Τι χρειάστηκε να «μηδενίσετε» για να ξεκινήσετε να δουλεύετε το Zero;
Φαμπρίς Μαζλιά: Τη γνώση της λειτουργικότητας, πώς να κάνεις ένα βήμα πριν το επόμενο. Τι σημαίνει το να μην ξέρεις πώς να λειτουργείς. Ουσιαστικά ήταν σαν μια επανεκκίνηση. Μη ξεχνάμε ότι το μηδέν είναι κύκλος που σημαίνει ότι επιστρέφει εκεί απ' όπου ξεκίνησε, κι όχι απλά η έννοια του τίποτα. Δεν είναι απαραίτητα αρνητικό.
Μάι Ζάρι: Ασχοληθήκαμε πολύ με τη μνήμη. Πώς λειτουργεί και πώς γίνεται να αφήσουμε στην άκρη την αντίληψη όλων όσων γνωρίζουμε. Όταν ασχολείσαι με την πραγματικότητα, με αντικείμενα ή μια κατάσταση, πώς είναι να τα αντιμετωπίσεις προσπαθώντας να απαλλαγείς από την αντίληψή σου ή τη γνώση που έχεις γι' αυτά. Ποια θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι η σωματική μας σχέση μ' αυτά; Ξέρουμε ότι είναι αδύνατο να απαλλαγούμε, αλλά προσπαθούμε. Με τη βοήθεια του μυαλού, γιατί βέβαια το σώμα γνωρίζει...
Γιάννης Μανταφούνης: Προσπαθούμε να βρούμε τον ιδανικό τρόπο να τα εξηγήσουμε. Δεν ξεχνάμε ποιοι είμαστε, αλλά στήνουμε μια παράσταση.
Μ.Ζ.: Νομίζω αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι για να έχεις μια ενδιαφέρουσα διαδικασία πρέπει να έχεις έναν στόχο. Αν ξέρεις το αποτέλεσμα εκ των προτέρων, η διαδικασία είναι αναμενόμενη και παύει να έχει ενδιαφέρον.
Φ.Μ.: Ξέρουμε ποιοι είμαστε και ποιες είναι οι δυνατότητές μας στη σκηνή, αλλά τι έχει απομείνει; Τι είναι αυτό που δεν ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε; Ένα πράγμα που ήρθε στην επιφάνεια ήταν ότι ο μηχανισμός είναι καταγραμμένος στο σώμα. Αυτό είναι γνώση μυϊκή, όχι πνευματική. Ένας αυτοματισμός που σύντομα ακολούθησε τον κώδικά του. Δημιουργήσαμε καινούργιες εικόνες και νέες σχέσεις που δεν γνωρίζαμε, που δεν είχαμε εξερευνήσει ποτέ πριν. Έτσι, στη διαδικασία βγήκαν πράγματα που δεν είχαμε ξανακάνει.
Υπάρχει γραμμική αφήγηση;
Γ.Μ.: Θα έλεγα αναγνώριση. Κάτι που στο θέατρο πάντα παρεξηγούμε. Η αναγνώριση είναι άλλο από την αφήγηση. Βλέπεις μια κατάσταση, μια σκηνή και αυθόρμητα σκέφτεσαι «ναι, αυτό είναι αφήγηση», αλλά δεν είναι! Μπορεί όντως σε κάποιες σκηνές να παραπλανηθείς, αλλά όχι πραγματικά, γιατί η έννοια της συνέχειας στο συγκεκριμένο έργο πάντα αποκόβεται. Δεν έχει να κάνει με δόμηση ή αποδόμηση, αλλά με συνεχή αφαίρεση. Κάτι πολύ διαφορετικό. Δίναμε ζωή σε κάτι και μετά το αφαιρούσαμε. Μια εντελώς νέα άποψη. Δουλεύαμε πάνω στην κίνηση και διώχναμε τον ήχο ή δουλεύαμε τον ήχο και διώχναμε την κίνηση ή βγάζαμε τη δράση από την εικόνα. Μόλις κάτι γινόταν αναγνωρίσιμο, το βγάζαμε. Ποτέ δεν αφηνόμασταν στην αφήγηση, αν και μπορεί κανείς να αντιληφθεί άμεσα και αυθόρμητα διάφορα, γιατί είναι όλα αναγνωρίσιμα, αλλά ταυτόχρονα δεν έχουν λειτουργικότητα ή λογική...
