Από την Εφημερίδα των Συντακτών
Ρεπορτάζ: Ντίνα Δασκαλοπούλου
Φωτογραφίες: Μάριος Λώλος
Το Αλ Μαλίκ στην Αλκαμένους θα είναι το πέμπτο αυτοσχέδιο «τζαμί» στον Αγ. Παντελεήμονα που έπειτα από εισαγγελική παραγ γελία πρέπει να βάλει λουκέτο. Οι μουσουλμάνοι περιμένουν 37 χρόνια το τέμενος που τους έχει υποσχεθεί η ελληνική πολιτεία
Το 2011 η Βουλή υπερψήφισε τροπολογία που έδωσε το «πράσινο φως» για κατασκευή τεμένους στον Βοτανικό. Ακόμη, όμως, δεν έχει εμφανιστεί ούτε ένας ανάδοχος για να αναλάβει το έργο!
«Προφανώς τώρα η κυβέρνηση, για να κερδίσει τις ψήφους των ακροδεξιών, θέλει να δείξει... έργο. Γι' αυτό και μας στοχοποιεί» τονίζει με νόημα ο πρόεδρος της Μουσουλμανικής Ενωσης Ελλάδας
Έχουν προηγηθεί άλλα τέσσερα λουκέτα – όλα στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα τις τελευταίες μέρες. Επειτα από εισαγγελική παραγγελία, το αστυνομικό τμήμα σφραγίζει τα «τζαμιά» με βουλοκέρι. Οι μουσουλμάνοι δεν χωράνε πια εδώ; Η αστυνομία έχει καλέσει τους ιδιοκτήτες του Αλ Μαλίκ να το κλείσουν ήδη από τις 20 του μήνα, ενώ η διορία που κέρδισαν οι ένοικοι, ώστε να προσκομίσουν έγγραφα στον εισαγγελέα για να διατηρηθεί ανοιχτός ο χώρος, εκπνέει σήμερα. Ο δικαστικός λειτουργός καλείται να αποφασίσει εάν το Αλ Μαλίκ είναι τζαμί χωρίς άδεια ή πολυχώρος.
«Δεν είναι τζαμί, γιατί δεν έχει καν τέμενος. Προσευχόμαστε εδώ, αλλά δεν κάνουμε μόνο αυτό», μας λένε οι μουσουλμάνοι της γειτονιάς που μας υποδέχονται με πορτοκαλάδες και φιλέματα. «Για εμάς είναι ο μοναδικός χώρος συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής».
Μια Αθηναία μουσουλμάνα
Η Μαρία (τα πλήρη στοιχεία της στη διάθεση της εφημερίδας) δεν είναι η μουσουλμάνα που έχεις συνηθίσει: όχι μόνο γιατί δεν φοράει μαντίλα, αλλά και γιατί δεν είναι μέλος της μειονότητας. Είναι γέννημα-θρέμμα Αθηναία κι ασπάστηκε το Ισλάμ δέκα χρόνια πριν, όταν γνώρισε κι ερωτεύτηκε τον σημερινό σύζυγό της.
«Στην Αθήνα δεν έχουμε κανένα αναγνωρισμένο τζαμί. Αυτό σημαίνει πως η 5χρονη κόρη μου πρέπει να κατεβαίνει σε υπόγεια μαζί με τον πατέρα της για να προσευχηθεί και πως εγώ στους περισσότερους χώρους δεν μπορώ να πάω, γιατί δεν έχουν γυναικωνίτη. Κι ας πούμε ότι αυτό δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα, αφού ο μουσουλμάνος μπορεί να προσευχηθεί παντού. Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι πως τα παιδιά μας μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας κι ότι η θρησκεία τους είναι ανεπιθύμητη εδώ. Ακόμα και τη μαντίλα μου δεν μπορώ να τη φορέσω με άνεση στην Αθήνα: οι γονείς μου φρικάρουν. Κι εγώ φοβάμαι: οι ακροδεξιοί πολλές φορές έχουν επιτεθεί σε γυναίκες τραβώντας με τη βία τα μαντίλια από τα κεφάλια τους».
