Όταν φεύγεις από την Αθήνα δεν σ’ ενδιαφέρει και πολύ να παρατηρήσεις έντονα τον περίγυρό σου. Για παράδειγμα, η Πατρών-Κορίνθου είναι μια χαρούμενη διαφυγή στο έβγα…: «Μα, τόσα χρόνια; Τα έργα θα καταλήξουν χαλάσματα και θα έρχονται εκπαιδευτική εκδρομή τα παιδιά μας», σκέφτηκα, αλλά ως χωρατό περισσότερο και όχι ως ένα κοινωνιολογικό απόφθεγμα της κρίσης. Στην επιστροφή νιώθεις την παρακμή.
Όλη η διαδρομή του γυρισμού αλλά και ο προορισμός είναι ακινητοποιημένα εδώ και χρόνια. Και όλοι εμείς, αποδεχόμενοι ή όχι την όλη κατάσταση, ζούμε μέσα σε αυτό. Ρωτώ συχνά αν
η κρίση παράγει κάτι, π.χ. τέχνη, αλλαγή νοοτροπίας κ.λπ, αλλά, τελικά, μετά το 2009 είμαι σε θέση να παραδεχτώ ότι η κρίση, στη μεγάλη πόλη, δεν παράγει τίποτα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα 2/3 των γνωστών μου, με το που αφήνουν την τσιμεντούπολη, συζητούν, επιστρέφοντας, για ώρες το ότι έφεραν ένα αυγουλάκι από το κοτέτσι και πόσο συγκινητικό είναι να βλέπεις τρία προβατάκια στην άκρη του δρόμου.
Στην ελληνική λογοτεχνία του περασμένου αιώνα συναντάμε αρκετά συχνά τον νέο ή τη νέα που άφησαν το χωριουδάκι τους για τη μεγάλη πόλη. Αν κάνετε τον κόπο και διαβάσετε τυχαία
μερικούς από τους «Αθηναίους» της LifΟ, θα εντοπίσετε παρόμοιες ιστορίες. Οι περισσότεροι από αυτούς έζησαν στην πόλη με το απωθημένο να γυρίσουν πίσω. Κάθε φορά που κάποιος συγγενής έβαζε λάδι απ’ το χωριό στη σαλάτα έβλεπες στο βλέμμα του την «επιστροφή στο σπίτι». Οι Αμερικανοί πάντα ονειρεύονταν τον γρήγορο πλουτισμό και τη ζωή στα προάστια, οι Έλληνες τη σύνταξη και τις ραχούλες. Όλο αυτό με τις διάφορες αστικές επαναστάσεις πολεμήθηκε (δικαίως) και με τα πολλά φτάσαμε να έχουμε μια γενιά «βέρα αθηναία», που γεννήθηκε εδώ και ήθελε να μείνει εδώ. Και μετά ήρθε η κρίση. Και την πόλη τη μισούμε ακόμα πιο πολύ. Και κάθε εξαγγελία μας κάνει να τη μισούμε όλο και περισσότερο. Όσοι πεζόδρομοι και να γίνουν, δεν
θα ομορφύνει η πόλη, αν δεν αλλάξει η διάθεση των κατοίκων απέναντί της. Πάντα θέλαμε, τελικά, να εγκαταλείψουμε την Αθήνα.
Σύμφωνα με έρευνα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ένα με ενάμισι εκατομμύριο σκέφτεται να επιστρέψει στην ύπαιθρο και να καταπιαστεί με γεωργικές δουλειές. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Αν συμβεί αυτό, έστω κατά το ήμισυ, θα είναι θετικό για τον τόπο και για τα αντανακλαστικά μας. Υπάρχει πολύς χώρος εκεί έξω που πρέπει να τον εκμεταλλευτούμε. Και η Αθήνα θα κάνει για μια φορά ακόμη υπομονή.
σχόλια