Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter

Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα

0

 

Αν υπάρχει ένα έργο ιαπωνικής τέχνης με το οποίο είναι εξοικειωμένο το δυτικό κοινό, ακόμα κι αν δεν γνωρίζει τον δημιουργό ή τον τίτλο του, αυτό είναι το «Το Κύμα στα ανοιχτά της Καναγκάουα» του Κατσουσίκα Χοκουσάι. Η γλύπτρια Καμίλ Κλοντέλ, ο συνθέτης Ντεμπυσσύ, η εταιρεία ρούχων Quiksilver καθώς και το λειτουργικό των iPhone είναι μερικοί μόνο που έχουν εμπνευστεί ή μεταπλάσει το χαρακτικό αυτό σε γλυπτά, συνθέσεις, εμπορικά σήματα, ακόμα και emoji. Ο Χοκουσάι φιλοτεχνούσε κυριολεκτικά μέχρι τον θάνατο του σε ηλικία 89 ετών. Είναι χαρακτηριστικό πως ο τελειομανής Ιάπωνας όταν βρισκόταν στο νεκροκρέβατο του είχε πει »Είθε οι Ουρανοί να μου χαρίσουν άλλα δέκα χρόνια... ή έστω πέντε, ώστε να γίνω σωστός ζωγράφος».

Μνημειώδης ήταν η περφόρμανς του όταν κλήθηκε στην αυλή ενός Σογκούν για να επιδείξει την δεξιοτεχνία του. Πήρε ένα τεράστιο φύλλο χαρτιού, στο οποίο ζωγράφισε μια μεγάλη μπλε καμπύλη, βούτηξε τα πόδια μιας κότας σε κόκκινη βαφή και άρχισε να την κυνηγάει τρέχοντας πάνω στην γραμμή, δημιουργώντας έτσι μια ανεπανάληπτη παραλλαγή του παραδοσιακού ιαπωνικού μοτίβου των φύλλων του σφενδάμου που επιπλέουν στον ποταμό Τατσούτα.

Ο Χοκουσάι γεννήθηκε το 1760 στο Έντο –νυν Τόκιο– της Ιαπωνίας και υιοθετήθηκε σε μικρή ηλικία από τον καθρεπτοποιό θείο του, ο οποίος τον προόριζε για διάδοχό του στη δουλειά. Όμως το μεγάλο του ταλέντο στη ζωγραφική διαφαίνεται ήδη από τα 6 και ο ρους της ζωής του αλλάζει. Στα 12 τον στέλνουν να δουλέψει σε βιβλιοπωλείο και στα 14 μαθητεύει σε ένα εργαστήρι ξυλογραφίας ώσπου γίνεται δεκτός σε μια σπουδαία σχολή ζωγραφικής. Δάσκαλος του είναι ο Κατσουκάουα Σουνσό, ένας από τους κορυφαίους στην τεχνοτροπία των ιαπωνικών χαρακτικών ουκίγιο-ε, ή αλλιώς των «Εικόνων του Φθαρτού Κόσμου» και για τον Χοκουσάι ξεκινάει μια μακρά, παραγωγική και ανατρεπτική καλλιτεχνική σταδιοδρομία που διαρκεί 70 περίπου χρόνια.

Αλλάζει εργαστήρια και σχολές, συνεργάζεται με διαφορετικούς δασκάλους και εξερευνά πλείστες μορφές τέχνης. Μελετά ακόμα και τις ευρωπαϊκές σχολές στις οποίες εκτίθεται όταν κατορθώνει να αποκτήσει χαλκογραφίες Γάλλων και Ολλανδών καλλιτεχνών.

Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναγκάουα (The Great Wave) από τη σειρά 36 απόψεις του Όρους Φούτζι, 1831. © The Trustees of the British Museum

Στη σχολή του αλλάζει για πρώτη φορά το όνομα του σε Σουνρό, μια πρακτική συνήθη ανάμεσα στους Ιάπωνες καλλιτέχνες της εποχής. Ωστόσο, καθόλη την διάρκεια του βίου του, ο Χοκουσάι έμελλε να αλλάξει το όνομα του περί τις 30 φορές, σηματοδοτώντας κάθε φορά και μια αλλαγή στην τεχνοτροπία ή τη θεματολογία των έργων του. Η ταφόπλακα του φέρει και το τελικό του προσωνύμιο Gakyō Rōjin Manji ή «Γέρος Παθιασμένος με τη Ζωγραφική».

