Τα ΜΜΕ στον Προκρούστη

Τα ΜΜΕ στον Προκρούστη Facebook Twitter
Εξαιρετικά δημοφιλές παραμένει και το σλόγκαν «αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι» που, όσο ισοπεδωτικό κι «άδικο» ακούγεται για όσους θεωρούμε ότι σεβόμαστε το «λειτούργημα», τόσο αντιπροσωπευτικό της εικόνας που δίνουμε συνολικά προς τα έξω είναι... Φωτο: Nick Paleologos / SOOC
2

Τα περίφημα «διαπλεκόμενα» ΜΜΕ-πολιτικών-επιχειρηματιών, τα υπέρογκα χρέη καναλαρχών και μεγαλοεκδοτών, η ένθεν κακείθεν «κατευθυνόμενη» δημοσιογραφία, ο βαθμός ελευθερίας του Τύπου, η υποβάθμιση των εργασιακών σχέσεων αλλά και της ποιότητας της ενημέρωσης είναι θέματα που βρίσκονται συχνά στη δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια, ενώ «έπαιξαν» πολύ και στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, με τα προσωπεία να καταρρέουν και τον ΣΥΡΙΖΑ να προβάλει ως «τιμωρός-εκδικητής» και ριζοσπάστης αναμορφωτής προτού υποψιαστεί ότι, σαν βρεθείς στην εξουσία, η συνδιαλλαγή με στόχο την αναδιανομή της «πίτας» αλλά και η μίμηση, καμιά φορά, των άθλιων πρακτικών που καταδίκαζες ως αντιπολίτευση συμφέρει περισσότερο από τη ρήξη.

Σημασία, όμως, δεν έχει τελικά η φύση και ο κανονισμός του μέσου αλλά ο σκοπός που υπηρετεί – αυτό είναι που κάνει το μέσο, μήνυμα και εκεί έγκειται η προσωπική ευθύνη ημών των δημοσιογραφούντων.


Είναι, βέβαια, πασιφανές ότι, πέρα από την καραμέλα της κρίσης, την εικόνα των εγχώριων ΜΜΕ, και ειδικά των τηλεοπτικών, τσαλάκωσε η απροσχημάτιστη συστράτευση με οποιονδήποτε εγγυάται τα εκάστοτε συμφέροντα των «φεουδαρχών» που τα ορίζουν (συν το χαμηλής ποιότητας προσφερόμενο προϊόν και ο μισαλλόδοξος, σεξιστικός, συκοφαντικός, εξουσιαστικός λόγος που συχνά-πυκνά εκφέρουν). Έφτασαν έτσι να χάνουν το όποιο δίκιο τους, ακόμα κι όταν είχαν κάποιο. Κανείς δεν «σοκαρίστηκε» όταν σε περσινή δημοσκόπηση της MRB «έπιαναν πάτο» στη θεσμική εμπιστοσύνη των πολιτών (στη 15η θέση «πλασαρίστηκε» ο Τύπος, στη 16η η TV). Εξαιρετικά δημοφιλές παραμένει και το σλόγκαν «αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι» που, όσο ισοπεδωτικό κι «άδικο» ακούγεται για όσους θεωρούμε ότι σεβόμαστε το «λειτούργημα», τόσο αντιπροσωπευτικό της εικόνας που δίνουμε συνολικά προς τα έξω είναι. Η παγκόσμια έκθεση της οργάνωσης Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα για το 2014 έφερνε την Ελλάδα 91η σε σύνολο 180 χωρών αναφορικά με την ελευθερία του Τύπου – η δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ε.Ε. Ως κύριες αιτίες αναφέρονταν η αστυνομική βία κατά δημοσιογράφων, η ατιμωρησία των εμπλεκόμενων ένστολων αλλά και οι σοβαρές επιπτώσεις της κρίσης στην πολυφωνία των ΜΜΕ. Από τον Φλεβάρη και ύστερα η καταστολή –προσώρας, τουλάχιστον– περιορίστηκε αισθητά, όμως η ανοχή στη διαφορετική φωνή παραμένει ζητούμενο.