Ο Κνατούρ Καρ Νουρουλά είναι ο ιμάμης του μικρού μαστζίντ που σφραγίστηκε πριν από λίγες μέρες στην οδό Πανά. Μας περιμένει μαζί με περίπου 40 πιστούς στο μικρό αδιέξοδο. «Χρειαζόμαστε τον χώρο όχι μόνο για να προσευχόμαστε, αλλά και για να συναναστρεφόμαστε ο ένας τον άλλο. Εμείς δεν πάμε ούτε σε εστιατόρια ούτε σε καφενεία», μας λέει. «Η ομαδική προσευχή επιβάλλεται για τους μουσουλμάνους κάθε Παρασκευή. Ομως εδώ κάνουμε και μαθήματα ελληνικών, εδώ συναντιόμαστε. Σας παρακαλώ, ρωτήστε τους γείτονες αν ποτέ τους ενοχλήσαμε ή τους δημιουργήσαμε προβλήματα».
Είναι μεσημεράκι Κυριακής κι όσοι γείτονες έχουν βγει στα μπαλκόνια για να χαζέψουν το θέαμα είναι απολύτως χαλαροί: «Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα μαζί τους», θα μας πει ο κύριος Γιώργος. «Ερχονται, προσεύχονται, φεύγουν. Δεν καταλαβαίνω γιατί τώρα στη γειτονιά μας πρέπει να ανοίξει κι αυτό το οδυνηρό μέτωπο. Οταν προσβάλλεις τη σχέση των ανθρώπων με τον θεό τους, τίποτα καλό δεν βγαίνει». Οι τρεις μαυροντυμένοι φουσκωτοί που παρακολουθούν τη συζήτησή μας από τη γωνία προφανώς έχουν άλλη άποψη, αλλά δεν τολμούν να πλησιάσουν για να την εκφράσουν.
Ακριβώς αυτή την ερώτηση κάναμε στον πρόεδρο της Μουσουλμανικής Ενωσης Ελλάδας: Γιατί τώρα τα λουκέτα στα «τζαμιά» της Αθήνας. «Προσπαθήσαμε όλα αυτά τα χρόνια οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας να μην μπλέξουν στα γρανάζια της πολιτικής με κανέναν τρόπο», μας λέει ο Ναΐμ αλ Καντούρ.
«Πήγαν να μας κάψουν»
«Και το καταφέραμε: κανένα εξτρεμιστικό στοιχείο δεν βρήκε χώρο να αναπτυχθεί εδώ, την ώρα που σε άλλες χώρες ανθούν. Οι σχέσεις μας είναι απολύτως ειρηνικές με όλους, όπως επιβάλλει η θρησκεία μας. Δεν απαντήσαμε ποτέ στις προκλήσεις των ακροδεξιών: μας έκαναν συνεχείς επιθέσεις και σε μια περίπτωση, στην Αττική το 2011, έφτασαν στο σημείο να επιχειρήσουν να μας κάψουν ζωντανούς. Προφανώς τώρα η κυβέρνηση, για να κερδίσει τις ψήφους των ακροδεξιών, θέλει να δείξει... έργο. Γι' αυτό και μας στοχοποιεί».
Αυτή τη στιγμή στην Αττική λειτουργούν περισσότερα από 100 αυτοσχέδια «τζαμιά»: σε υπόγεια και ημιυπόγεια, αλλά και σαν επίσημοι πολιτιστικοί σύλλογοι. Κι όλα αυτά γιατί πάντα η ελληνική δημοκρατία έστεκε αμήχανη απέναντι στο αίτημα των μουσουλμάνων κατοίκων της για την ανέγερση ενός κανονικού τεμένους. Τα τελευταία δε χρόνια, η Ελληνική Δημοκρατία μοιάζει κι ανήμπορη απέναντι στις οιμωγές και τις απειλές των ακροδεξιών κατοίκων της. Τριάντα επτά συναπτά έτη η Ελλάδα υπόσχεται τζαμί στους μουσουλμάνους: ήδη από το 1976 οι Αραβες πρέσβεις είχαν θέσει το αίτημα. Η Αθήνα το χειρίστηκε με τον παλιό καλό τρόπο: «Και γεφύρια θα σας χτίσουμε!»
