Η ξαφνική αποστρατεία 47 ανωτάτων αξιωματικών, δηλαδή αντιστρατήγων, υποστρατήγων, αντιναυάρχων, υποναυάρχων, αντιπτεράρχων και υποπτεράρχων το βράδυ της Παρασκευής προκάλεσε αίσθηση, ιδίως μετά την ανακοίνωση ξαφνικών κρίσεων στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Πολλοί αναρωτήθηκαν για ποιο λόγο ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, δεν μπορούσε να περιμένει μέχρι τον Μάρτιο, οπότε παραδοσιακά κάθε χρόνο διεξάγονται οι κρίσεις, δηλαδή οι προαγωγές και οι αποστρατείες των ανωτάτων αξιωματικών και ζήτησε από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ να πραγματοποιηθούν οι κρίσεις «αιφνιδίως» σε αυτή την χρονική στιγμή.
Ευρισκόμενος εδώ και ενάμιση χρόνο στη θέση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, για δεύτερη φορά τα τελευταία 10 χρόνια -είχε διατελέσει υπουργός Άμυνας από τον Νοέμβριο του 2014 μέχρι τον Ιανουάριο του 2015- ο Νίκος Δένδιας φαίνεται ότι έχει αντιληφθεί την επείγουσα ανάγκη εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης του στρατεύματος με κλείσιμο στρατοπέδων, δημιουργία νέων πολυδύναμων μονάδων, αύξηση της μαχητικής ισχύος και βελτίωση του χρόνου αντίδρασης του στρατεύματος επί της ουσίας εκκρεμεί εδώ και 25 χρόνια. Κι αν η κατάσταση στις αρχές του 2000 επέτρεπε τις βραδείες αλλαγές και τον σταδιακό μετασχηματισμό των ενόπλων δυνάμεων, η υπερδεκαετής οικονομική κρίση, οι τεχνολογικές αλλαγές και τα διδάγματα από τις πολεμικές αναμετρήσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή απαιτούν την υλοποίηση των αλλαγών το ταχύτερο δυνατόν.
Μέσα στο 2025, αναμένεται να κλείσουν 137 από τα 800 στρατόπεδα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, κυρίως του Στρατού Ξηράς. Ναι, 800 στρατόπεδα έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις σε όλη την επικράτεια. Περισσότερα από τα στρατόπεδα του αμερικανικού στρατού. Μέχρι το τέλος του 2025 θα καταργηθεί το 17% των στρατοπέδων, μια αλλαγή που δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ασήμαντη.
Αφού καταργούνται στρατόπεδα και ενοποιούνται σχηματισμοί, προφανώς δεν μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος ο αριθμός των ανωτάτων αξιωματικών. «Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις πάσχουν από έναν υδροκεφαλισμό. Για να το πω σχηματικά, δεν μπορεί ο Ελληνικός Στρατός να έχει περισσότερους Ανώτατους Αξιωματικούς από τον αμερικανικό στρατό που είναι είκοσι φορές μεγαλύτερος, όπως βεβαίως δεν μπορεί και να έχει περισσότερα στρατόπεδα» τόνισε ο Νίκος Δένδιας εξηγώντας την απόφαση για αποστρατεία 47 αντιστρατήγων, υποστρατήγων, αντιναυάρχων, υποναυάρχων, αντιπτεράρχων και υποπτεράρχων.
Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας έχει λάβει την απόφαση να καταργηθούν 23 θέσεις ανωτάτων αξιωματικών. Για λόγους εμπιστευτικότητας η αλλαγή αυτή δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως, ούτε και υπάρχει επίσημη λίστα των οργανικών θέσεων διοικητών σχηματισμών που καταργούνται.
