Ένα παλιό, ερειπωμένο εργοστάσιο του Γερμανού βιομηχάνου Όσκαρ Σίντλερ στο Brněnec (πρώην Brünnlitz), μια κοινότητα που βρίσκεται περίπου 225 χλμ. βορειοανατολικά της Πράγας, χαρακτηρίστηκε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και αναμένεται να μετατραπεί σε μουσείο αφιερωμένο στο Ολοκαύτωμα, όπως ανακοίνωσε σήμερα το υπουργείο Πολιτισμού της Τσεχίας.
Ο Όσκαρ Σίντλερ (1908-1974) που έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από την ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργ «Η λίστα του Σίντλερ», κατάφερε να σώσει από το θάνατο περίπου 1.200 Εβραίους κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο ναζιστής βιομήχανος μετέφερε τους Εβραίους εργάτες του από τα εργοστάσιά του στην Κρακοβία στην Πολωνία στα τέλη του 1944, με το πρόσχημα ότι ήταν ειδικευμένοι στα πυρομαχικά που απαιτούνταν για τη γερμανική πολεμική προσπάθεια.
Στην πραγματικότητα, τους μετέφερε για να τους σώσει από το Ολοκαύτωμα, καθώς οι ναζιστές κλιμάκωναν την εξόντωση των Εβραίων την ώρα που οι γερμανικές δυνάμεις υποχωρούσαν μπροστά στην προέλαση του Κόκκινου Στρατού. Γι αυτές του τις πράξεις το 1967 ο Σίντλερ τιμήθηκε με τον τίτλο του «Δικαίου των Εθνών».
Μια εκπρόσωπος του υπουργείου, η Σιμόνα Τσιγκάνκοβα, διευκρίνισε ότι ορισμένα τμήματα του παλιού υφαντουργείου χαρακτηρίστηκαν «πολιτιστικό μνημείο». Πρόκειται για τρία κτίσματα του 19ου αιώνα που στέγαζαν ένα χημείο, ένα νηματουργείο και μια αποθήκη χημικών υλών, καθώς και για την αυθεντική πύλη εισόδου του εργοστασίου.
Μέχρι τη σημερινή απόφαση του τσέχικου υπουργείου, το σχέδιο για την αποκατάσταση του παλιού εργοστασίου πέρασε από σαράντα κύματα.
Βασικοί λόγοι, όπως τονίζεται σε δημοσίευμα της Guardian, ήταν το οικονομικό κόστος της ανακαίνισης (περίπου 5 εκατ. ευρώ) και τα «ανάμεικτα συναισθήματα πολλών Τσέχων για τον Σίντλερ».
Ο βιομήχανος ήταν Τσέχος (τότε Τσεχοσλοβάκος) πολίτης που καταγόταν από την γερμανόφωνη περιοχή της Σουδητίας (σ.σ. περιοχή που περιελάμβανε τα εδάφη της βόρειας Βοημίας και της Μοραβίας στα Σουδητικά όρη).
Ο Σίντλερ υπηρέτησε αρχικά ως κατάσκοπος για την Abwehr, την υπηρεσία πληροφοριών εξωτερικού των ναζιστών, προτού ο Χίτλερ προσαρτήσει τα εδάφη στο πλαίσιο της συμφωνίας του Μονάχου το 1938, και στη συνέχεια προσχώρησε στο ναζιστικό κόμμα.
Πολλοί λίγοι Τσέχοι είχαν ακούσει για τα ηρωικά του κατορθώματά προτού γυριστούν ταινία από το Χόλιγουντ, το 1994. Ακόμα και σήμερα, πολλοί θυμούνται τον Σίντλερ, ο οποίος πέθανε το 1974 και τιμάται μαζί με τη σύζυγό του στο Μουσείο Ολοκαυτώματος Γιαντ Βασέμ της Ιερουσαλήμ, για την προπολεμική φήμη του ως «gauner» (απατεώνας στα γερμανικά), επειδή ήταν διαβόητος πότης, γυναικάς και άνθρωπος με πολλά χρέη από το τζόγο.
«Ο Σίντλερ ήταν ένας προδότης και εγκληματίας πολέμου», τονίζει η Γίτκα Γκρούντοβα, βουλευτής με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχίας και συγγραφέας ενός βιβλίου που απομυθοποιεί το ρόλο του Σίντλερ.
«Ναι, ο Σίντλερ ήταν Ναζί, εγκληματίας πολέμου και κατάσκοπος. Αλλά έχω συναντηθεί με 150 Εβραίους που συμπεριλαμβάνονταν στη λίστα και δούλευαν στο εργοστάσιο του Brněnec, και οι οποίο λένε ότι το σημαντικό είναι πως παρέμειναν ζωντανοί» υποστήριξε στη βρετανική εφημερίδα ο Τόμας Κράους, διευθυντής της Συνομοσπονδίας Εβραϊκών Κοινοτήτων της Τσεχίας.
«Πρόκειται για μια περίπλοκη ιστορία: ο Σίντλερ στην αρχή ήταν ένας αφοσιωμένος ναζιστής, στην πορεία όμως μετατράπηκε σε σωτήρα και ήρωα. Δεν ήταν ο μόνος –πολλοί ακόμη τέως ναζιστές έκαναν το ίδιο. Ήταν απλώς ο πιο γνωστός».
Ένα τσεχικό ίδρυμα έχει προτείνει να αποκαταστήσει το συγκρότημα του Μπρένετς και να το μετατρέψει σε μνημείο του Ολοκαυτώματος.
Στο μουσείο θα περιληφθεί και μια έκθεση που θα αφορά τη ζωή του Γερμανού βιομηχάνου, όπως εξήγησε ο πρόεδρος του «Ιδρύματος του Ολοκαυτώματος και του Όσκαρ Σίντλερ», ο Γιάροσλαβ Νόβακ.
