Daniel Cole: Η μαριονέτα

Είναι μόλις τριάντα τριών ετών, και αυτό εδώ είναι το πρώτο βιβλίο στη σειρά του αστυνόμου Γουίλιαμ Φοκς, ή καλύτερα Γουλφ, όπως είναι γνωστός στην πιάτσα: με άλλα λόγια, η «Μαριονέτα» δεν γράφτηκε σαν standalone βιβλίο – ο Cole είχε και έχει στο μυαλό του κάτι πολύ πιο ευρύ.

Καμιά φορά έχει σημασία να ξεκινάς από τα ντεσού: ο Daniel Cole δούλευε σαν τραυματιοφορέας μέχρι πέρυσι, αλλά μόλις το χειρόγραφο της «Μαριονέτας», που είχε αρχικά δουλευτεί σαν σενάριο, πέρασε τις Συμπληγάδες του εκδοτικού, βρέθηκε με ένα ακριβό συμβόλαιο στο χέρι, τα δικαιώματα του βιβλίου του πουλήθηκαν άμεσα στο εξωτερικό και ταυτόχρονα σε μία εταιρία παραγωγής κινηματογραφικών και τηλεοπτικών ταινιών, και είδε τη ζωή του να αλλάζει άρδην και για πάντα.

Είναι μόλις τριάντα τριών ετών, και αυτό εδώ είναι το πρώτο βιβλίο στη σειρά του αστυνόμου Γουίλιαμ Φοκς, ή καλύτερα Γουλφ, όπως είναι γνωστός στην πιάτσα: με άλλα λόγια, η «Μαριονέτα» δεν γράφτηκε σαν standalone βιβλίο – ο Cole είχε και έχει στο μυαλό του κάτι πολύ πιο ευρύ.

Και αυτό είναι πολύ σπάνιο: τα πρώτα βιβλία των συγγραφέων γράφονται συνήθως με φόβο, δέος και (ας την πούμε) ταπεινότητα. Ο νεαρός τραυματιοφορέας δεν έδωσε σημασία στην παράδοση αυτή. Μπήκε με πείσμα στον χώρο, για να τον κατακτήσει.

Γραμμένο με ωραίο, πυκνό λόγο και αφηγηματική άνεση, παίρνοντας τα κλισέ των αστυνομικών θρίλερ μυστηρίου και αναπαράγοντάς τα με δημιουργική χάρη και φλέγμα, ο Cole συνέλαβε μία ιστορία μεγάλη, πλούσια, μοντέρνα και χορταστική – μια ιστορία που ξεκινά δυναμικά και ευφάνταστα, όπως απαιτεί ο κανόνας, καθώς η αστυνομία ανακαλύπτει ένα πτώμα μέσα σε ένα άδειο κατά τα άλλα διαμέρισμα, που όμως δεν είναι μόνο ένα.

Η μαριονέτα του τίτλου (ragdoll στο πρωτότυπο) δεν είναι παρά ένα σάρκινο παζλ καμωμένο από μέλη, όχι ενός, όχι δύο, αλλά έξι πτωμάτων, άτεχνα κολλημένων μεταξύ τους:

Το γυμνό σώμα, παραμορφωμένο σε μια αφύσικη πόζα, έμοιαζε να αιωρείται τριάντα πόντους πάνω από τις τραχιές σανίδες του πατώματος. Η πλάτη του ήταν στραμμένη προς το δωμάτιο και κοίταζε έξω από το πελώριο παράθυρο. Εκατοντάδες, σχεδόν αόρατα, νήματα, που ήταν στερεωμένα σε δύο βιομηχανικούς γάντζους, το κρατούσαν στη θέση του. Ο Γουλφ [...] πρόσεξε τα τεράστια ράμματα που συγκρατούσαν τα παράταιρα μέλη, το δέρμα που τέντωνε στα σημεία όπου ήταν ραμμένο: ένα μαύρο αντρικό πόδι, ένα λευκό· ένα μεγάλο αντρικό χέρι στη μια πλευρά, ένα μαυρισμένο γυναικείο αντίστοιχα στην άλλη· μπερδεμένα κατάμαυρα μαλλιά κρέμονταν τρομακτικά πάνω από έναν λεπτό γυναικείο κορμό.

Κι ενώ το αστυνομικό μυστήριο είναι ήδη αρκετό για να μας κρατήσει το ενδιαφέρον, κι ενώ οι απότομες αλλαγές στην πλοκή, τα ευρήματα, οι ευφάνταστοι φόνοι και τα νέα στοιχεία που διαρκώς συσσωρεύονται συγκροτούν τον κορμό ενός καλού, στιβαρού αστυνομικού δράσης και έρευνας, μπαίνουν στη μέση οι ήρωες του βιβλίου, και είναι ακριβώς αυτοί που κάνουν τη «Μαριονέτα» να ξεχωρίζει με άνεση και ευκολία από πολλά ομοειδή crime.