Σε τούτο το «τοξικό» μιντιακό τοπίο επόμενο είναι να «καίγονται» τα χλωρά μαζί με τα ξερά. Ο απόλυτα θεμιτός όρος «διαπλεκόμενα» ή αλλιώς «συστημικά ΜΜΕ» έφτασε να δαιμονοποιεί συλλήβδην τους εργαζόμενους σε αυτά –ακόμα και άξιους επαγγελματίες που τιμάνε το δύσκολο ψωμί που βγάζουν–, καθώς και οποιοδήποτε ρεπορτάζ δεν ευνοεί τα υπό διαμόρφωση κέντρα εξουσίας, έστω κι αν είναι έγκυρο. Ταυτόχρονα, βλέπουμε ακόμα και θεωρούμενα εναλλακτικά μέσα –έντυπα ή ηλεκτρονικά– να συναγωνίζονται τα κυρίαρχα σε ψεύδη, κιτρινισμό και λαϊκισμό. Το να εργάζεται, βέβαια, ένας δημοσιογράφος σε κάποιο μέσο, «συστημικό» ή μη, που παραπληροφορεί εσκεμμένα, εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα, και να παραμένει, επικαλούμενος θέματα επιβίωσης, εγείρει ζήτημα προσωπικής αλλά και κλαδικής αξιοπρέπειας, όσο «κατανοητό» και να είναι. Γιατί κι όσοι γραφιάδες πρόθυμα υπηρέτησαν ολοκληρωτικά καθεστώτα δεν ήταν απαραίτητα «κακοί», κάνανε απλώς, κι αδίστακτα, «τη δουλειά τους». Θα μου πεις, τι ζητάς από «μαύρους», κακοπληρωμένους ή κι απλήρωτους εργαζόμενους, κύριο κριτήριο «αξιολόγησης» των οποίων είναι το πόσο ακάματα και... ανέξοδα τραβάνε κουπί στη γαλέρα, όχι πού και πώς την κατευθύνουν. Οι επισφαλείς εργασιακές σχέσεις εξακολουθούν να είναι κανόνας, οι απολύσεις ρουτίνα, ο συνδικαλισμός ανεπιθύμητος (πράγματα που, βέβαια, ισχύουν ευρύτερα πια στην αγορά εργασίας), ενώ ζήτημα υπάρχει και με τον νόμο περί αδικημάτων Τύπου που ευνοεί τις διώξεις και τη λογοκρισία. Όχι πως η ποιότητα της ενημέρωσης είναι απαραίτητα καλύτερη στις λοιπές ανεπτυγμένες χώρες, υπάρχουν όμως ασφαλιστικές δικλείδες και ρόλοι διακριτοί.


Ο ίδιος ο τρόπος κυκλοφορίας μιας είδησης άλλαξε θεαματικά, με το Διαδίκτυο να διεκδικεί τα πρωτεία από Τύπο-ραδιόφωνο-TV. Έλα όμως που κοντά στη μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης, την εικονοκλαστική διάθεση, την πολυσυλλεκτικότητα και προπαντός τη διαδραστικότητα που ευνοεί, άνθησαν επίσης η ειδησεογραφία-τρολ και ο λεγόμενος ιντερνετικός γκεμπελισμός. Η αδήλωτη εργασία θέριεψε, συμφέροντα και λογής «διαπλεκόμενα» φύονται πια και εδώ, ενώ η «πρωτιά» της είδησης έγινε ακόμα περισσότερο αυτοσκοπός στα ψηφιακά μέσα, υπονομεύοντας έτσι και τη δική τους αξιοπιστία. Φυσικά και χρειάζεται να μπει επιτέλους μια τάξη στις τηλεοπτικές άδειες, να υποχρεωθούν κανάλια κι εκδοτικά συγκροτήματα να εξοφλήσουν τα χρωστούμενα καθώς και τα υπέρογκα, συχνά αδιαφανή δάνειά τους, δίχως να πληρώσουν περαιτέρω τη νύφη οι εργαζόμενοι. Να αποδυναμωθούν τα «τραστ», να μπουν στον χώρο άνθρωποι με ζήλο, κρίση και συνείδηση, να πάρουν πόδι άσχετοι, φερέφωνα κι «αλεξιπτωτιστές». Σημασία, όμως, δεν έχει τελικά η φύση και ο κανονισμός του μέσου αλλά ο σκοπός που υπηρετεί – αυτό είναι που κάνει το μέσο, μήνυμα και εκεί έγκειται η προσωπική ευθύνη ημών των δημοσιογραφούντων.