Ετσι, το 1983 το Δημόσιο παραχωρεί έκταση στο Μαρούσι. Τέσσερα χρόνια μετά αποφασίζει πως δεν είναι κατάλληλη. Το 1988 προτείνεται ο Αλιμος. Οι κάτοικοι αντιδρούν και το σχέδιο παγώνει. Τέσσερα χρόνια μετά επιλέγεται το Κορωπί. Το 1998 το υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει ότι το τζαμί δεν θα χτιστεί εκεί, αλλά στην Παιανία.
Το 2006 η Ντόρα Μπακογιάννη πρότεινε να ξαναλειτουργήσει το παλιό τζαμί στο Μοναστηράκι, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. Τον Σεπτέμβριο του 2011 η Βουλή υπερψήφισε τροπολογία που έδωσε οριστικά το «πράσινο φως» για κατασκευή τεμένους σε χώρο 17 στρεμμάτων στον Βοτανικό. Σε διαδοχικούς διαγωνισμούς δεν έχει εμφανιστεί ούτε ένας ανάδοχος για να αναλάβει το έργο, που υπογράφουν τα αρχιτεκτονικά γραφεία των Αλέξανδρου Τομπάζη, Νίκου Αθανασιάδη και Παρασκευά Μητσούδη. Ο τελευταίος –τέταρτος κατά σειρά– διαγωνισμός κηρύχτηκε άγονος στις 24 Οκτωβρίου, παρά την απόφαση του υπουργού Υποδομών να επιτρέψει τη συμμετοχή ακόμα και των μεγάλων εργοληπτικών επιχειρήσεων (7ης Τάξης).
Σε μια εποχή που ο κλάδος της οικοδομής ζει πρωτοφανή κρίση, τι είναι αυτό που αποθαρρύνει τους κατασκευαστές να συμμετάσχουν σ' ένα διαγωνισμό με προϋπολογισμό 946.000 ευρώ; «Υποθέτω ότι φοβούνται τον στιγματισμό», δήλωσε πριν από λίγες μέρες στην «Καθημερινή» ο Γιώργος Γάγαλης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Εργων (ΠΕΣΕΔΕ). «Κάτι ανάλογο δηλαδή με αυτό που συμβαίνει στους διαγωνισμούς για την καθαίρεση αυθαιρέτων».
Τα... βουλοκέρια
Κι ενώ η χώρα εκτίθεται διεθνώς για έλλειψη σεβασμού στη θρησκευτική ελευθερία και τη διαφορετικότητα, ενώ δέχεται συνεχείς προκλήσεις από την Τουρκία του Ερντογαν και για το θέμα των τζαμιών, στους δρόμους της Αθήνας βάζει λουκέτο στο ένα μετά το άλλο τα μικρά αυτοσχέδια «τεμένη». Οι εικόνες με τα βουλοκέρια κάνουν τον γύρο του –μουσουλμανικού και μη– κόσμου.
«Μπορεί τα κεφάλια της Χρυσής Αυγής να είναι στη φυλακή, το σώμα της όμως είναι ακόμα στους δρόμους», θα μας πει ο Μοχάμεντ. Είναι Αλβανός και ζει στη χώρα μας 22 χρόνια. «Από τη μια η Ελλάδα κάνει διαγωνισμούς για μεγάλο τέμενος κι από την άλλη, ενώ αυτό δεν προχωράει, μας κλείνει και τα μικρά. Στη γειτονιά δεν έχουμε πρόβλημα παρά μόνο με τους χρυσαυγίτες. Στη Φράντσα υπάρχουν χιλιάδες τεμένη, στη βόρεια Ευρώπη το ίδιο, στην Αμέρικα το ίδιο. Τι έχει να φοβηθεί η Ελλάδα; Πότε την πειράξαμε; Νομίζω πως η κυβέρνησή σας θέλει να κλείσει το μάτι στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής, γι' αυτό μας κλείνει».
