Έφυγε στα 65 του ο Γιώργος Γαβαλάς, η τρομπέτα και το μπάσο στη ''Δημοσθένους λέξις'' του Σαββόπουλου, ο συνοδοιπόρος του Μανώλη Ρασούλη, ο σύντροφος για ένα φεγγάρι της Φλέρυς Νταντωνάκη, ένας πολυτάλαντος μουσικός.
Τα τελευταία χρόνια ζούσε ως μουσικός του δρόμου.
Καμιά φορά την τελευταία δεκαετία, σαν περνούσες από την Αρεοπαγίτου, άκουγες τον ήχο της κιθάρας και του kazoo από μακριά και σαν πλησίαζες συναντούσες μια φιγούρα χίπικη, άλλης εποχής, απομεινάρι θά'λεγες του Γούντστοκ. Ήταν του Γιώργου Γαβαλά που θα τραγουδούσε το ''σουξέ'' του ''Και φταις και φταις (Όλα εσύ τα φταις)'', πουλώντας ταυτόχρονα τα χειροποίητα CD του, όπως έκανε και ο Νικόλας Άσιμος στα 80s με τις κασέτες του. Ωστόσο, σίγουρα λίγοι ήταν οι περαστικοί που γνώριζαν τη μεγάλη ιστορία, το έργο και την προσφορά του συγκεκριμένου καλλιτέχνη στην ελληνική μουσική.
Η σχέση του Γαβαλά με τη Νταντωνάκη υπήρξε σχεδόν μεταφυσική, σύμφωνα με τον ίδιο, αφού τους ένωναν οι θρησκειολογικές αναζητήσεις και η απόλυτη ελευθεριότητα.
Τον Γιώργο Γαβαλά τον γνώρισα προσωπικά το 2005, τότε που αναζητούσα μουσικούς της ροκ περιόδου του Σαββόπουλου για να μιλήσουν στο ντοκιμαντέρ ''Ζωντανοί στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ''. Με τα Μπουρμπούλια ήταν κομματάκι δύσκολο, ο Ντάλλας είχε φύγει προ πολλού από τη ζωή, ο Τσιλογιάννης ζει μέχρι σήμερα στην Ολλανδία και ο Τζόνι Λαμπίτσι επίσης δεν κατοικεί στη χώρα μας. Με τη Λαιστρυγόνα, αντίθετα, τη δεύτερη ροκ μπάντα του Νιόνιου, τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Ο Καραμήτρος, ο Bach ο Σπυρόπουλος, η Γαδέδη ακόμη είναι ενεργοί μουσικοί. Το ίδιο ήταν και ο Γαβαλάς.
Η μαρτυρία του Γιώργου Γαβαλά στο ντοκιμαντέρ ''Ζωντανοί στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ'' (2006) από το 6.03
Δέκα μέρες μπάσο έπαιζε μόνο ο Γαβαλάς όταν ο Σαββόπουλος τού πρότεινε να μπει στη Λαιστρυγόνα για το θρυλικό άλμπουμ ''Το βρώμικο ψωμί'' και τις παραστάσεις στο Κύτταρο της οδού Ηπείρου. Στο στρατό είχε μάθει να παίζει τρομπέτα, αλλά και διάφορα άλλα όργανα, από ντραμς μέχρι κιθάρα, έτσι ούτως ώστε έπαιζε σαν άψογος επαγγελματίας και ουδείς αντιλαμβανόταν την απειρία του. Το μάθαιναν όταν για να γνωριστούν στην πρόβα, άρχιζαν τα "πόσα χρόνια παίζεις εσύ τύμπανα", ή "πιάνο" κτλ. Ο Γιώργος απαντούσε χαμηλόφωνα: "Ε, να, χθες μου το δάνεισε ένας φίλος" και μένανε όλοι μαλάκες!
Εννοείται πως ο τόσο χαρακτηριστικός ήχος της τρομπέτας στη ''Δημοσθένους λέξις (Κι αν βγω απ' αυτή τη φυλακή)'', όπως και ο ήχος του μπάσου στη ''Μαύρη Θάλασσα'' του Σαββόπουλου, ανήκε και θα ανήκει εις τους αιώνας των αιώνων στον Γιώργο Γαβαλά!
