REGIS DEBRAY: ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

O Ρεζίς Ντεμπρέ (γεν. 1940) αποτελεί έναν από τους εκπροσώπους της σύγχρονης γαλλικής διανόησης. Σπούδασε στην École Normale Supérieure δίπλα στον φιλόσοφο Λουί Αλτουσέρ και γρήγορα απέκτησε τον τίτλο του καθηγητή Φιλοσοφίας, στα μέσα της δεκαετίας του '60. Το 1967, χρονιά που εκδόθηκε το βιβλίο του Η επανάσταση μέσα στην επανάσταση, ουσιαστικά ένα εγχειρίδιο για τον ανταρτοπόλεμο, τάχτηκε στο πλευρό του Τσε Γκεβάρα, στη Βολιβία. Εκεί, την ίδια χρονιά και λίγο πριν τη σύλληψη του Τσε (για την οποία, εκ των υστέρων, θεωρήθηκε υπεύθυνος βάσει ενός ντοκιμαντέρ της σουηδικής τηλεόρασης) συνελήφθη και ο ίδιος για να αφεθεί ελεύθερος μετά από παρέμβαση επιφανών συμπατριωτών του όπως ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο Αντρέ Μαλρώ και ο Ντε Γκωλ. Επιστρέφοντας στη Γαλλία δούλεψε ως σύμβουλος του Φρανσουά Μιτεράν σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και σε ανώτατες κυβερνητικές θέσεις. Σε επιστημονικό επίπεδο, θεωρείται ο εισηγητής της αρχής της «mediologie» (μιντιολογία) που διερευνά τα «συμβολικά μέσα μετάδοσης της γνώσης και της πληροφορίας (...) συνεξετάζοντας τα προϊόντα του πνεύματος με τους υλικοτεχνικούς φορείς μετάδοσής τους». Τελευταία, το ενδιαφέρον του έχει στραφεί στις χριστιανικές μειονότητες της Εγγύς Ανατολής και στη διερεύνηση της κατάστασης στους Αγίους Τόπους, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.

Αυτό είναι και το θέμα του βιβλίου του Οδοιπορικό στις χώρες της Βίβλου, αποτέλεσμα μιας «έρευνας χωρίς αποκλεισμούς, σε κάθε τομέα» για την εθνο-θρησκευτική συνύπαρξη στην Εγγύς Ανατολή που του είχε αναθέσει ο Ζακ Σιράκ επί προεδρίας του. Αν και ο ίδιος, στην εισαγωγή που κάνει, το περιγράφει ως «μερικά προκαταρκτικά σκαριφήματα για τη δουλειά του μελλοντικού τοπιογράφου» και το 2008 τιμήθηκε με το Prix Nomad's, γαλλικό βραβείο ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο.

Ο συγγραφέας, έχοντας δύο σημεία σταθερά, την είσοδο του Ιησού από τον Ιορδάνη ποταμό και την έξοδό του από την Ιερουσαλήμ, όπου συγκλίνουν και τα τέσσερα Ευαγγέλια, προσπαθεί να ακολουθήσει τη διαδρομή του από την αρχή, έτσι όπως διακρίνεται από τις συγκεχυμένες διηγήσεις των ιερών κειμένων. Περιπλανώμενος σε πόλεις και μέρη ιστορικά φορτισμένα, διαπιστώνει τη σχέση παρόντος-παρελθόντος, μυθιστορίας και πραγματικότητας, αντιπαραβάλλοντας τη γεωγραφία προ Χριστού και μετά Χριστόν κι αποκαλύπτοντας το ρομαντικό πλαίσιο με το οποίο η θρησκευτική αφήγηση περιέβαλε τους Αγίους Τόπους.

Καθώς γνωρίζει τον χώρο, γνωρίζει και τους ανθρώπους. Συναναστρέφεται ένα ανθρώπινο ψηφιδωτό από χριστιανούς, εβραίους, μουσουλμάνους, Παλαιστίνιους, Άραβες, Ισραηλίτες. Μιλάει με απλούς ανθρώπους, κληρικούς αλλά και πολιτικούς. Ο ίδιος, «άθεος χριστιανός», τηρεί τη στάση του παρατηρητή, που είναι «φίλος με όλους, κύριοι! "Γουέλφος στους Γιβελίνους, και Γιβελίνος στους Γουέλφους". Δεν είμαι και πολύ περήφανος για τη στάση μου αυτή, το παραδέχομαι».

Με την «αθωότητα του αδαούς», μέσα από μια απέριττη, παραστατική και πολλές φορές γλαφυρή αφήγηση (που στο ελληνικό κοινό φτάνει με την εύστοχη μετάφραση της Άννας Καρακατσούλη), ο Ντεμπρέ αφήνει στον αναγνώστη τον απαιτούμενο χώρο και χρόνο, ώστε να φανταστεί το σκηνικό, να καταλάβει το πολιτικο-κοινωνικο-θρησκευτικό ναρκοπέδιο που αποτελούν σήμερα οι Άγιοι Τόποι, να προβληματιστεί και ν' αρχίσει, ίσως, να κατανοεί «πώς μπορέσαμε να οδηγηθούμε από την επί του Όρους ομιλία στους Λιβανέζους μοναχούς με τα Καλάσνικοφ· από τον φιλόξενο Αβραάμ στον έποικο που πυροβολεί τον Άραβα γείτονά του...».