Break the glass

Η περασμένη εβδομάδα σημαδεύτηκε από δύο γεγονότα. Το ένα ήταν η σύγκρουση της μιντιακής πραγματικότητας με την πραγματική ζωή, όπως αυτή αποκρυσταλλώθηκε στη συνάντηση της δημοσιογράφου Πόπης Τσαπανίδου με τον ποιητή Ντίνο Χριστιανόπουλο με αφορμή την άρνηση της βράβευσης του τελευταίου από το υπουργείο Πολιτισμού.

Το δεύτερο ήταν ο ξαφνικός θάνατος του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου από διερχόμενη μοτοσικλέτα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της τελευταίας του ταινίας με τον τίτλο Η άλλη θάλασσα στον περιφερειακό του Κερατσινίου. Τα παρακολούθησα και τα δύο κι έχω την αίσθηση πως το καθένα αποκάλυψε πλευρές των πρωταγωνιστών τους που ίσως δεν περιμέναμε.

Στην περίπτωση του Αγγελόπουλου είχαμε το πένθος για τον θάνατο ενός σκηνοθέτη που μέσα από το (όχι και τόσο εύκολα προσβάσιμο) έργο του κατάφερε ν’ αποτυπώσει πλευρές του ελληνικού φαινομένου μ’ έναν τρόπο και καλλιτεχνικά στιβαρό και αξιομνημόνευτο, αλλά και φορτισμένο από ιδεολογίες, προκαταλήψεις, ρεύματα της εποχής που το γέννησε. Αναμενόμενο.

Αυτό που ίσως δεν ήταν αναμενόμενο ήταν ο αντίκτυπος που είχε αυτός ο θάνατος σε ανθρώπους που δεν είχαν δει ταινίες του, δεν είχαν επαφή ιδιαίτερη με το καλλιτεχνικό του σύμπαν και που μέχρι πολύ πρόσφατα θα έλεγες πως δεν υπήρχε πεδίο ταύτισης. Και όμως, την ημέρα της κηδείας του ο κόσμος που συγκεντρώθηκε για να τον αποχαιρετήσει ήταν πολύς και δεν ήταν πλειοψηφικά αυτό που θα λέγαμε αγγελοπουλικό κοινό. Διαίσθηση πως πέθανε ένας καλλιτέχνης που με το έργο του εξέφρασε αιμάτινα ελληνικά πράγματα ή κεκτημένη πένθιμη έκρηξη; Νομίζω το πρώτο.

Στην περίπτωση του Τσαπανίδου-gate, είχαμε τη σύγκρουση δυο ολότελα διαφορετικών κόσμων. Από τη μια το καναλιζαρισμένο comme il faut γυάλινο συντακτικό που 29 κατασκευαστές επικοινωνιακών manuals έχουν αποδελτιώσει και απ’ την άλλη ο εκρηξιγενής, ιδιοσυγκρασιακός κόσμος της ζωής εκτός γυαλιού. Ο οποίος δεν λογαριάζει ούτε ευπώλητα, ούτε τηλεθεάσεις, ούτε ανταλλακτικές δημόσιες σχέσεις κι εκφέρει αυτό που θεωρεί πως πρέπει να εκφέρει, ανεξαρτήτως κόστους και χαρακτηρισμών.

Η αντιπαράθεσή τους, για όσους την παρακολούθησαν, ήταν αποκαλυπτική. Αν δεν στεκόσουνα στον παρθενικό υμένα του ζαμπουνικού σαβουάρ βιβρ που πολλοί πολιτικά ορθώς σκεπτόμενοι θεώρησαν πως διερράγη ανεπανόρθωτα, θα ανακάλυπτες πως σημασία δεν έχει o τρόπος (όπως μας προπαγανδίζεται ασύστολα), αλλά και το ποιος είσαι και ποιο είναι το περιεχόμενο όλων αυτών που υποστηρίζεις. Το γυαλί δεν ραγίζει από μόνο του, άλλωστε.

Ποιο είναι το συμπέρασμα; Και για τον θάνατο του Αγγελόπουλου και για την ποιητική περφόρμανς του Χριστιανόπουλου, το πνεύμα, ως ζωογόνος αιτία και κινητήρια δύναμη, είναι και θα παραμείνει ο τελικός νικητής.

Είτε μιλάμε για θάνατο είτε για παροδικές παραμορφωτικές αντανακλάσεις σε «ουράνιες» επιφάνειες.