Είναι περίπου αυτονόητο και νομοτελειακό ότι παράλληλα με την κατάργηση στρατοπέδων και συγχώνευση μονάδων εξορθολογίζεται και ο αριθμός των ανωτάτων αξιωματικών. Η διαπίστωση σήμερα είναι ότι στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις αντιστοιχεί σχεδόν ένας (ή μία) αξιωματικός για κάθε έναν (ή μία) υπαξιωματικό. Η μορφή της πυραμίδας που θα έπρεπε να έχει το στράτευμα -πολλοί υπαξιωματικοί, λιγότεροι ανώτεροι αξιωματικοί, ολιγάριθμοι ανώτατοι αξιωματικοί- έχει καταργηθεί στην πράξη. Κι αυτό επιχειρείται να αλλάξει.
Στην Πολεμική Αεροπορία μόνο, παρατηρείται το φαινόμενο να αντιστοιχεί μία θέση υποπτεράρχου για κάθε 10 μαχητικά αεροσκάφη. Η αδράνεια ετών, που οδήγησε στην περίπου αυτονόητη προαγωγή της πλειονότητας των αξιωματικών σε θέσεις ανωτάτων, σχεδιάζεται να μεταστραφεί. Μπορεί να υλοποιηθεί μέχρι τέλους το φιλόδοξο σχέδιο κλεισίματος στρατοπέδων, συγχώνευσης μονάδων και δημιουργίας μεγαλύτερων, πιο ισχυρών σχηματισμών που θα έχουν τη δυνατότητα ταχείας κίνησης, άμεσης ανάπτυξης όπου χρειαστεί με παράλληλη αύξηση της δύναμης πυρός; Το ερώτημα αυτό μένει να απαντηθεί στην πράξη. Οι αντιδράσεις είναι ισχυρές, όχι μόνο από τους βουλευτές που θα κάνουν τα πάντα για να μην κλείσουν στρατόπεδα στις εκλογικές περιφέρειές τους αλλά και από ένα πλέγμα μηχανισμών στις τοπικές οικονομίες που ζουν από την λειτουργία μονάδων κοντά στις περιοχές που δραστηριοποιούνται.
Η αλήθεια είναι ότι η συγχώνευση στρατοπέδων και μονάδων ή ο περιορισμός των θέσεων ανωτάτων αξιωματικών είναι μόνο δύο από τις απαραίτητες αλλαγές. Μεγάλη προσπάθεια απαιτείται για να ανακοπεί η τάση παραίτησης στρατιωτικού προσωπικού που ζητά να αποχωρήσει από τις Ένοπλες Δυνάμεις αναζητώντας πολύ καλύτερες αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα. Είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο στρατός ξηράς, το πολεμικό ναυτικό και η πολεμική αεροπορία, σχεδόν τόσο μεγάλης δυσκολίας όσο αυτό που παρατηρείται στην υγεία, με τη φυγή νέων γιατρών για χώρες του εξωτερικού διότι έτσι καταφέρνουν να λάβουν ταχύτερα την επιθυμητή ειδικότητα παράλληλα με την εξασφάλιση πολύ καλύτερων αποδοχών.
Για να σταματήσει η οικειοθελής αποχώρηση υπαξιωματικών και αξιωματικών για τους οποίους έχουν επενδυθεί πολύ σημαντικά κρατικά κεφάλαια ώστε να εκπαιδευτούν, να επιμορφωθούν στο εξωτερικό και να διατηρήσουν τις ικανότητές τους, απαιτείται ένα πλέγμα από καινοτόμες αλλαγές, που δεν περιορίζονται στην εξασφάλιση κατοικίας ή την αύξηση των αποδοχών. Και αυτό είναι το βασικό πεδίο στο οποίο θα δοκιμαστεί η πολιτική εξορθολογισμού των ενόπλων δυνάμεων. Κυρίως όμως, σε μια εποχή που δεν υπάρχουν βεβαιότητες και οι στρατιωτικές κρίσεις στο πολύ κοντινό περιβάλλον της Ελλάδας δείχνουν την κεφαλαιώδη σημασία διατήρησης ισχυρών και ετοιμοπόλεμων ενόπλων δυνάμεων, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας πρέπει να δείξει ότι αντιλαμβάνεται τα διδάγματα των σημερινών ενόπλων συγκρούσεων και διαθέτει την βούληση, επιμονή και υπομονή να προχωρήσει στον μετασχηματισμό του στρατεύματος.