Τα ραμμένα μεταξύ τους μέλη συνθέτουν, όπως μόλις είδαμε, έναν προφανή εφιάλτη, κάτι αλλόκοτο, που όμως σιγά-σιγά θα πει πολλά περισσότερα στους ερευνητές και στον Τύπο – και τίποτε από όλα αυτά δεν θα είναι καλό: άλλοι έξι άνθρωποι πρόκειται να εκτελεστούν από τον άγνωστο δολοφόνο, όπως ο ίδιος θα τους ειδοποιήσει, και μάλιστα με συγκεκριμένη σειρά και σε συγκεκριμένους χρόνους, άνθρωποι άσχετοι μεταξύ τους που πρέπει να βρεθούν άμεσα και να προστατευτούν από την αστυνομία και να ασφαλιστούν σε κλειστούς χώρους.

Ακούγεται εύκολο, αλλά δεν είναι. Ο συγκεκριμένος δολοφόνος έχει εκπονήσει ένα σχέδιο που ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες του Γουλφ και των συναδέλφων του να προστατεύσουν οποιονδήποτε. Μάλιστα, τελευταίος στη λίστα είναι ο ίδιος ο Γουλφ. Και ο χρόνος τόσο για αυτόν όσο και για τους υπόλοιπους έχει αρχίσει να μετρά ανάστροφα.

Και κάπως έτσι αρχίζει ένα παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι που θα κρατήσει για πάνω από 450 σελίδες. Κι ενώ το αστυνομικό μυστήριο είναι ήδη αρκετό για να μας κρατήσει το ενδιαφέρον, κι ενώ οι απότομες αλλαγές στην πλοκή, τα ευρήματα, οι ευφάνταστοι φόνοι και τα νέα στοιχεία που διαρκώς συσσωρεύονται συγκροτούν τον κορμό ενός καλού, στιβαρού αστυνομικού δράσης και έρευνας, μπαίνουν στη μέση οι ήρωες του βιβλίου, και είναι ακριβώς αυτοί που κάνουν τη «Μαριονέτα» να ξεχωρίζει με άνεση και ευκολία από πολλά ομοειδή crime.

Ο Cole κατορθώνει και δίνει ζωή σε μία ολόκληρη σειρά από ολοζώντανους και ενδιαφέροντες χαρακτήρες – σε βαθμό που ο Γουλφ, ένας άντρας με προσωπική εμπλοκή στην υπόθεση και με διόλου απαστράπτον παρελθόν (πριν τέσσερα χρόνια επιτέθηκε σε έναν κατηγορούμενο που αθωώθηκε μέσα στη δικαστική αίθουσα με σκοπό να τον σκοτώσει, αποδίδοντας έτσι μόνος του «δικαιοσύνη»), συχνά περνά στο παρασκήνιο.

Η πρώην σύζυγός του, δημοσιογράφος και στυγνή παρουσιάστρια της κίτρινης τηλεόρασης που θα παίξει κεντρικό ρόλο στην πλοκή, η Μπάξτερ, έμπειρη συνάδελφος του Γουλφ (και οιονεί ερωμένη του) που θα βρεθεί συχνά απέναντί του, και ο νεαρός επίμονος ερευνητής Έντμοντς που θα αναλάβει όλη την αστυνομική χαμαλοδουλειά και θα εξαγάγει ένα πλήθος από χρήσιμα συμπεράσματα, είναι οι τρεις πιο χαρακτηριστικοί, αν και δεν είναι οι μόνοι.

Η ικανότητα του νεαρού συγγραφέα να πλάθει αυτόφωτους χαρακτήρες που δεν τους ξεχνάς, και που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με τρόπο κατανοητό και φυσικό, ερχόμενοι συχνά σε (βίαιη) σύγκρουση μεταξύ τους, διαποτίζοντας μάλιστα τις σχέσεις τους με μαύρο και σκληρό χιούμορ, είναι ιδιαίτερη και δεν τη συναντάμε πολύ συχνά.

Και ενώ οι φόνοι (φυσικά) δεν σταματούν, η έρευνα απλώνεται βήμα-βήμα και συστηματικά:

Ο χρόνος μας τελειώνει, έτσι μάζεψα ό,τι ξέρουμε για τον δολοφόνο. [...] Πολύ υψηλή νοημοσύνη, την οποία τεστάρει τακτικά για να ενισχύσει το εγώ του. Συναισθηματικά αποστασιοποιημένος, δεν δίνει αξία στην ανθρώπινη ζωή, απολαμβάνει τις προκλήσεις και του αρέσει να δοκιμάζεται. [...] Η όλη παράσταση μας δείχνει ότι το απολαμβάνει. Είναι μοναχικός, απόκληρος, ανύπαντρος, με υποτυπώδη κατοικία.

Όλα αυτά, που πολύ επιφανειακά περιγράψαμε, θα καταλήξουν φυσικά σε ένα θεαματικό (και απολύτως κινηματογραφικό) φινάλε, που δίνει όλες τις λύσεις, αφήνοντας όμως ανοιχτό τον δρόμο για τη συνέχεια. Οι φίλοι του αστυνομικού μυθιστορήματος, των police procedural και των θρίλερ θα την περιμένουν με αγωνία – είναι παραπάνω από σίγουρο.

Η ωραία μετάφραση είναι της Βάσιας Τζανακάρη. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, που έχουν μία από τις πιο δυναμικές σειρές αστυνομικών βιβλίων στην Ελλάδα.