Έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα για την ελληνική τηλεόραση, μπορούμε να πούμε πια με σιγουριά ότι η (πρώτη και) τελευταία εγχώρια δαπανηρή τηλεοπτική παραγωγή ήταν το «Νησί».
Η σειρά – έπος, που γυρίστηκε για το Mega, με κινηματογραφικές προδιαγραφές, μπορεί να ήταν από τις λίγες που έσπασε το φράγμα του κλειστοφοβικού σκηνικού – κουκλόσπιτου, ή ακόμη χειρότερα «σπιρτόκουτου», όταν προβλήθηκε το 2010, ήταν όμως και η σειρά που έβαλε το κανάλι και την εταιρεία παραγωγής «μέσα»: με την κρίση σε εξέλιξη και τη διαφημιστική δαπάνη ήδη στα τάρταρα, η σειρά κόστισε 4 εκ. ευρώ, ήτοι 150.000 ευρώ το επεισόδιο και αυτό ήταν.
Ο τηλεθεατής εισέπραξε μια πολύ καλή παραγωγή και τα κανάλια ένα μεγάλο μάθημα. Από εκεί και μετά – με ελάχιστες εξαιρέσεις, δηλαδή κανά γύρισμα στο εξωτερικό το πολύ – πολύ – τα κανάλια επέστρεψαν αναγκαστικά στα μικρά κλειστοφοβικά δεδομένα τους. Σειρές δωματίου, λίγα επεισόδια, φθηνά σκηνικά, low budget παραγωγές και μετά… καθόλου σειρές. Μόνο εκπομπές λόγου, λόγος να γίνεται, πενιχρά πάνελ και οι εξωτερικές συνδέσεις με ρέγουλα και οικονομία, διότι το ταμείο υπέφερε. Και shows, φυσικά. Μπρίο και λάμψη κι ας προερχόταν κι από 4 κιλά χρυσόσκονη πεταμένα σε χαρτόνι, κολλημένη με U-hu, όπως στις σχολικές παραστάσεις.
Πόσο, όμως, κοστίζει ένα show τη σήμερον; Πόσο πάει το πλατό; Αμείβονται οι διαγωνιζόμενοι – guests; Κι αν επιτρέπεται με πόσα χρήματα; Δεν επιτρέπεται, αλλά δεν πειράζει. Οι τοίχοι είναι από χαρτόνι και η ελληνική τηλεοπτική αγορά μια σταλιά.
Τα μαθηματικά της ελληνικής τηλεόρασης – που παρά την κρίση, πάντα, για όλες τις χώρες θα είναι ακριβό σπορ έχουν ως εξής: κάτω τα κόστη, πάνω οι χορηγοί, μειωμένες απαιτήσεις (των εμπλεκομένων φυσικά: παρουσιαστών, πανελιστών και διαγωνιζομένων) και όσο το δυνατόν υψηλή τηλεθέαση.
Δηλαδή; Ας πούμε, πόσο κοστίζει ένα show, τύπου “Dancing with the Stars” ή “Your Face Sounds Familiar”;
Το 2013, η υπερπαραγωγή του χορευτικού talent show διασημοτήτων κόστιζε – επί του συνόλου των επεισοδίων που προβλήθηκαν γύρω στο 1.500.000 με 1.700.000 ευρώ, δηλαδή γύρω στα 120.000 ευρώ το επεισόδιο. Παρά την υψηλή τηλεθέαση, το 2014 υπήρξε έτος ακόμη πιο σκληρό από άποψης διαφημιστικών εσόδων και γι’ αυτό, μετά από εφαρμογή σκληρής οικονομικής πολιτικής, το κάθε επεισόδιο δεν ξεπερνούσε τα 60.000 ευρώ. Το συγκεκριμένο «σφιχτό» budget έπρεπε να εξυπηρετεί τις εξής ανάγκες: αμοιβές παρουσιαστών, συμμετεχόντων, κριτικής επιτροπής.
Που σημαίνει; Σύμφωνα με στέλεχος εγχώριου τηλεοπτικού σταθμού, τα χρυσά κασέ, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχουν «πεθάνει» προ πολλού. Στο σήμερα, ένας καλός παρουσιαστής ή μία παρουσιάστρια με δυνατότητες, μετά βίας θα αμειφθεί με περισσότερα από 1.500 ευρώ και σίγουρα μέσα στο κανάλι, για το οποίο εργάζεται, εκτός από την παρουσίαση μίας εκπομπής, θα αναλάβει και κάποιο καθήκον ακόμη (κάποια διαφήμιση, κάποια διαφημιστική εκπομπή, κάποια συμμετοχή σε πάνελ άλλης εκπομπής και πάει λέγοντας).
Τα νέα δεδομένα ορίζονται από τη διαφημιστική δαπάνη. Ενδεικτικά, και όπως φαίνεται και από τον τιμοκατάλογο προηγούμενου (κακού) έτους μεγάλου καναλιού, οι προσδοκίες και οι τιμές ανά δευτερόλεπτο για διαφημιζόμενους παρέμειναν υψηλές (άνω των 1000 ευρώ, δηλαδή, ανά δευτερόλεπτο) μόνο για την prime time ζώνη. Στις πρωινές, μεσημεριανές και απογευματινές ζώνες, είναι γεγονός ότι τα κανάλια έβαλαν πολύ νερό στο κρασί τους. Όχι μόνο, κάνοντας σοβαρό σκόντο και προσφέροντας νέες διαφημιστικές υπηρεσίες (πέρα από την τοποθέτηση προϊόντος και την long-play διαφήμιση αμφιλεγόμενων εταιρειών και ευρεσιτεχνιών), αλλά περιορίζοντας τα λειτουργικά τους κόστη.