Πληθωρικός και ιδιοσυγκρασιακός, ο Χοκουσάι έβρισκε την τακτοποίηση και την καθαριότητα απεχθείς δραστηριότητες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κάθε φορά που το σπίτι και εργαστήρι του γινόταν αβίωτο από την βρωμιά, να μετακομίζει. Συνολικά μετακόμισε 93 φορές.

Τα ταλέντα του όμως δεν περιορίζονταν στον χρωστήρα. Ο Χοκουσάι υπήρξε ευφυής μάνατζερ του εαυτού του και περφόρμερ πολύ πριν αυτοπροσδιοριστούν έτσι οι εικαστικοί. Συνήθιζε να δημιουργεί τεράστιες συνθέσεις δημοσίως με τη βοήθεια των μαθητών του για να τραβήξει τον θαυμασμό και την προσοχή του κοινού, ενώ μνημειώδης ήταν η περφόρμανς του όταν κλήθηκε στην αυλή ενός Σογκούν για να επιδείξει την δεξιοτεχνία του. Πήρε ένα τεράστιο φύλλο χαρτιού, στο οποίο ζωγράφισε μια μεγάλη μπλε καμπύλη, βούτηξε τα πόδια μιας κότας σε κόκκινη βαφή και άρχισε να την κυνηγάει τρέχοντας πάνω στην γραμμή, δημιουργώντας έτσι μια ανεπανάληπτη παραλλαγή του παραδοσιακού ιαπωνικού μοτίβου των φύλλων του σφενδάμου που επιπλέουν στον ποταμό Τατσούτα.

Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Το αρχοντικό Umezawa στην επαρχία Sagami (Umezawa Manor in Sagami Province ) από τη σειρά 36 απόψεις του Όρους Φούτζι,1831.

Πέρα όμως από μια ιδιόρρυθμη φιγούρα που συνοδεύεται από πληθώρα ιστοριών ανεκδοτολογικής φύσεως, ο Χοκουσάι ήταν ένας καλλιτέχνης με αστείρευτο ταλέντο, ο οποίος κατά την σχεδόν εβδομηντάχρονη καριέρα του παρήγαγε ποικιλόμορφα έργα ανυπέρβλητης ομορφιάς και ευαισθησίας. Συνολικά υπολογίζεται ότι ο λίαν εργατικός –σηκωνόταν αξημέρωτα και σχεδίαζε μέχρι αργά τη νύχτα– ζωγράφος ολοκλήρωσε περίπου 30.000 πίνακες, ξυλογραφίες, σχέδια και εικονογραφημένα βιβλία ποίησης και μυθοπλασίας.


Υπήρξε επίσης ένας από τους κορυφαίους σχεδιαστές διοραμάτων και επιτραπέζιων παιχνιδιών. Ένα από αυτά απεικόνιζε τη διαδρομή ενός προσκυνητή από το Έντο προς θρησκευτικής σημασίας τοπόσημα και αποτελούνταν από πολλά μικρά σχέδια τοπίων. Οι περισσότεροι ιστορικοί της τέχνης θεωρούν πως στο παιχνίδι αυτό πρέπει να αναζητήσουμε την αρχική ιδέα του σπουδαιότερου και πιο γνωστού έργου του Χοκουσάι, τη σειρά των ουκίγιο-ε «36 Όψεις του Όρους Φούτζι».

Οι «36 Όψεις του Όρους Φούτζι», όπου εντάσσεται και το περίφημο «Κύμα» του, φιλοτεχνήθηκαν από τον Χοκουσάι γύρω στα 1830 όταν εκείνος ήταν ήδη στα 70. Μια σειρά αναποδιών τον είχε αφήσει σε μεγάλη οικονομική δυσχέρεια και η απάντησή του στις δυσκολίες ήταν να βυθιστεί με ακόμα μεγαλύτερο πάθος στην τέχνη του, καθοδηγούμενος και από το θρησκευτικό του συναίσθημα. Όπως γράφει και ο Henry Smith, καθηγητής ιαπωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, «από πολύ νωρίς το Όρος Φούτζι θεωρούνταν πηγή του μυστικού της Αθανασίας, μία παράδοση που αποτελούσε τον πυρήνα της εμμονής του Χοκουσάι με το βουνό».