Από τα χείλη του άκουσα συγκλονιστικές ιστορίες με τη Φλέρυ Νταντωνάκη την περίοδο της Μεταπολίτευσης, τότε που οι δυο τους αποτελούσαν μάλλον το πιο ψυχεδελικό ζεύγος της Αθήνας, στα Αναφιώτικα της Πλάκας. ''Είτε θα κλεινόμασταν στο σπίτι και θα υποβάλαμε τους εαυτούς μας σε τριήμερες νηστείες'' μου έλεγε ο Γιώργος, ''ακούγοντας ασταμάτητα το Echoes από το Meddle των Pink Floyd, είτε θα ήμασταν όλη μέρα έξω και θα πειράζαμε τον κόσμο σαν μικρά παιδιά...'' Η σχέση του Γαβαλά με τη Νταντωνάκη υπήρξε σχεδόν μεταφυσική, σύμφωνα με τον ίδιο, αφού τους ένωναν οι θρησκειολογικές αναζητήσεις και η απόλυτη ελευθεριότητα.
Το ίδιο διάστημα, τη διετία 1974 - 75, ο Γαβαλάς γνώρισε τον Μανώλη Ρασούλη και βρήκε πραγματικά το έτερον ήμισυ του από καλλιτεχνικής άποψης. Αγαπούσαν πολύ ο ένας τον άλλον, έκαναν φιλόδοξα σχέδια για Κρητικές ροκ όπερες, έγραφαν τραγούδια ασταμάτητα και μάλιστα άφησαν και δύο δίσκους, οι οποίοι απέκτησαν διαστάσεις καλτ - με όλη τη θετική έννοια της λέξης - μέσα στα χρόνια: Αναφέρομαι στα άλμπουμ ''Τα ποδοσφαιρικά στον ΟΦΗ και τη Μπάλα Γη'' που βγήκαν από τη Lyra το 1988 και ''Διπλά σακατεμένος πειρατής'' το 1990 από τον Σείριο, ζώντος του Μάνου Χατζιδάκι. Το πρώτο άλμπουμ παίζει να είναι και το μοναδικό στην εγχώρια δισκογραφία που η θεματική του ποδοσφαίρου συνάντησε τη ρασούλεια φιλοσοφία μέσα από ένα πρωτοποριακό μουσικό οικοδόμημα.
Το δεύτερο πάλι περιείχε εξαιρετικά τραγούδια με την ερμηνευτική συμμετοχή του Βλάσση Μπονάτσου, του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και της Μαρίας Αριστοπούλου. Προσωπικά θα ξεχώριζα τη μπαλάντα ''Στο Θεόφιλο Καΐρη'' που ερμήνευε ο Ρασούλης αυτοπροσώπως και που, απ' όσο γνωρίζω, άρεσε πολύ και του Χατζιδάκι, του παραγωγού του δίσκου. Τα έχει γράψει ο Ρασούλης στη βιογραφία του, είχα την ευκαιρία να τα ακούσω κι εγώ από τον Γαβαλά, ο ''Διπλά σακατεμένος πειρατής'' ήταν στην ουσία ένα δώρο του μεγάλου Έλληνα συνθέτη σε δύο δημιουργούς που εκτιμούσε και που σεβόταν την αντικομφορμιστική φύση της δουλειάς τους. Αυτοί ήταν και οι δύο μοναδικοί προσωπικοί δίσκοι που ο Γιώργος Γαβαλάς αξιώθηκε να εκδώσει ως συνθέτης.
Διότι, πέραν αυτών, ο ήχος του - όπως είδαμε - είχε ήδη σφραγίσει ανεξίτηλα σημαντικές στιγμές της ελληνικής δισκογραφίας. Ίσως η τελευταία φορά που ο Γαβαλάς απασχόλησε τη δισκογραφία να ήταν το 2006 με την έκδοση του σάουντρακ από το ντοκιμαντέρ ''Ζωντανοί στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ''. Θεώρησα πως μια και με τίμησε με τη συμμετοχή του στην ταινία, τραγουδώντας μέσα μάλιστα πρωτότυπα κομμάτια του, όφειλα κι εγώ να τον τιμήσω, δίνοντας του ένα μικρό έστω δισκογραφικό ''βήμα''. Όχι ότι τον ενδιέφερε κάτι τέτοιο τον Γιώργο, βέβαια. Οι δεσμοί του με τη δισκογραφία και μ' αυτό που λέμε εμπορική διακίνηση της μουσικής ήταν προ πολλού κομμένοι. Ως γνήσιος αναρχικός του πνεύματος, πίστευε στην ελεύθερη διανομή της Τέχνης, ''μακριά από τους φασίστες των εταιρειών'', όπως έλεγε καμιά φορά. Θυμάμαι πάντως πως μέσα στο ένθετο του σάουντρακ, στο σημείωμα μου, θέλοντας να τον εξυψώσω, πιστεύοντας το 100% κιόλας, τον χαρακτήρισα ''Έλληνα Moondog''! Όταν πήρε το CD στα χέρια του, μου τηλεφώνησε: ''Γιατί με λες Φεγγαρόσκυλο;'' με ρώτησε με μιαν αφέλεια παιδική. Ύστερα, αφού του εξήγησα πως ο Moondog ήταν ένας τεράστιος μουσικός, αυτός που είχε δώσει το ''All is loneliness'' στη Janis Joplin, έβαλε τα γέλια και υποσχέθηκε πως θα τον ''ψάξει'', μια και ποτέ δεν ειν' αργά...
