ήταν ακραίο ακόμη και με τα πρότυπα της Νότιας Κορέας, όπου η βαθιά πόλωση και η μαχητική πολιτική συχνά οδηγούν σε δραματικές κινήσεις εξουσίας και αντίθετες κινήσεις.
Νότια Κορέα: Ο πρόεδρος έχει χάσει κάθε νομιμότητα
Μετά από αυτή την άνευ προηγουμένου, εδώ και 45 χρόνια, αναταραχή, έχει ξεκινήσει η συζήτηση για τη διαδικασία καθαίρεσης του προέδρου της Νότιας Κορέας. Η ταχεία απόρριψη της απόφασής του από την Ολομέλεια της Εθνοσυνέλευσης, με τη συνδρομή μάλιστα ψήφων από μέλη του κόμματός του, έχει ακρωτηριάσει την εξουσία του ως ηγέτη.
Οι υψηλά ιστάμενοι συνεργάτες του προέδρου της Νότιας Κορέας Γιουν Σουκ Γιολ, συμπεριλαμβανομένου του επιτελάρχη του και του συμβούλου εθνικής ασφάλειας, προσφέρθηκαν να παραιτηθούν μαζικά, ανακοίνωσε το προεδρικό γραφείο την Τετάρτη. Το κυβερνών κόμμα πραγματοποίησε επίσης έκτακτη συνεδρίαση την Τετάρτη για να συζητήσει το ενδεχόμενο αποχώρησης του Γιουν από το κόμμα, αποχώρησης όλων των μελών του υπουργικού συμβουλίου του και απόλυσης του υπουργού Άμυνας, σύμφωνα με το κρατικό Yonhap News.
Ο Κιμ Μιουνγκ-σου, ΑΓΕΕΘΑ της Νότιας Κορέας, είπε ότι ο στρατός «θα δώσει προτεραιότητα στη δημόσια ασφάλεια, που είναι το βασικό του καθήκον» και «θα λάβει όλες τις προφυλάξεις σε περίπτωση οποιασδήποτε πρόκλησης από τη Βόρεια Κορέα».
Πώς λειτουργεί η διαδικασία καθαίρεσης στη Νότια Κορέα
Το Δημοκρατικό Κόμμα είχε πει ότι θα ξεκινήσει διαδικασίες παραπομπής εάν ο Γιουν δεν παραιτηθεί αμέσως.
Η διαδικασία καθαίρεσης του προέδρου Γιουν Σουκ Γιολ θα απαιτούσε τα δύο τρίτα των ψήφων της 300μελούς Εθνοσυνέλευσης. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν συνολικά 192 έδρες, επομένως ένα νομοσχέδιο θα μπορούσε να υπερψηφιστεί αν οκτώ βουλευτές (ή και παραπάνω) του κόμματος του αντιδημοφιλούς προέδρου ψηφίσουν θετικά στην καθαίρεσή του.
Σε περίπτωση ψηφοφορίας για παραπομπή, ο Γιουν θα καθαιρεθεί αμέσως από τα προεδρικά του καθήκοντα μέχρι την τελική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Νότιας Κορέας.
Το πόσο καιρό θα χρειαζόταν μέχρι να τελεσφορήσει η υπόθεση δεν είναι σαφές. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Νότιας Κορέας, μόλις η Εθνοσυνέλευση παραπέμψει τον πρόεδρο, το θέμα θα μπορούσε να πάει στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Εάν το δικαστήριο επικυρώσει την παραπομπή, ο πρόεδρος θα απομακρυνθεί από τα καθήκοντά του.
Νέες εκλογές πρέπει να διεξαχθούν εντός 60 ημερών από την απομάκρυνση ή την παραίτηση ενός προέδρου. Ο πρωθυπουργός θα αναλάμβανε τότε ως υπηρεσιακός.
Ποιος θα αναλάβει το τιμόνι της Νότιας Κορέας
Εάν ο Γιουν παραιτηθεί ή απομακρυνθεί από το αξίωμα, τότε, σύμφωνα με το σύνταγμα, ο πρωθυπουργός Χαν Ντουκ-σου θα παρέμβει για να ασκήσει προεδρικά καθήκοντα.
Ο Γιουν, ένας συντηρητικός, ανέλαβε τα καθήκοντά του αφού κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2022 με πρωτοφανώς ισχνή (0,37%) διαφορά και διόρισε τον Χαν πρωθυπουργό εκείνη τη χρονιά. Ήταν η δεύτερη φορά που ο Χαν διοριζόταν σε αυτή τη θέση· είχε υπηρετήσει υπό τον πρόεδρο Ροχ Μουν-χιουν, έναν φιλελεύθερο, από τον Απρίλιο του 2007 έως τον Φεβρουάριο του 2008.