«Κανένας δεν έχει πάρει άδεια λειτουργίας σαν χώρος προσευχής κι ούτε πρόκειται να πάρει», λέει ο Ναΐμ. «Αλλωστε κανένας χώρος δεν προορίζεται αποκλειστικά για προσευχή. Νομίζω ότι υπάρχει κι άλλος ένας παράγοντας που εξηγεί αυτή την επίθεση: επίκεινται δημοτικές εκλογές και χτυπάνε τους αδύναμους κρίκους – όχι δηλαδή τα τζαμιά των Αράβων, αλλά αυτά εδώ που μαζεύουν Μπανγκλαντεσιανούς, Πακιστανούς, Αφγανούς. Γιατί δεν έχουν κλείσει τζαμιά στον Νέο Κόσμο, στην Καλλιθέα, στο Γουδί, στο Καλαμάκι; Έπειτα, όλα όσα κλείνουν είναι στον Αγιο Παντελεήμονα. Είναι τυχαίο;»
Οι χώροι που έκλεισαν, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Μουσουλμανικής Ενωσης, χρηματοδοτούνται από τα ίδια τους τα μέλη. Ο ιμάμης του Αλ Μαλίκ μάς προσκομίζει όλα τα έγγραφα: τα συμβόλαια αγοράς του χώρου και το έγγραφο της σύστασης της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας που τον διαχειρίζεται. Με αυτά ανά χείρας προσφεύγουν σήμερα στον εισαγγελέα ώστε να μην κλείσει.
«Οι μετανάστες φεύγουν από την Ελλάδα γιατί νοιώθουν υπό διωγμό», μας λέει ο Σαΐντ. Είναι ταξιδιωτικός πράκτορας και τον τελευταίο ένα χρόνο εκδίδει συνεχώς one way tickets. «Είτε γυρίζουν στις πατρίδες τους είτε, όσοι διαθέτουν έγγραφα, κατευθύνονται στη Βόρεια Ευρώπη. Σε αυτό δεν φταίει μόνο η κρίση, αλλά και το κλίμα φόβου που υπάρχει στην Ελλάδα. Και δεν φεύγουν άρον άρον μόνο όσοι δεν έχουν χαρτιά, αλλά κι άνθρωποι που είχαν επιχειρήσεις, ένσημα, πλήρωναν φόρους εδώ. Αυτό το κλίμα πρέπει να αντιστραφεί, η Αθήνα μπορεί ακόμα να γίνει πόλη ειρηνικής συμβίωσης. Χάνουμε όλοι από αυτή τη ζοφερή ατμόσφαιρα».
750 χιλιάδες μουσουλμάνοι
Μόνο η Μουσουλμανική Ενωση Ελλάδας αριθμεί 10.000 μέλη, ενώ ο πρόεδρός της υπολογίζει τους μουσουλμάνους σε 750.000. «Εμείς θέλουμε να συνεργαζόμαστε αρμονικά με την ελληνική πολιτεία, γι' αυτό και θέλουμε να γίνει το τζαμί στον Βοτανικό. Μόλις γίνει, πολλά από τα μικρά θα κλείσουν», λέει ο Αλ Καντούρ. «Ομως η λύση δεν είναι να βάζουν αδιακρίτως λουκέτα και οι άνθρωποι που μαζεύουν ευρώ το ευρώ τα χρήματα για το ενοίκιο να βρίσκονται στον δρόμο. Ολα μπορούν να διευθετηθούν με ηρεμία και διάλογο με τις κοινότητες».
«Είναι πολλές οι φορές που θέλω να φύγω από την Ελλάδα», λέει η Μαρία. «Εντάξει να μην έχουμε χρήματα, εντάξει και να ζοριζόμαστε λόγω της κρίσης. Αλλά να μην μπορώ καν να είμαι ο εαυτός μου; Το μόνο σημείο όπου μπορώ να ντυθώ και να συμπεριφερθώ όπως θέλω είναι η Κομοτηνή. Θα ήθελα η χώρα μου να με αποδέχεται για αυτό που επέλεξα πολύ συνειδητά να είμαι: Ελληνίδα πολίτης, μουσουλμάνα το θρήσκευμα. Κι όπως η κόρη μου πηγαίνει άνετα στην εκκλησία τα Χριστούγεννα, να μπορεί να πηγαίνει στο τζαμί για το ραμαζάνι. Οι θρησκείες μάς διδάσκουν την αγάπη και την ειρήνη, εμείς οι άνθρωποι τα θαλασσώνουμε».
σχόλια