MA JIAN: ΠΕΚΙΝΟ ΣΕ ΚΩΜΑ

Ιστορίες κανιβάλων που τρέφονται όχι μόνο από τις σάρκες, αλλά κυρίως από τη μνήμη, τη συλλογική μνήμη της επώδυνης ιστορίας: κάπως έτσι αποτυπώνεται η αφήγηση του ογκώδους μυθιστορήματος Πεκίνο σε κώμα του Ma Jian, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πάπυρος. Ο συγγραφέας (ήταν αυτοεξόριστος στο Χονγκ Κονγκ, αλλά επέστρεψε στην Κίνα, όταν ξέσπασαν τα γεγονότα της Τιανανμέν) γράφει την ιστορία του Τάι Γουέι, ενός μεταπτυχιακού φοιτητή που συμμετείχε στα γεγονότα της πλατείας και φεύγοντας δέχθηκε τη σφαίρα ενός αστυνομικού. Έμεινε παράλυτος, έπεσε σε ένα ανελέητο είδος κώματος που τον καθήλωσε στο κρεβάτι, ενώ η πνευματική του λειτουργία έμεινε άριστη και διαυγής. «Είσαι εγκλωβισμένος σε ένα σώμα που δεν μπορείς να δεις, κρατούμενος σε μια φυλακή που δεν μπορείς να αγγίξεις». Από το σιδερένιο κρεβάτι κρατιέται στη ζωή, ακονίζοντας με λύσσα τη μνήμη του, ανατρέχοντας στη ζωή του και στη σύγχρονη ιστορία, ανακαλώντας ιστορίες και περιστατικά. Εμβόλιμα, η εξέλιξη της πραγματικής ζωής στο Πεκίνο, η αποχαύνωση της κρατικής μηχανής αλλά και του καλπάζοντος καπιταλισμού φτάνουν στα αυτιά του μέσω διηγήσεων των φίλων του. Ο καθηλωμένος Τάι Γουέι κρατιέται από την ιστορία, ενώ γύρω του η μνήμη καταρρέει και η μητέρα του κρύβει κάτω από το «στρώμα» την αξιοπρέπειά της, πουλώντας τα ούρα του γιου της ως θαυματουργά.

Διόλου τυχαία ο Μa Jian (και κυρίως εξαιτίας του Πεκίνο σε κώμα) θεωρείται ο Κούντερα της Κίνας, καθώς ανασύρεται η διαπίστωση του σπουδαίου Τσέχου διανοητή και λογοτέχνη: «Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη». Η γενιά της Τιανανμέν παρελαύνει για πρώτη φορά στο απόλυτο μεγαλείο της αλλά και με όλες τις τονικότητες του δράματός της σε αυτό το βιβλίο, που έχει χαρακτηριστεί επικό από τους «Times». Ο Jian μετατρέπει σε παλλόμενο χρονογράφο αυτής της γενιάς το ακίνητο σώμα του ήρωά του, την ίδια ώρα που οι φίλοι του (μέλη, επίσης, αυτής της γενιάς) επιλέγουν να ξεχάσουν και να υιοθετήσουν το νέο δόγμα «Δόξα είναι να γίνεις πλούσιος». Οι νέοι-δοξασμένοι επελαύνουν, ενώ αυτός και η μητέρα του παραμένουν στο ίδιο σημείο ως απόβλητοι της κοινωνίας. «Είμαστε σαν κομμάτια χαρτιού που είναι πεταμένα σε κάποια σκοτεινή γωνιά του δρόμου και τα παρασέρνει μπρος πίσω ο άνεμος».