Σαν να μην έφτανε το ότι πρέπει να ξεφύγουν από εμπόλεμες ζώνες, να πραγματοποιήσουν ένα εξαιρετικά επικίνδυνο ταξίδι και να αντιμετωπίσούν τις εξουθενωτικές διοικητικές διαδικασίες χορήγησης ασύλου, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι πρόσφυγες βαρύνονται από ένα ακόμα άχθος: τον αυξημένο κίνδυνο (σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό) ανάπτυξης σχιζοφρένειας.
Ερευνητές, υπό την καθοδήγηση της Anna-Clara Hollander, από το Ινστιτούτο Karolinska στην Σουηδία, μελέτησαν 1.3 εκατομμύρια ανθρώπους που ζούνε στην Σουηδία και ανακάλυψαν ότι οι πρόσφυγες έχουν προδιάθεση τρεις φορές περισσότερο να εμφανίσουν σχιζοφρένεια και άλλες ψυχώσεις σε σύγκριση με τους αυτόχθονες Σουηδούς και 70% περισσότερο από μη-πρόσφυγες μετανάστες που προέρχονται από την ίδια περιοχή.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο BMJ στις 5 Μαρτίου, δεν εξέτασε τους πιο πρόσφατα αφιχθέντες πρόσφυγες αλλά παρακολούθησε περισσότερο από ένα εκατομμύριο ανθρώπους γεννηθέντες μετά το 1984, από την ηλικία των 14 ετών ή από την ημερομηνία άφιξης στην Σουηδία αν αυτή ήταν μεταγενέστερη, μέχρι το τέλος του 2011. Στο σύνολο των ατόμων 3.704 ανέπτυξαν ψυχωτικές διαταραχές.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο BMJ στις 5 Μαρτίου, δεν εξέτασε τους πιο πρόσφατα αφιχθέντες πρόσφυγες αλλά παρακολούθησε περισσότερο από ένα εκατομμύριο ανθρώπους γεννηθέντες μετά το 1984, από την ηλικία των 14 ετών ή από την ημερομηνία άφιξης στην Σουηδία αν αυτή ήταν μεταγενέστερη, μέχρι το τέλος του 2011. Στο σύνολο των ατόμων 3.704 ανέπτυξαν ψυχωτικές διαταραχές.
Ο έτερος συγγραφέας του άρθρου James Kirkbride, ερευνητής ψυχιατρικής στο University College του Λονδίνου δήλωσε πως η μελέτη αυτή ταιριάζει με προγενέστερη εργασία του που αναδείκνυε την ύπαρξη σχέσης ανάμεσα στο τραύμα και την ψύχωση. Ωστόσο σημειώνει πως τα στοιχεία δεν εξηγούν γιατί το να είναι κάποιος πρόφυγας πιθανά μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση σχιζοφρένειας. Είναι πιθανόν οι εμπειρίες των προσφύων στις πατρίδες τους, η διαδικασία της μετακίνησης και οι εμπειρίες απομόνωσης και διακρίσεων μετά την άφιξη τους να συνδέονται με τους αυξημένους κινδύνους.
Παρότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να εξακριβωθούν οι λεπτομέρειες, ο Kirkbride λέει πως το να μην αναγνωρίζουμε τους κινδύνους ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες σημαίνει άρνηση να θεραπεύσουμε το άχθος αυτό "με τον κατάλληλο τρόπο".
Παρότι η σχιζοφρένεια είναι σε μεγάλο βαθμό κληρονομούμενη, ο Kirkbride λέει πως είναι απίθανο η γενετική προδιάθεση από μόνη της, δηλαδή οι Σουηδοί να είναι γενετικά λιγότερο προδιατεθειμένοι να εμφανίσουν σχιζοφρένεια, να αποτελεί την μόνη εξήγηση. Προηγούμενες μελέτες έχουν πραγματοποιήσει άμεσες συγκρίσεις ανάμεσα σε μετανάστες και σε εκείνους που παρέμειναν στην πατρίδα τους και τα ευρήματα επιβεβαίωναν πως εκείνοι που μετανάστευσαν εμφάνιζαν υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης σχιζοφρένειας. Η μελέτη του Kirkbride επεκτείνεται επί των ευρημάτων της συγκεκριμένης εδραιωμένης έρευνας και υποδεικνύει πως ο κίνδυνος είναι ακόμα υψηλότερος για τους πρόσφυγες.
Η θέση του Kirkbride είναι πως το περιβάλλον και η γενετική εξίσουν παίζουν ρόλο στην εκδήλωση της ψύχωσης. "Πρέπει να συνυπάρχουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Πρέπει να υπάρχει και κάτι άλλο πέραν του γενετικού κινδύνου που πυροδοτεί την ψυχωτική εμπειρία." υποστηρίζει.
Ο Amir Sariaslan, ερευνητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ο οποίος δεν συνδεόταν με την μελέτη, προειδοποιεί ότι παρότι η μελέτη των προσφύγων δείχνει μια σχέση ανάμεσα στο καθεστώς του πρόσφυγα και την σχιζοφρένεια, ωστόσο δεν αποδεικνύεται η αιτία του αυξημένου κινδύνου. Το να γίνει κάποιος πρόσφυγας ή μετανάστης κατά πάσα πιθανότητα συνδέεται και με άπειρους άλλους παράγοντες σύμφωνα με τον Sariaslan. "Οι παράγοντες που καθορίζουν γιατί κάποιος καταλήγει να ανήκει σε αυτές τις κοινωνικές ομάδες θα μπορούσε να εξηγεί την ψύχωση και στην μελέτη δεν έκαναν τίποτα για να συμπεριλάβουν και αξιολογήσουν την διάσταση αυτή. Δεν μπορείς απλά να τυχαιοποιείς ανθρώπους σε μετανάστες, πρόσφυγες ή αυτόχθονες Σουηδούς" προσθέτει.
Ο Sariaslan υπογραμμίζει ότι περίπου 70% με 80% των παραλλαγών της σχιζοφρένειας μπορούν να αποδοθούν σε γενετικούς παράγοντες και πως είναι σημαντικό να λάβει κανείς υπόψη τις γενετικές επιρροές εξετάζοντας ταυτόχρονα τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι απόλυτα διακριτό καθώς οι γενετικοί παράγοντες μπορούν να συνεισφέρουν σε φαινομενικά περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως το που επιλέγουν οι άνθρωποι να ζήσουν ή την βαθμολογία στις αξιολογήσεις τους.
Τέλος, παρότι το πρότυπο της μελέτης δείχνει κατά μέσο όρο υψηλότερο ποσοστό κινδύνου εκδήλωσης σχιζοφρένειας, αυτό δεν σημαίνει πως υπάρχει συγκεκριμένα αυξημένος κίνδυνος για μεμονωμένα άτομα. Η έρευνα δεν χρησιμεύει σχεδόν καθόλου στην κλινική πρακτική για την αξιολόγηση του ψυχωτικού κινδύνου ενός συγκεκριμένου ατόμου.
Για τα εκατομμύρια των προσφύγων παγκοσμίως ωστόσο οι προϋποθέσεις αυτέ δεν αποτελούν παρηγοριά. Οι ακριβείς αιτίες μπορεί να είναι απροσδιόριστες, αλλά η μελέτη δείχνει πως οι πρόσφυγες μαζί με τα άλλα βάσανα τους παρουσιάζουν και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σχιζοφρένειας.
Στοιχεία από το Quartz
σχόλια