ΑΜΙΝ ΜΑΑΛΟΥΦ: Η ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Σε μια εποχή που η κρίση, σε όλα σχεδόν τα επίπεδα, έπαψε πλέον να είναι μια απλή απειλή κι έχει αρχίσει να αποκαλύπτεται σε όλο της το μεγαλείο και να επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, οι προβληματισμοί του Αμίν Μααλούφ, έτσι όπως εκφράζονται στο τελευταίο του βιβλίο Η απορρύθμιση του κόσμου, φαντάζουν πιο επίκαιροι από ποτέ. Πρόκειται για ένα δοκίμιο που μέσα στις τέσσερις ενότητες που το απαρτίζουν επιχειρεί την ανατομία του παγκόσμιου ιστού έτσι όπως τον παρατηρούμε να αποσυντίθεται σήμερα.

Ο Γαλλολιβανέζος συγγραφέας μας εισάγει ευθύς εξαρχής στο θέμα, ξεκινώντας με μια διαπίστωση: «Μπήκαμε στον καινούργιο αιώνα χωρίς πυξίδα. Από τους πρώτους κιόλας μήνες συμβαίνουν ανησυχητικά γεγονότα που μας δίνουν την εντύπωση ότι ο κόσμος γνωρίζει μια σοβαρή απορρύθμιση η οποία εκδηλώνεται συγχρόνως σε διάφορους τομείς, μια απορρύθμιση πνευματική, οικονομική, κλιματική, γεωπολιτική και ηθική ταυτόχρονα». Μπαίνει λοιπόν στη διαδικασία διερεύνησης των αιτιών που συνέβαλαν σε αυτή την κατάσταση, εξετάζοντάς την υπό το πρίσμα της αντίθεσης μεταξύ Δύσης και Ανατολής που και ο ίδιος βιώνει στο έπακρο λόγω καταγωγής. Από τη μια ο δυτικός πολιτισμός που δημιούργησε μεν οικουμενικές αξίες, αλλά δεν κατάφερε να τις μεταδώσει σωστά, και από την άλλη ο αραβικός κόσμος που οχυρώνεται πίσω από τον εθνικισμό για να αποκτήσει υπόσταση και ν' αντιπαλέψει τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Μιλώντας για τις «απατηλές νίκες», τις «κλονισμένες νομιμότητες», τις «φαντασιακές βεβαιότητες» και κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στη «μακρά προϊστορία», ο Μααλούφ επιχειρεί την αποτίμηση των γεγονότων που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία κι οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια στο σημερινό πολλαπλό αδιέξοδο. Εν ολίγοις, διαπιστώνει την ουσιαστική χρεοκοπία των πολιτισμών και αναζητά τρόπους αποκατάστασης και άρσης του αδιεξόδου.

Η Απορρύθμιση του κόσμου συνιστά μια εμπεριστατωμένη και ρεαλιστική μελέτη που αποκαλύπτει την «αγωνία ενός υπέρμαχου της αρμονικής ποικιλότητας, ο οποίος αναγκάζεται να παρακολουθεί ανήμπορος την άνοδο του φανατισμού, της βίας του αποκλεισμού και της απόγνωσης». Παράλληλα, όμως, υπάρχουν και σημεία που «προδίδουν» τις μυθιστορηματικές του καταβολές και ποικίλλουν ευχάριστα το ύφος. Ο συγγραφέας δεν κλίνει υπέρ κανενός και διαπιστώνει αμερόληπτα τις ευθύνες εκεί που υπάρχουν. Ουσιαστικά, αρθρώνει με επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο μια υγιή και νηφάλια συλλογιστική, που ιδανικά θα οδηγήσει σε «μια αντίληψη του κόσμου που να μην είναι απλώς η σύγχρονη μετάφραση των προγονικών μας προκαταλήψεων· μια αντίληψη που θα μας επιτρέψει να ξορκίσουμε την οπισθοδρόμηση που προμηνύεται».