Πανελίστας σε εκπομπή κοινωνικού ή αντικοινωνικού σχολιασμού, στην καλύτερη περίπτωση και αναλόγως με την τηλεθέαση της εκπομπής, αγγίζει τα 800-1.000 ευρώ, εκτός κι αν υπάρχει χορηγός που αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη. Εκεί, η αμοιβή είναι στη διακριτική ευχέρεια του χορηγού.
Κοινώς, κομμένες οι εξωτερικές παραγωγές, τέλος στα ακριβά πλατό… Αλήθεια, πόσο κοστίζει το γύρισμα σε ένα πλατό; Οι τιμές, σύμφωνα με εμπλεκόμενο σ’ αυτού του είδους την αγορά, κυμαίνονται από 500 με 700 ευρώ την ώρα. Ωστόσο, αν ένα κανάλι κλείσει συμφωνία για πολλές δουλειές μαζί (πολλές εκπομπές, αρκετά γυρίσματα, κ.λπ) γίνονται διευκολύνσεις.
Μάλιστα. Και σε τι επίπεδα κυμαίνονται οι αμοιβές ανθρώπων σε ρόλο «β’ βιολί» ή σε ρόλο guest σε κάποιο show; Λοιπόν, διάσημος ή ανθυπο-διάσημος διαγωνιζόμενος σε talent show ξεκινά με τριψήφιο ποσό. Όσο περνά τις διαγωνιστικές φάσεις, το ποσό παραμένει τριψήφιο, απλώς… αυξάνεται. Πανελίστας σε εκπομπή κοινωνικού ή αντικοινωνικού σχολιασμού, στην καλύτερη περίπτωση και αναλόγως με την τηλεθέαση της εκπομπής, αγγίζει τα 800-1000 ευρώ, εκτός κι αν υπάρχει χορηγός που αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη. Εκεί, η αμοιβή είναι στη διακριτική ευχέρεια του χορηγού. Το συγκεκριμένο σύστημα, παρά το τι θα περίμενε κανείς, συνήθως εφαρμόζεται σ’ αυτά που αντιμετωπίζουμε, ως σκεπτικό και τηλεθέαση, ως «μικρά κανάλια». Εκεί, ο χορηγός είναι ένας, επίσης, «μικρός θεός». Το όνομα του διαφημιζόμενου προϊόντος αναφέρεται ακαταπαύστως, με ευλάβεια και συγκεκριμένο ρυθμό επανάληψης και υπάρχουν περιπτώσεις εκπομπών εξ ολοκλήρου χρηματοδοτούμενων από τέτοιες χορηγίες.
Και πόσο κοστίζει μια σειρά, απ’ όλες αυτές που γυρίζονται μέσα σε 4 –συνήθως – χαρτονένιους τοίχους; Φθηνά, πολύ φθηνά. Ας σκεφτούμε μια επιτυχημένη ελληνική σειρά; Ποια θέλουμε με τέτοιες προδιαγραφές; Ας είναι. Το κοστολόγιο είναι το ίδιο. Ανά επεισόδιο, το κόστος δεν ξεπερνά τα 10.000 – 13.000 ευρώ. Κάτι λιγότερο από τα μισά τα βάζει ο χορηγός και μετά βάζει και πάλι το χέρι του ο καλός θεός της τηλεθέασης, για να πληρωθούν κάποτε εξαιρετικοί ηθοποιοί και κάποτε απολύτως αχρείαστοι.
Από τα σχετικά ακριβά στα πολύ φθηνά προγράμματα, η βασική αρχή είναι μία, παλιά και πασίγνωστη: πίσω από τις κάμερες υπάρχει ένας μικρός στρατός, τον λέμε και οργάνωση παραγωγής για συντομία. Στις καλές περιπτώσεις, οι «μισθοφόροι» που τρέχουν για όλα, για μοντάζ, μικρόφωνα, νερά, τοποθέτηση προϊόντων, σκαλέτες, συνεννοήσεις, χαρομάντηλα στην παρουσιάστρια που δάκρυσε, αμείβονται λίγο, τρέχουν πολύ και πολύ συχνά – ειδικά στις περιπτώσεις εξωτερικών παραγωγών – πληρώνονται με το κομμάτι και με τη διατακτική του χορηγού.
Χωρίς καμία διάθεση αστεϊσμού, παρά το αστείο αποτέλεσμα που πολλές φορές μπαίνει στο σαλόνι μας, η τηλεόραση είναι ένα πανάκριβο χόμπι, που ειδικά στην Ελλάδα κόστισε πλοία, «φέσωσε» επιχειρήσεις, έκλεισε εταιρείες τηλεοπτικής παραγωγής μέσα σε μια νύχτα, αλλά κάποτε έβγαζε τα λεφτά της. Στο σήμερα, η τηλεοπτική επιβίωση, αυτό που λέγεται πρώτο και δεύτερο μέρος τηλεοπτικής σεζόν, διεξάγεται με όρους σκληρούς και παίζεται με νόμους, που συνήθως γράφονται για να χτυπάνε κάτω από τη ζωή. Στην πιο φιλάσθενη οικονομική περίοδο, το ότι έχουμε τηλεοπτικό πρόγραμμα – ακόμη κι αυτό – της κούφιας, πεθαμένης, κάποτε σάπιας, στην καλύτερη περίπτωση ανώδυνης φιλοσοφίας, το λες και άθλο.
σχόλια