Δε θα ξεχάσω ποτέ εκείνη τη βραδιά έξω από το Ηρώδειο, αμέσως μετά το τέλος της συναυλίας - comeback της Λένας Πλάτωνος το 2008. Κατηφορίζαμε ολόκληρες παρέες σιγοτραγουδώντας το ''Τι νέα ψιψίνα'' και το ''Μπρένθις'' της Λένας. Ξαφνικά ακούμε μια γνώριμη γυναικεία φωνή να τραγουδάει το ''Παπάκι'' του Άσιμου. Ήταν της Αλίκης Καγιαλόγλου που μαζί με τον Γιώργο Γαβαλά στην κιθάρα είχαν στήσει το δικό τους μικρό κονσέρτο επί της Αρεοπαγίτου! Μαγεία σκέτη σαν οι θεοί να μην ήθελαν να λήξει η ομορφιά του Ηρωδείου! Θα θυμάμαι ακόμη τη Ζωή Φυτούση, καλοντυμένη, κοκέτα, να λικνίζεται στους ρυθμούς του ''Και φταις και φταις'', όση ώρα ο Γιώργος έπαιζε με την κιθάρα του ως άνθρωπος - ορχήστρα στο Τριανόν το 2005, στην πρώτη προβολή του ''Ζωντανοί στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ''.
Οι δεσμοί του με τη δισκογραφία και μ' αυτό που λέμε εμπορική διακίνηση της μουσικής ήταν προ πολλού κομμένοι. Ως γνήσιος αναρχικός του πνεύματος, πίστευε στην ελεύθερη διανομή της Τέχνης, ''μακριά από τους φασίστες των εταιρειών''
Τελευταία φορά που συνάντησα τον Γαβαλά ήταν στη μουσική σκηνή Ρυθμός Music Stage της Ηλιούπολης, ένα χρόνο πριν, στο αφιέρωμα της Ναταλίας Ρασούλη στον πατέρα της. Δε γινόταν να απουσιάζει ο Γιώργος από τα αφιερώματα στον Ρασούλη! Προς τιμήν της Ναταλίας! Να τα βλέπουν αυτά κάποιοι άλλοι κληρονόμοι που ξεκόβουν τους φυσικούς και καλλιτεχνικούς δεσμούς των ανθρώπων που ''εκπροσωπούν'' με το ''έμψυχο'' παρελθόν τους. Τέλος πάντων...
Θα μπορούσαν να γραφτούν κι άλλα πολλά για τον Γιώργο Γαβαλά, αλλά η εποχή - βλέπεις - σηκώνει μόνο τους λεβεντομαλάκες του life style, παρότι το τελευταίο υποτίθεται ότι πνέει τα λοίσθια και, που θα πάει, θα τη βρούμε την ησυχία μας.
Ο Γιώργος χτυπήθηκε από τον καρκίνο και πάλεψε μαζί του για σύντομο σχετικά διάστημα, νοσηλευόμενος στο Κρατικό της Νίκαιας. Σκόπευα να πάω να τον δω, το σχεδιάζαμε με την Καγιαλόγλου και τη Ρασούλη, αλλά η αλήθεια είναι πως κάπου το απέφευγα. Δε θα ήθελα να αντικρίσω με τίποτα έναν τόσο ελεύθερο άνθρωπο δέσμιο του θανάτου στο κρεβάτι του πόνου. Μπορώ να χαίρομαι λίγο τώρα που διέσωσα τη μορφή, το λόγο και τη μουσική του σε ένα μουσικό - ιστορικό ντοκιμαντέρ. Είναι κι αυτό το δάκρυ, όμως, που δε μπορεί να συγκρατηθεί το γαμημένο...
Καλό σου ταξίδι, Γιώργο Γαβαλά, και καλή αντάμωση! Υπήρξες ''αλήτης και χίπης'', όπως έλεγε και ο φίλος σου ο Άσιμος. Ο πιο γλυκός αλήτης και ο πιο ορίτζιναλ χίπης που γνώρισα ποτέ μου.
σχόλια