Μ.Ζ.: Γιατί η εικόνα που αμέσως ακολουθεί μια εικόνα που έχει αφαιρεθεί ήδη δεν έχει λογική σχέση με την προηγούμενη.
Οπότε σας ενδιέφερε η μη-αφηγηματικότητα...
Μ.Ζ.: Θα το χαρακτήριζα αν-αφηγηματικότητα.
Φ.Μ.: Με μια πρώτη ματιά μοιάζει, σαν να περιγράφουμε κοινωνικές σχέσεις, που ποτέ όμως δεν καταλήγουν σε κάποιο αποτέλεσμα.
Το αφήνετε εσκεμμένα ανολοκλήρωτο...
Φ.Μ.: Είναι ανολοκλήρωτο σε σχέση με άλλες καταστάσεις, αλλά ως σύνολο είναι ολοκληρωμένο.
Μ.Ζ.: Συνειδητοποιείς ότι τα πράγματα ποτέ δεν ολοκληρώνονται. Δεν αντιλαμβάνεσαι ποτέ κάτι ως ολοκληρωμένο. Νομίζει κανείς ότι το αντιλαμβάνεται, αλλά είναι η προκατάληψη που κουβαλάει. Κοιτάμε μια πλευρά και νομίζουμε ότι ξέρουμε το σύνολο, αλλά δεν το ξέρουμε. Εκ προοιμίου η αντίληψη μας μάς παραπλανά.
Δεν θα έπρεπε στον χορό να αφηνόμαστε στις αισθήσεις και να μη χρειαζόμαστε τις λέξεις για να εξηγήσουμε ένα έργο;
Φ.Μ.: Ο χορός είναι αισθήσεις, αλλά και οι λέξεις είναι σημαντικές. Δουλεύεις με τις αισθήσεις, αλλά πρέπει και να επικοινωνήσεις.
Γ.Μ.: Στη διαδικασία της δημιουργίας του κομματιού μιλούσαμε πάρα πολύ. Έπρεπε να διαβάσουμε, να εξηγήσουμε, να συζητήσουμε. Ο καθένας μας αντιλαμβανόταν τα πράγματα τόσο διαφορετικά που χρειαζόμασταν ατέλειωτες ώρες να εξηγήσουμε ο ένας στον άλλον πώς το βλέπαμε.
Μ.Ζ.: Οι λέξεις είναι πάντα ο ενδιάμεσος. Και οι εντυπώσεις σου ως θεατή πάντα περνάνε κι αυτές μέσα από συσχετισμούς λέξεων.
Έχετε μια κοινή επιρροή ή αναφορά;
Μ.Ζ.: Αν αντλούμε από κάπου κοινή επιρροή είναι το Μπούντο, η πολεμική τέχνη.
Φ.Μ.: Ναι, γιατί στο Μπούντο δεν υπάρχει η έννοια της συνέχειας. Στο Μπούντο έχεις να κάνεις με τις επιλογές σου. Κάνεις μια μεγάλη αλλαγή και βρίσκεσαι μπροστά σε ένα τεράστιο κενό. Μια αλλαγή του στόχου σου.
Γ.Μ.: Αφορά την ψευδαίσθηση. Δουλεύεις σε κάτι και ξαφνικά στρέφεις την προσοχή σου αλλού και δημιουργείται το κενό. Αυτός ήταν και ο τρόπος που «εσκεμμένα» εργαστήκαμε κατά τη διαδικασία του κομματιού μας. Του δίναμε προθέσεις που στην πορεία τις αφαιρούσαμε, δίνοντας αλλού έμφαση.
Βρεθήκατε να διαφωνείτε συχνά;
Γ.Μ.: Συμφωνήσαμε σε έναν στόχο και επικεντρωθήκαμε σ' αυτόν. Όποτε διαφωνούσαμε, ψάχναμε όχι πώς να λύσουμε τη διαφωνία μας αλλά πώς να βρούμε λύση στον στόχο μας, που είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Οι συνεργασίες είναι κάτι πολύ δύσκολο, μια ψευδαίσθηση, και προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τι σημαίνει πραγματικά. Γι' αυτό και πρέπει να υπογραμμίσω ότι δεν συνδημιουργήσαμε ως ίσος προς ίσο, αλλά μαζί, σαν μια μονάδα.
