: ΣΥΜΠΟΤΙΚΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΠΑΛΑΤΙΝΗΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ

Την οινική σκυτάλη που μοιράστηκαν επί χιλιετίες οι ποιητές ακολουθεί ο Παντελής Μπουκάλας στο νέο του βιβλίο, εστιάζοντας στα 64 επιγράμματα του ενδέκατου βιβλίου της Παλατινής Ανθολογίας. Ο τρόπος που τραγουδιέται το κρασί, οι προβολές και οι επιθυμίες, οι συνειρμοί, το μούδιασμα του σώματος και η απελευθέρωση των ενστίκτων, το όποιο κοινωνικό στίγμα αλλά και η όποια ευφορία φέρει το κρασί παρουσιάζονται και επεξηγούνται εδώ. Στην εκτενή εισαγωγή που προηγείται των συμποτικών επιγραμμάτων, ο Παντελής Μπουκάλας μεθοδικά αναφέρεται στη μεθυσμένη ποίηση, από τoν «πατριάρχη» της ποίησης Όμηρο μέχρι τους περιπατητικούς φιλοσόφους, τη βλοσυρή Παλαιά Διαθήκη, αλλά και ορισμένους σύγχρονους ποιητές.

Σημειώνει στην εισαγωγή ο Παντελής Μπουκάλας: «Αλλά ας ξαναπιάσουμε από την αρχή το νήμα, για να δούμε ότι και στην αρχαιοελληνική συλλογιστική και στις μεταγενέστερες, η χρήση του οίνου είναι πρώτον μια μέθοδος υπέρβασης ή έστω εξορκισμού των πιεστικών ορίων της πραγματικότητας, των απογοητευτικών δεδομένων της. Δεύτερον, μια συμβολική κοινωνική και πολιτική διεκδίκηση (αφού η μέθη, όπως και ο θάνατος, εξισώνει τους πάντες και πια δεν έχουν καμία αξία τα πλούτη και τα αξιώματα). Και, τρίτον, μια στρατηγική αθανασίας, έστω πρόσκαιρης και αναιρέσιμης. Όλα αυτά συνδημιουργούν μια ψευδαίσθηση μεθυστική όσο και το κρασί και μάλιστα μια νυχτερινή ψευδαίσθηση. Δυστυχώς, μας περιμένει πάντοτε το πρωί. Με πονοκέφαλο ή όχι».

Η απολαυστική περιήγηση του Παντελή Μπουκάλα στην ποίηση του οίνου καταγράφει και την ηθική και κοινωνική γεωγραφία του. Η αναφορά στον έρωτα, στην αναξιοπρέπεια του μεθυσμένου, στα μυστικά του γλυκόπιοτου, στη συμποτική παρέα διατρέχουν τα σχόλια και τα παραδείγματα που ανασύρει. Μια εξωβιβλική αφήγηση για τον Νώε εξομοιώνει τον πότη με τα ζώα αφού, πριν δοκιμάσει το κρασί, είναι αδύναμος σαν αρνί, μόλις πιει λίγο θαρραλέος σαν λιοντάρι, όταν μεθύσει τρεκλίζει σαν πίθηκος. Ο Όμηρος συσχετίζει τον οίνο με την όνησιν, την ωφέλεια και αποκαλείται ευάνωρ, δηλωτικό της ιδιότητάς του να ενισχύει τους άντρες στον πόλεμο ή στον έρωτα, αφού λειτουργεί και σαν «Αφροδίτης γάλα». Το ξεγύμνωμα της αλήθειας που προκαλεί η υπερβολική κατανάλωση κρασιού συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο, όπως και τα μυστικά του κεκραμένου οίνου. Οι αναλογίες κρασιού/νερού ανασύρονται από διάφορες πηγές, όπως, για παράδειγμα, από τον Ησίοδο, που στο Έργα και Ημέραι πρότεινε: «τρεις ύδατος προχέειν, το δε τέτρατον ιέμεν οίνου».

Εστιάζοντας στο κεντρικό ζητούμενο της έκδοσης, την Παλατινή Ανθολογία, ο Παντελής Μπουκάλας ασχολείται με το ενδέκατο βιβλίο και τα συμποτικά επιγράμματα που φανερώνουν τις αντιλήψεις για την οινοποσία, κληροδοτημένες από την ποίηση των προηγούμενων αιώνων. «Πίνουμε και είμαστε άνθρωποι το δείλι μα την αυγή, ίδια θεριά - κι ορμάμε ένας στον άλλον» (Αυτουμέδοντος Κυζικηνού), «Δωσ' μου να πιω. Κι ο Βάκχος τις σκοτούρες μου θα διασκεδάσει. Αυτός την παγωμένη μου καρδιά πάλη θα τη θερμάνει» (Παλλάδα), «Κρατώντας το ποτήρι μου, δυάρα δεν δίνω για τους ύπατους και το χρυσάφι που έχουν» (Μακηδονίου Ύπατου).

Ο Παντελής Μπουκάλας μπορεί να είναι βέβαιος πως το ευφρόσυνο ταξίδι του στην ποίηση, τη μετάφραση, τη φιλολογία και μυθολογία για τούτο το βιβλίο είναι εξίσου ευφρόσυνο και για τον αναγνώστη του.