Εμπνεόμενος από τη φύση και την ανθρώπινη μορφή, ο Χοκουσάι δημιούργησε εικόνες λεπταίσθητες, ρευστές και ονειρικές παρότι προκύπτουν από πραγματικά τοπία και καθημερινές ασχολίες, κι αυτό είναι η απόδειξη της σπουδαιότητας της τέχνης του.

Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Η γιορτή των αγοριών, 1824-1826. Αποδίδεται στον Hokusai. Courtesy of the Nationaal Museum van Wereldculturen, Leiden.
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
O καταρράκτης όπου ο Yoshitsune έπλυνε το άλογό του στο Yoshino, επαρχία Yamato, 1833. © The Trustees of the British Museum
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Γέφυρα μεταξύ των επαρχιών Hizen και Etchū, 1834.
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Χιονισμένο πρωινό, από τη σειρά 36 απόψεις του Όρους Φούτζι, 1832. On display 7 July – 13 August.
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Αυτοπορτρέτο σε ηλικία 83 ετών, 1842.
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Παπαρούνες από μεγάλα λουλούδια 1831-1832. © The Trustees of the British Museum
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Δράκος σε σύννεφα βροχής, 1849. Musée national des arts asiatiques Guimet, Paris, δωρεά του Nobert Lagane.
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Δράκος πάνω από το όρος Fuji, 1849. Hokusaikan, Obuse
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Κύματα, 1845. Αποδίδεται στον Hokusai, ενώ ο Takai Kōzan ολοκλήρωσε το πλαίσιο. © Kanmachi Neighbourhood Council, Obuse, Nagano Prefectural Treasure
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Κύματα, 1845. Αποδίδεται στον Hokusai, ενώ ο Takai Kōzan ολοκλήρωσε το πλαίσιο. © Kanmachi Neighbourhood Council, Obuse, Nagano Prefectural Treasure
Ο Hokusai πίσω από το Μεγάλο Κύμα Facebook Twitter
Ο Shōki ζωγραφισμένος με κόκκινο, 1846. Metropolitan Museum of Art, gift of Mrs Charles Stewart Smith
Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Εικαστικά / Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Tο Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την επέτειο 30 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη, διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Εικαστικά / Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη μετέφερε τη γκαλερί CAN από το Κολωνάκι στην Ομόνοια και μιλά για τη γοητεία του κέντρου και για την αρμονική συνύπαρξη με τις προκλήσεις της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στην Tate Modern και Tate Britain, στα έργα της δωρεάς Δ. Δασκαλόπουλου

Εικαστικά / «Η τέχνη έχει νόημα μόνο όταν βρίσκεται σε συνδιαλλαγή»: Η Tate υποδέχεται τα έργα της δωρεάς Δασκαλόπουλου

Έργα των Louise Bourgeois, Βλάση Κανιάρη, Martin Kippenberger, Damien Hirst και πολλών ακόμα μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης τέχνης περιλαμβάνονται στη δωρεά του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και φιλοξενούνται πλέον σε νέες εκθέσεις στην Tate Modern και στην Tate Britain.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Εικαστικά / Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Η γκαλερί Ζουμπουλάκη εγκαινιάζει τη φθινοπωρινή της βιτρίνα με ένα ρομπότ εντυπωσιακών διαστάσεων, φιλοδοξώντας να ανοίξει μια νέα συζήτηση για το αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης σε πεδία δημιουργίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Anna Boghiguian: Μια ακάματη ταξιδεύτρια επιστρέφει με νέα έκθεση στην Ελλάδα

Εικαστικά / Το εκπληκτικό ταξίδι της Anna Boghiguian καταλήγει στην Αθήνα ― μια συνέντευξη

Με αφορμή τη νέα της έκθεση στον Πειραιά, η σπουδαία καλλιτέχνις, που παρουσιάζει παράλληλα μια εκπληκτική εγκατάσταση στην Tate Modern, μας μίλησε για τις εμπειρίες μιας ζωής και για όσα τη συνδέουν με τον Καβάφη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Πικάσο και η μαγεία της χαρακτικής σε μια μοναδική έκθεση

Εικαστικά / Ο Πικάσο και η μαγεία της χαρακτικής σε μια μοναδική έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο

Το μουσείο παρουσιάζει εκατό περίπου εκτυπώσεις έργων του Πικάσο, από τις 500 και πλέον που έχει στη συλλογή του, οι οποίες περιλαμβάνουν και έργα που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ ξανά.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