Η δεύτερη φορά μετά την Eurovision που η τροχιά της Μαρίζας Κωχ διασταυρώθηκε μ' αυτήν του Μάνου Χατζιδάκι ήταν δύο χρόνια αργότερα. Μεγάλη Τρίτη του 1978, σαν σήμερα πριν από 36 χρόνια!
Ο Χατζιδάκις κάλεσε την Κωχ να τραγουδήσει σε ελεύθερη απόδοση το Ποίημα Κασσιανής Μοναχής στην Εθνική Πινακοθήκη για να μεταδοθεί ζωντανά από το Τρίτο Πρόγραμμα την ημέρα εκείνη. Στη θέση του παραγωγού της εκπομπής βρισκόταν η Ελένη Καραΐνδρου.
Η βραδιά τότε είχε ονομαστεί από τον ίδιο τον Χατζιδάκι Η Μεγάλη Τρίτη της Μαρίζας Κωχ και εκτός από Το Τροπάριο της Κασσιανής η ερμηνεύτρια παρουσίασε και κάποιες εξαιρετικές μελοποιήσεις της στον Κώστα Βάρναλη, αδισκογράφητες μέχρι σήμερα δυστυχώς.
Για ένα παράξενο λόγο ανέκαθεν με συγκινούσε Το Τροπάριο της Κασσιανής, όπως και τα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής. Ίσως γιατί πίσω από το πρώτο υποβόσκει ένας ανικανοποίητος αξιοπρεπής έρωτας και από τα δεύτερα η θλίψη και ο πόνος για την απώλεια.
Το ποίημα της Κασσιανής Μοναχής, γνωστό ως το Τροπάριο της Κασσιανής, αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους βυζαντινούς ύμνους που ψάλλεται κάθε Μεγάλη Τρίτη του χρόνου σε όλες τις εκκλησίες. Ενέπνευσε ποιητές σαν τον Παλαμά και τον Ψυχάρη, μια και είναι ίσως το μοναδικό εκκλησιαστικό κείμενο που υμνεί τον έρωτα ή, για την ακρίβεια, το ερωτικό ανικανοποίητο. Συγκεκριμένα, η λίμπιντο της Κασσιανής που αν τα λένε καλά έζησε για 38 χρόνια, από το 829 έως το 867, διοχετεύθηκε στο Θεϊκό στοιχείο, ούσα ανήμπορη η ίδια να ανταποκριθεί στην ερωτική πρόκληση του Αυτοκράτορα Θεόφιλου.
Στην έναρξη του ποιήματος αυτοχαρακτηρίζεται ''η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή'' και λίγο παρακάτω αναφέρεται σε ''ζοφώδη και ασέληνο οίστρο ακολασίας, έρωτα της αμαρτίας''. Εδώ λοιπόν διασταυρώνουν τα ξίφη τους ιστορικοί και παπάδες:
Οι μεν πρώτοι ισχυρίζονται ότι η πανέμορφη Κασσία ερωτεύθηκε τον Θεόφιλο και για να γλιτώσει απ' το ολίσθημα στράφηκε στον μοναχισμό - ως πιστή και ευσεβής παρθένα -, οι δε δεύτεροι λένε πως δεν υπήρχε καν θέμα ερωτικής έλξης της προς έναν άνδρα, αλλά κατ' ευθείαν και αποκλειστικά για τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό!
Μα, αν ίσχυε η άποψη του παπαδαριού, γιατί η καημένη η κοπέλα να αισθανόταν τέτοιες ενοχές και τέτοια ντροπή; Είναι δυνατό και κατ' επέκταση πιστευτό να ''αυτομαστιγωνόταν'', μεθυσμένη, για να μην πω τίποτα άλλο μέρες πού'ναι, από την πίστη της στον χριστιανισμό;
Υπάρχει ωστόσο και η άποψη του κωμικού ηθοποιού Νίκου Σταυρίδη: Άχου και δε με νοιάζει...κι εγώ προς τα κει συγκλίνω.
Ας αφήσω, λοιπόν, τα θρησκευτικά που ανέκαθεν μου άρεσαν ως τα καλύτερα παιδικά παραμύθια, λίγο βίαια η αλήθεια είναι, και ας πάω στα μουσικά που τα ''έχω'' περισσότερο επί του εν λόγω Τροπάριου:
Το Πάσχα του 2001 κυκλοφόρησε από τη Verso, την προσωπική εταιρεία της Μαρίζας Κωχ που δεν υφίσταται πια, το Τροπάριο της Κασσιανής δισκογραφημένο με τη φωνή της a cappella - σαν τη δική μας Mahalia Jackson ένα πράγμα! Το cd ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι, περιείχε ακόμη τα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής ερμηνευμένα από τον μαιτρ του παραδοσιακού βιολιού, Νίκο Οικονομίδη, ενώ λίγες εβδομάδες μετά την έκδοση του, ψάχνοντας το αρχείο της Κωχ, ανακάλυψα τούτη την υπέροχη φωτογραφία με την ίδια και τον Χατζιδάκι από τη Μεγάλη Τρίτη του 1978. Πάρ'την, μου είπε η Μαρίζα, και αξιοποίησε την! Και αυτό μόλις έκανα με το παρόν post!
σχόλια