2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Αλβανός «λάθρο» εξομολογείται

Ο ελληνικός ρατσισμός / Ένας Αλβανός «λάθρο» εξομολογείται

Η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα και το αντίκτυπό της σε Έλληνες κι Αλβανούς μέσα από τη συγκινητική αυτοβιογραφία του Φατός Ρόσα «Εγώ, ο Λαθρομετανάστης» (εκδ. Ελεύθερος Τύπος), μια μαρτυρία δυνατή που καθηλώνει με την παραστατικότητα, την αμεσότητα και την ευστοχία της
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η αθώωση των αστυνομικών που συμμετείχαν στην εκκένωση του Συντάγματος το '11 έχει πολλές σημασίες

Casus Belli / Γιατί η αθώωση των αστυνομικών που συμμετείχαν στην εκκένωση του Συντάγματος το '11 έχει πολλές σημασίες

Η αθωωτική απόφαση των δεκαοκτώ αστυνομικών που κατηγορούνταν για βιαιότητες κατά την επιχείρηση εκκένωσης της κατειλημμένης πλατείας Συντάγματος τον Ιούλιο του ’11 δεν εξέπληξε κανέναν και απογοήτευσε όποιον τυχόν έλπιζε σε ένα νέο ύφος και ήθος από πλευράς εξουσίας
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tι πρέπει να διδαχτούμε από την περιπέτεια της Ηριάννας και του Περικλή

Casus Belli / Tι πρέπει να διδαχτούμε από την περιπέτεια της Ηριάννας και του Περικλή

Κάθε άνθρωπος που δίκαια διασώζεται από τα νύχια ενός συστήματος εξουσίας βαθιά διεφθαρμένου, αυταρχικού κι ανάλγητου είναι κέρδος για την κοινωνία, αλλά τι θα συμβεί αν στην περίπτωσή της Ηριάννας και του Περικλή βρεθούν κάποιοι λιγότερο νέοι και ωραίοι;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουνε πάντα οι «διαβασμένοι» κύριε Μακρόν

Casus Belli / Τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουνε πάντα οι «διαβασμένοι» κύριε Μακρόν

Το παλιομοδίτικο, δασκαλίστικο κήρυγμα του εκνευρισμένου Γάλλου προέδρου σε νεαρό σπουδαστή που τάχα τον ειρωνεύτηκε αντικατοπτρίζουν απόλυτα το ύφος, το ήθος αλλά και τους μύχιους φόβους της εξουσίας σήμερα διεθνώς
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η προοπτική αναδοχής παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια και ο συντηρητισμός του πολιτικού συστήματος

Casus Belli / Η προοπτική αναδοχής παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια και ο συντηρητισμός του πολιτικού συστήματος

Σκέψεις σχετικά με το επίμαχο νομοσχέδιο αναδοχής για τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με αφορμή την 6η Γιορτή Οικογενειών Ουράνιο Τόξο στην Ακαδημία Πλάτωνος
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο πιθανό είναι το σενάριο ενός Γ' Παγκοσμίου Πολέμου;

Casus Belli / Πόσο πιθανό είναι το σενάριο ενός Γ' Παγκοσμίου Πολέμου;