Ο Χαν ξεκίνησε την καριέρα του ως δημόσιος υπάλληλος στις αρχές της δεκαετίας του 1970, εργαζόμενος στο εμπόριο και τη βιομηχανία για δεκαετίες. Έλαβε διδακτορικό στα οικονομικά από το Χάρβαρντ το 1984. Από το 2009 έως το 2012, ο Χαν ήταν πρεσβευτής της Νότιας Κορέας στις ΗΠΑ.
Ο Γιουν βρισκόταν σε σφοδρή αντιπαράθεση με την αντιπολίτευση, υπό την ηγεσία του προοδευτικού Δημοκρατικού Κόμματος, σχεδόν για όλη τη θητεία του ως πρόεδρος. Το Δημοκρατικό Κόμμα προκάλεσε μια συντριπτική ήττα στο Κόμμα της Λαϊκής Εξουσίας του στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Απρίλιο, αφήνοντάς τον στα πρόθυρα του να μην μπορεί να κυβερνήσει.
Ο Χαν θα ενεργούσε ως πρόεδρος μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες παραπομπής.
Νότια Κορέα: Νύχτα αναταραχής, στρατιώτες και ο λαός στους δρόμους
Σχεδόν 300 στρατιώτες εισέβαλαν στην Εθνοσυνέλευση στη Σεούλ το βράδυ της Τρίτης, την οποία πολλοί Νοτιοκορεάτες θεώρησαν ως απόπειρα σύλληψης βουλευτών καθώς ετοιμάζονταν να ψηφίσουν κατά της κήρυξης του στρατιωτικού νόμου του προέδρου.
South Korea's National Assembly Secretariat released footage showing helicopters landing and soldiers smashing windows to enter the National Assembly building on December 3, after President Yoon Suk-yeol declared martial law to thwart "anti-state forces" among his opponents, only… pic.twitter.com/N6aROmqKyv
— TRT World (@trtworld) December 4, 2024
Πλάνα από κάμερες ασφαλείας που κυκλοφόρησαν την Τετάρτη έδειξαν τις δραματικές σκηνές καθώς έφταναν στρατιωτικές μονάδες. Τα στρατεύματα αποσύρθηκαν πριν εισέλθουν στην αίθουσα όπου βρίσκονταν οι νομοθέτες, και κανένας δεν πιστεύεται ότι συνελήφθη.
South Korea plunges into crisis after president declares martial lawSouth Korean soldiers are seen entering the Parliament building in Seoul through smashed windows. President Yoon Suk Yeol’s unexpected martial law announcement late on Tuesday, 3 December, shocked the nation,… pic.twitter.com/iiI5QAMmC4
— Ashish kumar (@ashishraj226) December 4, 2024
Δεκάδες στρατιώτες, ορισμένοι φορώντας γυαλιά νυχτερινής όρασης και πολλοί με όπλα, φάνηκαν μέσα και έξω από το κτήριο στα πλάνα που έδωσε στη δημοσιότητα η γραμματεία της συνέλευσης.
Διαδηλώσεις και αναμνήσεις
Η δημόσια κατακραυγή ξέσπασε αμέσως μετά το διάταγμα. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι Νοτιοκορεάτες κυκλοφόρησαν εικόνες του Γιουν που επικολλήθηκαν σε ένα πορτρέτο του Τσουν Ντου-χουαν, του πραξικοπηματία που κατέλαβε την εξουσία το 1979 και ηγήθηκε μιας βάναυσης κυβέρνησης υπό την ηγεσία του στρατού μέχρι που τελικά ανατράπηκε από μια δημοκρατική εξέγερση το 1987.
Protesters Rally Outside #SouthKorea's National Assembly in Defiance of Martial Law Declaration#NYI pic.twitter.com/X8jmH3nXps
— NewYork-i (@Newyork__i) December 4, 2024
Αφού ο Τσουν κήρυξε στρατιωτικό νόμο, φοιτητές στη νοτιοδυτική πόλη Gwangju βγήκαν στους δρόμους για να καλέσουν για επιστροφή στη δημοκρατία. Οι διαμαρτυρίες τους κατεστάλησαν βίαια από τον στρατό της Νότιας Κορέας με την υποστήριξη των ΗΠΑ: εκατοντάδες άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και χιλιάδες τραυματίστηκαν σε αυτό που σήμερα αποκαλείται ευρέως «Η σφαγή της Γκουανγκζού».
Η κήρυξη του στρατιωτικού νόμου του Γιουν ήταν μια ανατριχιαστική υπενθύμιση εκείνης της περιόδου, είπε ο Σιν Μπονγκ-κι, καθηγητής νομικής σχολής του Εθνικού Πανεπιστημίου Kyungpook, στο τηλεοπτικό κανάλι YTN. «Αυτοί οι στρατιωτικοί νόμοι και οι εντολές έκτακτης ανάγκης υπήρχαν μόνο στα βιβλία ιστορίας, ωστόσο ξεδιπλώνονται το 2024», είπε ο Σιν. «Όταν άκουσα τα νέα, έτρεμα».
