Α' Νεκροταφείο

Πρώτο νεκροταφείοΑθηνών, 10.30

Το Α' Νεκροταφείοείναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τονκανόνα. Τα περισσότερα αθηναϊκάνεκροταφεία πάντα μου φαίνονταν φριχτά:έχουν την αισθητική των πολυκατοικίων:συνωστισμένα μαρμάρινα κουτιά, άνθρωποιστουμπωμένοι στα κατάλευκα μάρμαρα καιαγάλματα-τερατουργήματα. Επίσης, μεαγριεύουν οι μοντέρνοι τάφοι που έχουνφωτογραφίες. Δεν θέλω να έχω την εικόνατου νεκρού, προτιμώ να ζω στην άγνοια.Μόνο στα χωριά είναι ωραία τα νεκροταφεία,γιατί ειναι λίγο πιο απλά. Το πιο ωραίοτο 'χω συναντήσει στο Πήλιo- όταν ήμουν πιτσιρίκι πηγαινα συνέχεια.Ήταν σε μια μεγάλη ανηφόρα και καθώςανεβαίναμε, τρώγαμε μούρα από τουςθάμνους - τα πρώτα χρόνια μάλιστα είχεκαι κάτι κρανία, κατι κόκαλα δεξιά κιαριστερά, αλλά, όταν είσαι πολύ μικρός,σου φαίνονται κάπως αστεία αυτά. Παίζαμεποδόσφαιρο ανάμεσα στους τάφους, κάτωαπό τα κυπαρίσσια, δεν μας φόβιζαν οινεκροί ούτε μας βάραιναν. Το Α' Νεκροταφείοείναι κοντά στο σπίτι μου, αλλά δεν πάωπολύ συχνά και το αποφεύγω αργά τοαπόγευμα. Την ώρα που δύει ο ήλιος, πίσωαπό τα μαρμάρινα φτερά των αγαλμάτων,ένα ελαφρύ αεράκι, σαν χάδι στο σβέρκο,μπορεί να σε κάνει να ανατριχιάσειςολόκληρος. Είναι ακόμα νωρίς κι έχεικόσμο μαζεμένο, δυο κηδείες απανωτά καιμια παρέα από κουστουμαρισμένουςνεκροθάφτες μαζεύει βιαστικά τα στεφάνια(ένα είναι σταλμένο από το ΝαύαρχοΣουσουφίδη) στην είσοδο της δευτερηςεκκλησίας. «Μα τι λες τώρα;» λέει ο ένας.«Μια γυναίκα δεν την χτυπάς ούτε μετριαντάφυλλο». Πρέπει να είναι παράξενηδουλειά να είσαι νεκροθάφτης, αν καιυποθέτω ότι συνηθίζεις - αναρωτιέμαιπάντως εάν συγκινούνται ποτέ ή αν είναιτόσο συνηθισμένοι στους οδυρμούς, πουδεν τους αγγίζει τίποτα. Προσπερνάω τονυπερμοντέρνο τάφο του Ανδρέα Παπανδρέου:είναι από τους πρώτους που βλέπει κανείςόταν μπαίνει. Είναι περίεργο μέρος τοπρώτο νεκροταφείο -σαν γλυπτοθήκη-ανάκατα στυλ του 19^ουκαι του 20^ούαιώνα: αιγυπτιακές Σφίγγες με στήθη καιπόδια λεονταριού μπλέκονται με ροκοκόπροσόψεις και νεοκλασικούς οίκους σεάσπρο μάρμαρο μαζί με σκεφτικά αγγελούδιαπου αγκαλιάζουν σταυρούς. Ψάχνω να βρωτην «Κοιμωμένη» του Γιαννούλη Χαλεπά,αλλά χάνομαι. Πρώτα βρίσκω τον τάφο τουΚολοκοτρώνη, μετά της Σοφίας Βέμπο,περπατάω και κοιτάω τους τάφους σαν ναείναι εκθέματα σε μουσείο. Σταματάωμόνο όταν βλέπω μαυροντυμένους συγγενείςνα βγαίνουν από ένα εκκλησάκι και κάνωότι κοιτάω αφοσιωμένα έναν τάφο -ντρέπομαι που είμαι εδώ. Στο γυρισμόβρίσκω την «Κοιμωμένη», τον τάφο τηςΣοφίας Αφεντάκη: είναι τόσο διακριτικότο μνημείο, που χάνεται ανάμεσα στουςσταυρούς και στους οίκους. Πρόκειται,όντως, για αριστούργημα. Είναι τόσολεπτοδουλεμένη που τα χαρακτηριστικάτου προσώπου της μοιάζουν διάφανα,κοιμάται με τα χείλια μισάνοιχτα καινομίζεις πως όπου να 'ναι θα τη δεις νααναπνέει. Μπροστά ακριβώς κάποιος έχειαφήσει χρυσάνθεμα.