Από τον Νικόλα - Νταμόν Παπαδημητρίου
Από όσο θυμάμαι, η πρώτη οπτική επαφή που είχα με τον σκληρό και βάναυσο κόσμο των ανθρακωρύχων ήταν χάρη σε μια φωτογραφία του James L. Stanfield.
O Stanfield υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους παγκοσμίως. Συνεργάστηκε με το περιοδικό National Geographic και απαθανάτισε εκπληκτικές στιγμές της ζωής σε διάφορα μέρη του πλανήτη.
Η φωτογραφία που με συγκλόνισε τραβήχτηκε στα έγκατα ενός χρυσωρυχείου στη Νότιο Αφρική το 1974. Μικρόσωμοι άντρες της φυλής Μπάντου χειρίζονται με τα πόδια τους τα κομπρεσέρ ενώ η θερμοκρασία ήταν 46 βαθμοί Κελσίου. Ο συντάκτης Peter White λιποθύμησε και τον μετέφεραν έξω με ένα βαγονέτο ενώ ο Stanfield χάλασε τρεις φωτογραφικές μηχανές μέχρι να βγάλει τις πολυπόθητες φωτογραφίες. Ο ίδιος είχε δηλώσει πως ήταν η πιο κοπιαστική μέρα της ζωής του. (Δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω πουθενά τη φωτογραφία για να σας την παραθέσω).
Στην Τουρκία συνέβη το εφιαλτικό δυστύχημα. Οι νεκροί θα ξεπεράσουν τους 300 καθώς οι ελπίδες εξανεμίζονται. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέφερε πως οι εργασίες στα ορυχεία εμφανίζουν υψηλή επικινδυνότητα εννοώντας πως τέτοια ατυχήματα είναι αναμενόμενα. Προσεγγίζει την τραγωδία με τα δεδομένα της βικτωριανής Αγγλίας. Δυστυχώς, δεν περιμένω να παραιτηθεί όπως έκανε ο Νοτιοκορεάτης ομόλογός του, στην περίπτωση του τραγικού ναυαγίου.
Στην Τουρκία τα μεταλλεία έχουν μακρά παράδοση. Στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο άνθρακας ήταν η βασική πρώτη ύλη ενέργειας. Τόσο σημαντική που ακόμη και οι ένοικοι των σπιτιών ζεσταίνονταν με τα μαγγάλια.
Η ανυπόφορα σκληρή δουλειά των Τούρκων ανθρακωρύχων δεν διαφέρει σε τίποτα από εκείνη των συναδέλφων τους στη Νότιο Αφρική. Πολλοί Τούρκοι λογοτέχνες και ποιητές έχουν υμνήσει τους αφανείς αυτούς ήρωες και τη σκληροτράχηλη ζωή τους. Κατάφερα να βρω δύο ποιήματα και να τα μεταφράσω από τα τουρκικά, ως ελάχιστο φόρο τιμής στα θύματα της Σόμα στη Μαγνησία της Τουρκίας.
Ας ευχηθούμε να μην επαναληφθεί τέτοια καταστροφή ποτέ ξανά και πουθενά στον πλανήτη.
Bağırsam neye yarar
Νasılsa duymazlar
Ben bir kömür ocağının onulmaz göçüğüyüm
içimde cesetler ve daha ölmemişler var.
Metin Altıok
« Ποιο το όφελος αν φωνάξω
Ούτως ή άλλως δεν θα ακούσουν
Εγώ είμαι η αθεράπευτη βύθιση ενός ανθρακωρυχείου
Μέσα μου υπάρχουν σοροί κι ακόμη ζωντανοί».
Μετίν Αλτιόκ
Öyle insanlar gördümki
Ölüm peşlerine düşmeye korkardı
Kılları uzamış hayvanlarınyanı sıra
Ya kuyulara iniyorlar
Ya kuyulardan çıkıyorlardı
Kazmaları kürekleri lambalarıyla
Ya insanlar gibi toprağın üstünde
Ya köstebekler gibi toprağın altındaydılar
Bir düdük sesinde bütün şehir ayaktaydı
Dağlara tepelere doğru bir ayaklanmadır başlıyordu
İkinci düdüğe kadar bütün şehir de tıs yoktu
Uyudum uyandım hep aynı seslerdi
Anladımin sanlar bir vardiyaya giriyorlar
Bir vardiya çıkıyorlardı
Anladım en kısa ömür insanoğlunundu
Sonra kurtlar böcekler ve tarla farelerinindi.
İlhan Berk (1946)
«Τέτοιους ανθρώπους που ´δα
Φοβούνταν τον διάβα του θανάτου
Δίπλα στα μαλλιαρά ζώα
Ή στα πηγάδια μπαίναν
Ή βγαίναν απ’ αυτά
Με τους κασμάδες, τα φτυάρια και τις λάμπες τους
Είτε σαν τους ανθρώπους πάνω στη γη
Είτε σαν τους τυφλοπόντικες κάτω από τη γη
Με ένα σφύριγμα όλη η πόλη στο πόδι
Ξεκινούσε ξεσηκωμός προς τα βουνά, τα κορφοβούνια
Μέχρι το δεύτερο σφύριγμα
Στην πόλη νεκροί οι ήχοι
Κοιμόμουν, ξυπνούσα πάντα με τους ίδιους ήχους
Καταλάβαινα τους ανθρώπους που άρχιζαν τη βάρδια
Που τέλειωναν τη βάρδια
Καταλάβαινα ότι η πιο σύντομη ζωή ήταν των ανθρώπων
Μετά εκείνη των σκουλικιών, των εντόμων και των ποντικών τ’ αγρού».
Ιλχάν Μπερκ (1946)
"Αυτό το δειλινό, οι γυναίκες περιμένουν'' ( Το βίντεο περιέχει σκληρές εικόνες).
σχόλια