Από την κεντρική Αφρική ως την Αραβική χερσόνησο, από την Άπω ως τη Μέση Ανατολή κι από τον Καύκασο ίσαμε τη «δικιά μας» γειτονιά μυρίζει μπαρούτι. Πόσο πιθανός είναι άραγε ένας μεγάλος, τοπικός ή και παγκόσμιος πόλεμος και τι μορφή θα έχει; Κι αν έχει ήδη ξεκινήσει;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μεροληπτεί η ελληνική δικαιοσύνη υπέρ της ακροδεξιάς;

Αρχείο / Μεροληπτεί η ελληνική δικαιοσύνη υπέρ της ακροδεξιάς;

Κρίνουν άραγε οι δικαστές τους κατηγορούμενους για πολιτική βία και τρομοκρατικές ενέργειες ισότιμα κι αντικειμενικά ή ανάλογα, εν πολλοίς, με την ιδεολογική τους προέλευση; Δύο ευαισθητοποιημένοι στα κοινά δικηγόροι και ο πρώην γ.γ. Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταθέτουν την άποψή τους
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μερικές ασυναγώνιστες χοντράδες που έχει πει κατά καιρούς ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Casus Belli / Μερικές ασυναγώνιστες χοντράδες που έχει πει κατά καιρούς ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Ο Τσίπρας έχει επίσης βέβαια κάνει μεγάλες γκάφες, όμως ο Κυριάκος που πλασάρεται ως πιο σπουδαγμένος, πιο εκλεπτυσμένος και πιο σοβαρός τερματίζει το «γκαφόμετρο»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Εξοπλίζοντας εγκληματίες πολέμου: σκέψεις περί «ηθικής» στο εμπόριο όπλων

Casus Belli / Εξοπλίζοντας εγκληματίες πολέμου: σκέψεις περί «ηθικής» στο εμπόριο όπλων

Το να εξοπλίζεις ένα καθεστώς όπως το (θεωρητικά σύμμαχο) σαουδαραβικό, που εμπλέκεται σε εγκλήματα πολέμου στην Υεμένη, είναι κραυγαλέα ανήθικο, έστω κι αν αποδειχθεί καθ΄όλα νόμιμο
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιος είναι τελικά ο «ανώμαλος»;

Casus Belli / Ποιος είναι τελικά ο «ανώμαλος»;

Οι εννέα ομοφυλόφιλοι πολίτες που μήνυσαν τον Καλαβρύτων Αμβρόσιο για κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος καθώς και δημόσια υποκίνηση βίας και μίσους ευελπιστούν σε μια καταδίκη-ανάχωμα στον μισαλλόδοξο λόγο που συχνά διατυπώνουν με περισσή χολή όχι μόνο κάποιοι αφιονισμένοι ρασοφόροι αλλά και η ίδια η επίσημη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «ακτινογραφία» της υπόθεσης του μικρού Αμίρ και μερικά άβολα συμπεράσματα

Στήλες / Μια «ακτινογραφία» της υπόθεσης του μικρού Αμίρ και μερικά άβολα συμπεράσματα

Η «κλεμμένη» σημαία, το φασιστικό χτύπημα, η προπαγάνδα του ψέματος και μια πρωθυπουργική πρωτοβουλία που θα ήταν θαυμάσια αν είχε την ανάλογη συνέχεια και συνέπεια
ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟ
Περί σεξουαλικής παρενόχλησης, εφηβικού ερωτισμού και άλλων δαιμονίων

Στήλες / Περί σεξουαλικής παρενόχλησης, εφηβικού ερωτισμού και άλλων δαιμονίων

Μερικές ενδεχομένως ανόσιες σκέψεις πάνω στην ερωτική επιθυμία -από την αθωότερη ως την απεχθέστερη εκδοχή της- καθώς και τις κοινωνικές νόρμες με αφορμή το πρόσφατο «Χόλιγουντγκεϊτ»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