ΤΖΕΪ ΠΑΡΙΝΙ: Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

Ο τελευταίος χρόνος της ζωής του Τολστόι δίνει το έναυσμα για τον Τελευταίο Σταθμό, μια μυθιστορηματική βιογραφία που παρακολουθεί τα γεγονότα και τις καταστάσεις που συνόδευσαν τον σημαντικό Ρώσο λογοτέχνη ως τον θάνατό του. Ο συγγραφέας Τζέι Παρίνι διευκρινίζει: «Το μυθιστόρημα είναι ένα ταξίδι από θαλάσσης, ένα αλάργεμα σε άγνωστα νερά, αλλά αρμένιζα όσο κοντύτερα μπορούσα στην ακτογραμμή των πραγματικών γεγονότων».

Και πράγματι «αρμενίζει» στη ζωή του Τολστόι μέσα από όσα ανιστορούν στα ημερολόγιά τους ο ίδιος ο Ρώσος συγγραφέας αλλά και πολλοί από αυτούς που αποτελούσαν τον ολοένα και διευρυνόμενο κύκλο του. Η γυναίκα του Σοφία Αντρέγεβνα, η κόρη του Σάσα, ο οικογενειακός γιατρός Μακοβίτσκι, ο επιστήθιος φίλος του Βλαντιμίρ Τσερτκόφ, ο γραμματέας του Βαλεντίν Μπουλγκάκοφ, ο ένας μετά τον άλλο δίνουν τη δική τους εκδοχή για όσα διαδραματίζονται στη Γιάσναγια Πολιάνα, παρέχοντας στον αναγνώστη τη δυνατότητα μιας καλειδοσκοπικής άποψης της καθημερινότητας, των πνευματικών αναζητήσεων και των οικογενειακών προβλημάτων που αντιμετώπιζε ο Τολστόι μέχρι την ύστατη στιγμή.

Ο Λέων Τολστόι, φτάνοντας στο τέλος της ζωής του, βρίσκεται σε μια διαρκή σύγχυση, καθώς η καθημερινότητά του δεν μπορεί να συμβαδίσει με τις φιλοσοφικές, θρησκευτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις του. Ζει πλουσιοπάροχα, όπως ταιριάζει σε έναν κόμη, αλλά βρίσκεται ψυχή τε και σώματι κοντά στους μη προνομιούχους. «... Το γεγονός ότι συνεχίζω να ζω [...] σε φοβερές, επαίσχυντες συνθήκες πολυτέλειας, σε αντίθεση με τη φτώχια που μας περιβάλλει, με βασανίζει όλο και περισσότερο». Παράλληλα, και εξαιτίας αυτών των πεποιθήσεων, ζει μια βασανιστική σχέση με τη γυναίκα του, ορκισμένη αριστοκράτισσα, που θεωρεί απαράδεκτες τις «τολστοϊκές» αρχές περί αποκήρυξης της προσωπικής περιουσίας, και βλέπει ανταγωνιστικά όλους όσοι τον περιβάλλουν και τον αγαπούν. Τα σχεδόν πενήντα χρόνια του γάμου τους κλείνουν μ' έναν «χορό του θανάτου», όπως τον είχε απεικονίσει ο Στρίντμπεργκ λίγα χρόνια πριν και τον ερμηνεύει στις σημειώσεις της η κόρη τους Σάσα: «Ένας από τους δυο θα πεθάνει σύντομα [...] Οι οργανικές επιπτώσεις της διαπάλης των γονιών μου έχουν γίνει φανερές στον καθένα».

Ο Παρίνι οργανώνει το υλικό που του πρόσφεραν τα ημερολόγια των μελών του στενού κύκλου του Τολστόι, και με τη μυθοπλαστική του δύναμη καταφέρνει να αναπαραστήσει με επιτυχημένο τρόπο το πνεύμα και την ατμόσφαιρα που εισέπραττε ο κόσμος όταν επισκεπτόταν την οικία Τολστόι προκειμένου να γνωρίσει τον κορυφαίο συγγραφέα, ή όταν διάβαζε τα δημοσιεύματα του Τύπου για την οικογένεια. Παρά τις κωμικές νότες που διακρίνει κανείς στο ύφος, κυρίως όταν περιγράφονται η υπερβολική συμπεριφορά της κόμισσας Τολστόι και το κρυφτούλι που παίζουν μεταξύ τους οι δυο σύζυγοι, στον Τελευταίο Σταθμό τον κυρίαρχο τόνο δίνουν οι συναισθηματικές συγκρούσεις και εντάσεις καθώς κι η φιλοσοφία που πρέσβευε ο Τολστόι και υποδείκνυε τις γενικότερες ιδεολογικές ζυμώσεις που λίγα χρόνια μετά κορυφώθηκαν με τη Ρωσική Επανάσταση. Ένα βιβλίο για μια ζωή που στον τελευταίο της σταθμό είδε όχι τον θάνατο, αλλά την αγάπη του κόσμου.